WHO Library Cataloguing-in-Publication Data

WHO Framework Convention on Tobacco Control

1. Tobacco - supply and distribution 2. Tobacco industry - legislation 3. Tobacco smoke pollution - prevention and control 4. Tobacco use cessation 5. Treaties I. World Health Organization.

                    ISBN 978 92 4 459101 7                    (LC/ NLM classification HD 9130.6)

(c) Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ, азнавчопкунии таҷдидшуда, солҳои 2003, 2004, 2005

Ҳамаи ҳуқуқҳо нигоҳ дошта шудаанд. Нашрҳои Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустиро аз Шӯъбаи матбуоти ТУТ гирифтан мумкин аст, Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ, 20 Аvenue Аррiа, 1211 Geneva 27, Switzerland (тел.: +41 22 791 2476; факс: +41 22 791 4857; почтаи электронӣ: bookorders@who.int) Дархост барои гирифтани иҷозат барои чоп ё тарҷумаи нашри ТУТ - хоҳ барои фурӯш ё барои паҳнкунии ғайритиҷоратӣ - ба Шӯъбаи матбуоти ТУТ бо нишонаи дар боло зикргардида фиристодан лозим аст (факс: +41 22 791 4806; почтаи электронӣ: permissions@who.int).

Аломатҳои дар нашри мазкур истифодашуда ва маводҳои дар он овардашуда, ҳеҷ гоҳ хулосаи Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустиро дар бораи мақоми ҳуқуқии ягон давлат, ҳудуд, шаҳр ё ноҳия, ҳукуматҳои онҳо, ё сарҳадҳои онҳо ифода намекунад. Дар харита бо рахҳои канда-канда сарҳадҳои тахминӣ, ки нисбати онҳо хулосаи пурра ба даст оварда нашудааст, нишон дода шудааст.

Ёдовар намудани ширкатҳои мушаххас ё маҳсулоти баъзе истеҳсолкунандагон маънои онро надорад, ки Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ ба онҳо нисбат ба дигарон, ки монанд мебошанд, вале дар матн ёдовар нашудаанд, афзалият медиҳад. Хатогиҳо ва партофтани ҳарфҳоро истисно намуда, номгӯи маҳсулоти патентдорро бо ҳарфҳои калон ҷудо кардан лозим аст.

Ҳамаи чораҳои эҳтиётии оқилона аз тарафи ТУТ барои санҷиши маълумот, ки дар нашри мазкур мавҷуд аст, пешбинӣ гардидааст. Бо вуҷуди ин, маводҳои нашршуда бе ягон кафолати аниқ муайяншуда ё дар назар дошташуда паҳн карда мешаванд. Масъулият барои шарҳ ва истифодабарии маводҳо ба истифодабарандагон гузошта мешавад. Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ ҳеҷ гоҳ барои зарари бо истифодабарии ин маводҳо алоқамандбуда масъул нест.

Шӯъбаи омодакунии ҳуҷҷатҳои ТУТ, Женева, Швейтсария.

КОНВЕНСИЯИ ҚОЛАБИИ ТАШКИЛОТИ УМУМИҶАҲОНИИ ТАНДУРУСТӢ ОИД БА МУБОРИЗА БАР ЗИДДИ ТАМОКУ

Пешгуфтор

Тарафҳои Конвенсияи мазкур:

бо азми қатъӣ ҷиҳати таваҷҷӯҳи аввалиндараҷа зоҳир намудан ба ҳуқуқи худ барои ҳифзи саломатии одамон,

бо эътироф намудани он, ки паҳншавии эпидемияи тамоку проблемаи ҷаҳонӣ буда, барои саломатии одамон оқибатҳои ҷиддӣ дорад ва ҳамкории ҳарчӣ бештари байналмилалӣ ва иштироки ҳамаи давлатҳоро ба амалҳои ҷавобии самарабахш, зарурӣ ва ҳаматарафаи байналмилалӣ талаб менамояд,

бо инъикоси нигаронии ҷомеаи байналмилалӣ ба оқибатҳои харобкунанда барои саломатии одамон, инчунин оқибатҳои иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва экологӣ дар тамоми ҷаҳон вобаста бо истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку,

бо нигаронии ҷиддӣ зоҳир намудан ба зиёдшавии истеъмол ва истеҳсоли сигор ва дигар маҳсулоти тамоку дар ҷаҳон, махсусан дар давлатҳои мутараққӣ, инчунин нисбат бо он мушкилоте, ки он ба оилаҳои одамони камбизоат ва системаҳои миллии тандурустӣ мегузорад,

бо эътироф намудани он, ки маълумоти илмӣ ба таври равшан тасдиқ менамояд, ки истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку сабаби фавт, беморӣ ва маъюбшавӣ мебошад ва байни таъсири тамокукашӣ ва дигар намудҳои истеъмоли маҳсулоти тамоку ва беморӣ, ки бо тамоку алоқаманд аст, фосилаи муайяни тафовути вақт мавҷуд аст,

инчунин бо дарки он, ки сигор ва баъзе дигар маҳсулоти тамокудор, маҳсулоти аз ҷиҳати технологӣ баланд буда, тавре тайёр карда шудаанд, ки вобастагиро ба вуҷуд меоранд ва нигоҳ медоранд ва бисёр ҷузъҳои таркиби онҳо ва дуди онҳо аз ҷиҳати фармакологӣ фаъол, заҳрнок, мутагенӣ ва кансерогенӣ мебошанд ва инчунин вобастагӣ аз тамоку дар таснифоти асосии байналмилалии бемориҳо ҳамчун бемории алоҳида шарҳ дода мешавад,

бо эътироф намудани он, ки айни замон маълумоти илмии дақиқ дар бораи он мавҷуд аст, ки таъсири пренаталии дуди тамоку ҳолатҳои номусоиди саломатӣ ва рушди кӯдаконро ба вуҷуд меорад,

бо нигаронии амиқ оид ба паҳншавии тамокукашӣ ва дигар намудҳои истеъмоли тамоку аз тарафи кӯдакон ва наврасон дар тамоми ҷаҳон, махсусан оид ба тамокукашӣ дар синни ниҳоят барвақт,

бинобар изтироб, бо сабаби васеъ шудани миқёси тамокукашӣ ва дигар намудҳои истеъмоли тамоку аз тарафи занон ва духтарон дар тамоми ҷаҳон ва бо дарназардошти зарурати пурра иштирок намудани занон дар ҳамаи сатҳҳои таҳия ва амалӣ намудани сиёсат, инчунин зарурати дар стратегияҳои мубориза бар зидди тамоку ба назар гирифтани ҷанбаҳои гендерӣ,

бо нигаронии амиқ ба сатҳи баланди тамокукашӣ ва дигар намудҳои истеъмоли тамоку аз тарафи мардуми таҳҷоӣ,

бо нигаронии ҷиддӣ ба таъсири ҳамаи шаклҳои реклама, ҳавасмандкунӣ ба фурӯш ва маблағгузорӣ бо мақсади ҳавасманд намудани истеъмоли маҳсулоти тамоку,

бо эътирофи он, ки барои аз байн бурдани тамоми шаклҳои фурӯши ғайриқонунии сигор ва дигар маҳсулоти тамоку, аз ҷумла қочоқ, истеҳсоли ғайриқонунӣ ва сохтакорӣ амалҳои муштарак заруранд,

бо дарки он, ки мубориза бар зидди тамоку дар ҳамаи сатҳҳо ва махсусан дар давлатҳои мутараққӣ ва давлатҳо бо иқтисодиёти гузариш захираҳои кофии техникӣ ва молиявиро талаб менамояд, ки бо эҳтиёҷоти имрӯза ва пешгӯишаванда барои фаъолият оид ба мубориза бар зидди тамоку ҳамандоза мебошад,

бо эътирофи он, ки таҳияи механизмҳои зарурӣ барои дида баромадани оқибатҳои иҷтимоӣ ва иқтисодии стратегияҳои бомуваффақияти кам кардани эҳтиёҷот ба тамоку зарурат дорад,

бо дарназардошти он, ки дар ояндаи миёнамӯҳлат ва дарозмӯҳлат барномаҳои мубориза бар зидди тамоку метавонанд дар баъзе давлатҳои мутараққӣ ва давлатҳо бо иқтисодиёти гузариш мушкилиҳои иҷтимоӣ ва иқтисодиро ба амал оранд ва ба эътибор гирифтани эҳтиёҷоти онҳо ба кӯмаки техникӣ ва молиявӣ дар доираи стратегияҳои рушди устувор, ки дар сатҳи миллӣ таҳия гардидаанд,

бо дарки он корҳои арзишдоре, ки бисёр давлатҳо дар соҳаи мубориза бар зидди тамоку мегузаронанд ва сарварии Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ, инчунин кӯшиши дигар ташкилотҳо ва мақомоти системаи Созмони Милали Муттаҳид ва дигар ташкилотҳои байниҳукуматии байналмилалӣ ва минтақавиро оид ба таҳияи чораҳо дар самти мубориза бар зидди тамоку маъқул дониста,

бо қайд намудани саҳми махсуси ташкилотҳои ғайриҳукуматӣ ва дигар аъзои ҷомеаи шаҳрвандӣ, ки бо истеҳсоли тамоку алоқамандӣ надоранд, аз ҷумла мақомоти касбии тандурустӣ, гурӯҳҳои занон, ҷавонон, гурӯҳҳо оид ба ҳифзи табиат ва гурӯҳҳои истеъмолкунандагон, муассисаҳои таълимӣ ва тандурустӣ, дар кӯшишҳо оид ба мубориза бар зидди тамоку дар сатҳи миллӣ ва байналмилалӣ, инчунин иштироки ҳаётан муҳими онҳо дар кӯшишҳои миллӣ ва байналмилалӣ оид ба мубориза бар зидди тамоку,

бо эътирофи зарурати нишон додани хушёрӣ нисбат ба тамоми кӯшишҳои истеҳсоли тамоку барои зарар расонидан ё ба нестӣ бурдани кӯшишҳо дар самти мубориза бар зидди тамоку ва зарурати хабардор шудан дар бораи фаъолияти истеҳсоли тамоку, ки ба кӯшишҳо дар самти мубориза бар зидди тамоку таъсири манфӣ мерасонад,

бо ёдовар намудани моддаи 12 Паймони байналмилалӣ оид ба ҳуқуқҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ, ки онро Ассамблеяи Генералии Созмони Милали Муттаҳид 16 декабри соли 1966 қабул намудааст ва дар он гуфта шудааст, ки ҳар як шахс ба сатҳи баланди солимии ҷисмонӣ ва рӯҳӣ ҳуқуқ дорад,

инчунин бо ёдовар намудани пешгуфтори Оинномаи Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ, ки дар он гуфта шудааст: доро будан ба сатҳи баланди саломатӣ яке аз ҳуқуқҳои асосии ҳар як шахс, новобаста аз нажод, дин, ақидаи сиёсӣ, вазъи иқтисодӣ ё иҷтимоӣ мебошад, бо азми қатъӣ мусоидат намудан ба чораҳои мубориза бар зидди тамоку, ки бо андешаҳои имрӯзаи илмию техникӣ ва иқтисодии дахлдор асоснок карда шудааст,

бо ёдовар намудани он, ки Конвенсия дар бораи аз байн бурдани ҳамаи шаклҳои табйиз нисбат ба занонро Ассамблеяи Генералии Созмони Милали Муттаҳид 18 декабри соли 1979 қабул намудааст ва он пешбинӣ менамояд, ки давлатҳои аъзои Конвенсияи мазкур барои аз байн бурдани табйиз нисбат ба занон дар самти кӯмаки тиббию санитарӣ чораҳои зарурӣ меандешанд,

инчунин бо ёдовар намудани он, ки Конвенсия оид ба ҳуқуқи кӯдак, ки Ассамблеяи Генералии Созмони Милали Муттаҳид 20 ноябри соли 1989 қабул намудааст, пешбинӣ менамояд, ки давлатҳои аъзои Конвенсияи мазкур ҳуқуқи кӯдакро ба доро будан ба сатҳи баланди саломатӣ эътироф намудаанд,

ба мувофиқаи зайл расиданд:

ҚИСМИ I: МУҚАДДИМА

Моддаи 1 Истифодабарии истилоҳот

Барои мақсадҳои Конвенсияи мазкур:

а) "Тиҷорати ғайриқонунӣ" маънои ҳамаи намуди амалия ё рафтореро ифода менамояд, ки қонунгузорӣ манъ намудааст ва он ба истеҳсолот, фиристодан, гирифтан, дар ихтиёр доштан, паҳн намудан, фурӯхтан ё ба даст овардан алоқамандӣ дорад, аз ҷумла ҳамаи намуди амалия ё рафторе, ки мақсади ба чунин фаъолият мусоидат намуданро дорад.

b) "Ташкилоти минтақавии ҳамбастагии иқтисодӣ" ҳама гуна ташкилотеро ифода менамояд, ки аз якчанд давлатҳои мустақил иборат мебошад ва давлатҳои аъзои он ваколатҳои худро аз рӯи якчанд масъалаҳо супоридаанд, аз ҷумла ҳуқуқи қабул намудани қарор, ки давлатҳои аъзои он нисбат ба ин масъалаҳо(1) ӯҳдадор мешаванд.

с) "Реклама ва ҳавасмандгардонии фурӯши тамоку" маънои ҳамаи намуди пешниҳоди иттилооти тиҷоратӣ, тавсияҳо ё амалҳо бо мақсад, натиҷа ё натиҷаи эҳтимолии ҳавасмандгардонии фурӯши маҳсулоти тамоку ё истеъмоли бавосита ё бевоситаи тамокуро ифода менамояд.

d) "Мубориза бар зидди тамоку" доираи васеи стратегияҳоро дар самти таҳвил, талабот ва кам кардани зарар ифода менамояд, ки ба беҳтар намудани саломатии аҳолӣ тавассути аз байн бурдан ё кам истеъмол намудани маҳсулоти тамоку ва инчунин таъсири дуди тамоку равона карда шудаанд.

е) "Саноати тамоку" ҳамаи онҳоеро ифода менамояд, ки бо истеҳсол, тақсимоти яклухт ва воридоти маҳсулоти тамоку машғул мебошанд.

f) "Маҳсулоти тамоку" маҳсулотеро ифода менамояд, ки пурра ё қисман аз барги тамоку ба сифати ашёи хом тавре тайёр карда мешавад, ки барои кашидан, макидан, хоидан ё бӯй кардан истифода мебаранд.

g) "Сармоягузории тамоку" ҳама гуна ҳиссагузориро ба ҳама гуна ҳодиса, чорабинӣ ё шахси ҷудогона бо мақсад, натиҷа, ё натиҷаи эҳтимолии ҳавасмандкунии фурӯши маҳсулоти тамоку, ё истеъмоли бевосита ё бавоситаи тамоку ифода менамояд.

________________

(1) Дар ҳолатҳои мафҳуми "миллӣ" ҳамчунин ба ташкилотҳои минтақавии ҳамбастагии иқтисодӣ дахл дорад.

Моддаи 2 Алоқа байни Конвенсияи мазкур ва дигар шартномаҳо ва ҳуҷҷатҳои ҳуқуқӣ

1. Бо мақсади таъмин намудани ҳифзи беҳтари саломатии одамон Тарафҳо ҷиҳати андешидани чораҳо, ба ғайр аз талаботи Конвенсияи мазкур ва протоколҳои он ҳавасманд карда мешаванд, илова бар ин ҳеҷ чиз дар ин ҳуҷҷатҳо ба Тарафҳо барои қабул намудани талаботи боз ҳам қатъитар, ки бо муқаррароти онҳо мувофиқа карда мешаванд ва ба меъёрҳои байналмилалии ҳуқуқ мувофиқат мекунанд, монеъ намешавад.

2. Муқаррароти Конвенсияи мазкур ва протоколҳои он ба ҳуқуқи Тарафҳо ҷиҳати ба имзо расонидани созишномаҳои дутарафа ё бисёртарафа ягон таъсир намерасонад, аз ҷумла созишномаҳои минтақавӣ ва субминтақавӣ оид ба масъалаҳое, ки ба Конвенсия ва протоколҳои он вобаста аст ё нисбати онҳо иловагӣ ба ҳисоб меравад, ба шарте ки чунин созишномаҳо бо ӯҳдадориҳои онҳо аз рӯи Конвенсияи мазкур ва протоколҳои он мутобиқат намояд, Тарафҳои дахлдор дар бораи чунин созишномаҳои конференсияҳои Тарафҳо тавассути котибот хабар медиҳанд.

ҚИСМИ II: МАҚСАД, ПРИНСИПҲОИ РОҲБАРИКУНАНДА ВА ӯҲДАДОРИҲОИ УМУМӢ

Моддаи 3 Мақсад

Мақсади Конвенсияи мазкур ва протоколҳои он аз ҳимояи наслҳои ҳозира ва оянда аз оқибатҳои зараровар ба саломатии одамон, инчунин оқибатҳои иҷтимоӣ, экологӣ ва иқтисодии истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку бо воситаи таъмин намудани чаҳорчӯбаи дахлдор бо роҳҳои мубориза бар зидди тамоку иборат буда, аз ҷониби Тарафҳо бояд дар сатҳҳои миллӣ, минтақавӣ ва байналмилалӣ амалӣ гардад, то ки мунтазам ва ба таври назаррас паҳншавии истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку кам карда шавад.

Моддаи 4 Принсипҳои роҳбарикунанда

Барои ноил шудан ба мақсадҳои Конвенсияи мазкур ва протоколҳои он ва амалӣ намудани муқаррароти он, Тарафҳо принсипҳои дар поён овардашударо ба роҳбарӣ мегиранд:

1. Ҳар як шахс бояд дар бораи оқибатҳо барои саломатӣ, хусусияти нашъадорӣ, хавфи марговари натиҷаи истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку хабардор карда шавад ва бо ҳамин сабаб барои ҳифзи ҳамаи одамон аз таъсири дуди тамоку дар сатҳи дахддори давлатӣ, чораҳои самарабахши қонунгузорӣ, иҷроия ва маъмуриро баррасӣ намудан зарур аст.

2. Сиёсати пайравонаи қатъӣ дар таҳия ва дастгирӣ намудани чораҳои ҳаматарафаи байнисоҳавӣ ва амалҳои ҷавобии ҳамоҳангсохташуда дар сатҳи миллӣ, минтақавӣ ва байналмилалӣ зарур аст, бо дарназардошти:

а) зарурати андешидани чораҳо барои ҳифзи ҳамаи одамон аз таъсири дуди тамоку:

b) зарурати андешидани чораҳо барои пешгирии оғоз кардани тамокукашӣ, мусоидат ва дастгирии хотима додани тамокукашӣ ва кам кардани истеъмоли маҳсулоти тамоку дар шаклҳои гуногун:

с) зарурати андешидани чораҳо барои мусоидат намудан ба иштироки одамони таҳҷоӣ ва ҷомеа дар таҳия, амалисозӣ ва арзёбии барномаҳои мубориза бар зидди тамоку, ки аз ҷиҳати иҷтимоӣ ва фарҳангӣ ба талабот ва дурнамои онҳо мувофиқат мекунад;

d) зарурати андешидани чораҳо ҳангоми таҳияи стратегияҳои мубориза бар зидди тамоку дар масъалаи баҳисобгирии хатарҳо, ки ба ҷинсҳои гуногун хос мебошад.

3. Ҳамкории байналмилалӣ, махсусан таҳвили технологияҳо, донишҳо ва расонидани кӯмаки молиявӣ, инчунин пешниҳод намудани хизматрасонии экспертӣ барои ташкил ва амалӣ намудани барномаҳои самарабахши мубориза бар зидди тамоку, бо дарназардошти шароитҳои фарҳангии маҳаллӣ ва омилҳои иҷтимоӣ, иқтисодӣ, сиёсӣ ва ҳукуқӣ, ки қисми асосии Конвенсияи мазкур маҳсуб меёбад.

4. Андешидани чораҳои ҳамаҷониба бисёрсоҳавӣ ва амалҳои ҷавобӣ оид ба кам намудани истеъмоли тамоми маҳсулоти тамоку, ки дар сатҳи миллӣ, минтақавӣ ва байналмилалӣ тибқи принсипҳои тандурустии ҷамъиятӣ барои пешгирӣ намудани беморшавӣ, маъюбшавӣ ва марги нобаҳангом, ки аз истеъмоли тамоку ва таъсири дуди он ба амал меоянд, зарур мебошад.

5. Масъалаҳое, ки бо масъулият вобастаанд, чӣ тавре ки дар доираи ваколатҳои худ онҳоро Тарафҳо муайян менамоянд, қисми асосии муборизаи ҳамаҷониба бар зидди тамоку мебошад.

6. Аҳамияти кӯмаки техникӣ ва молиявӣ барои мусоидат намудан ҷиҳати гузариши иқтисодӣ ба шахсоне, ки тамокуро парвариш мекунанд ва кормандони саноати тамоку дар давлатҳои мутараққӣ, инчунин давлатҳо бо гузариши иқтисодӣ мебошанд, ки амалӣ гардидани барномаҳои мубориза бар зидди тамоку ба воситаҳои зиндагии онҳо таъсири ҷиддӣ мерасонад, дар доираи стратегияи рушди устувор, ки дар сатҳи миллӣ таҳия карда мешавад, бояд ин масъалаҳо эътироф ва ба инобат гирифта шаванд.

7. Барои ноил шудан ба мақсадҳои Конвенсияи мазкур ва протоколҳои он иштироки ҷомеаи шаҳрвандӣ зарур мебошад.

Моддаи 5 ӯҳдадориҳои умумӣ

1. Ҳар як Тараф стратегияҳои ҳамаҷонибаи бисёрсоҳавии миллӣ, нақшаҳо ва барномаҳои мубориза бар зидди тамокуро мутобиқи Конвенсияи мазкур ва протоколҳо, ки Тарафи он маҳсуб меёбад, таҳия, амалӣ, таҷдид ва аз нав дида мебарояд,

2. Барои ноил шудан ба ин мақсад ҳар як Тараф мувофиқи имкониятҳои худ:

а) механизми миллии ҳамоҳангсозӣ, ё мақомоти ҳамоҳангсозро оид ба мубориза бар зидди тамоку ташкил ё мустаҳкам ва маблағгузорӣ менамояд;

b) чораҳои самарабахши қонунгузорӣ, иҷроия, маъмурӣ ва/ё дигар чораҳоро қабул ва амалӣ менамояд ва дар ҳолатҳои дахлдор бо дигар Тарафҳо барои пешгирӣ ва кам кардани истеъмоли тамоку, вобастагии нашъамандӣ ва таъсири дуди тамоку ҳамкорӣ менамояд.

3. Ҳангоми таҳия ва амалӣ намудани сиёсати тандурустии ҷамъиятӣ, оид ба мубориза бар зидди тамоку Тарафҳо тавре амал мекунанд, ки сиёсати худро аз таъсири манфиатҳои тиҷоратӣ ва иттиҳодияҳои дигари истеҳсоли тамоку тибқи қонунгузории миллӣ ҳимоя намоянд.

4. Тарафҳо дар таҳия намудани чораҳои пешбинишаванда, расмиёт ва принсипҳои роҳбарикунандаи татбиқи Конвенсияи мазкур ва протоколҳо, ки Тарафҳои он маҳсуб меёбанд, ҳамкорӣ менамоянд.

5. Тарафҳо дар ҳолатҳои зарурӣ бо ташкилотҳои салоҳиятдори байналмилалӣ ва минтақавии байниҳукуматӣ ва дигар мақомот барои ноил шудан ба мақсадҳои Конвенсияи мазкур ва протоколҳо, ки Тарафҳои онҳо маҳсуб меёбанд, ҳамкорӣ менамоянд.

6. Тарафҳо дар доираи маблағ ва захираҳое, ки дар ихтиёри худ доранд, бо мақсади сафарбаркунии захираҳои молиявӣ барои самаранок амалӣ намудани Конвенсияи мазкур бо кӯмаки механизмҳои маблағгузории дуҷониба ва бисёрҷониба ҳамкорӣ менамоянд.

ҚИСМИ III: ЧОРАҲОЕ, КИ БА КАМ КАРДАНИ ТАЛАБОТ БА ТАМОКУ ВОБАСТАГӢ ДОРАНД

Моддаи 6 Чораҳои нархгузорӣ ва андозбандӣ барои кам кардани талабот ба тамоку

1. Тарафҳо эътироф менамоянд, ки чораҳои нархгузорӣ ва андозбандӣ воситаи самаранок ва муҳим барои кам кардани истеъмоли тамоку аз тарафи гурӯҳҳои гуногуни аҳолӣ, махсусан ҷавонон мебошанд.

2. Бе расонидани зарар ба хуқуқҳои мустақили Тарафҳо ҷиҳати муайян ва муқаррар намудани сиёсати андозбандии худ, ҳар як Тараф бояд мақсадҳои миллии худро дар соҳаи тандурустӣ вобаста ба мубориза бар зидди тамоку ба назар гирад ва дар ҳолатҳои дахлдор метавонанд чораҳои зеринро ҷорӣ ё нигоҳ доранд, ки метавонанд дар бар гиранд:

а) бо мақсади мусоидат намудан ҷиҳати ноил шудан ба мақсадҳо дар соҳаи тандурустӣ, ки ба кам кардани истеъмоли тамоку равона шудааст, амалӣ намудани сиёсати андозбандӣ ва дар мавриди дахлдор сиёсати нархгузорӣ нисбат ба маҳсулоти тамоку:

b) дар ҳолатҳои зарурӣ манъ ё маҳдуд кардани фурӯши беандоз ва бебоҷи маҳсулоти тамоку ба шахсоне, ки сафарҳои байналмилалӣ анҷом медиҳанд ва/ё аз ҷониби онҳо воридоти чунин маҳсулот.

3. Тарафҳо тибқи моддаи 21 дар маърӯзаҳои даврии конференсияи Тарафҳо, дар бораи маблағи андозбандии маҳсулоти тамоку ва тамоюл ба истеъмоли тамоку маълумот пешниҳод менамоянд.

Моддаи 7 Чораҳои ғайринархӣ оид ба кам кардани талабот ба тамоку

Тарафҳо эътироф менамоянд, ки чораҳои ҳамаҷонибаи ғайринархӣ воситаи самаранок ва муҳим барои кам кардани истеъмоли тамоку мебошанд. Ҳар як тараф чораҳои самарабахши қонунгузорӣ, иҷроия, маъмурӣ ва дигар чораҳое, ки ба риояи ӯҳдадориҳои худ аз рӯи моддаҳои 8-13 зарур аст, қабул ва амалӣ менамояд ва дар мавридҳои зарурӣ бо дигар Тарафҳо бевосита ё ба воситаи мақомоти байналмилалии салоҳиятдор бо мақсади амалӣ намудани онҳо ҳамкорӣ менамояд. Конференсияи Тарафҳо барои амалӣ намудани муқаррароти моддаҳои мазкур принсипҳои зарурии роҳбарикунандаро пешниҳод менамояд.

Моддаи 8 Ҳимоя намудан аз таъсири дуди тамоку

1. Тарафҳо эътироф менамоянд, ки маълумоти илмӣ ба таври равшан тасдиқ менамояд, ки таъсири дуди тамоку сабаби фавт, беморӣ ва маъюбӣ мебошад.

2. Ҳар як Тараф дар соҳаҳо доираи миллии ҳуқуқҳои мавҷудбударо қабул ва амалӣ менамояд, ки бо қонунгузориҳои миллӣ муайян карда шудаанд ва дар дигар сатҳҳои доираи ҳуқуқ барои қабул ва амалӣ намудани чораҳои самарабахши қонунгузорӣ, иҷроия, маъмурӣ фаъолона мусоидат менамоянд ва/ё дигар чораҳое, ки аз таъсири дуди тамоку дар ҷои кор, дар дохили бино, нақлиёти ҷамъиятӣ, дар ҷойҳои пӯшидаи ҷамъиятӣ ва дар мавридҳои зарурӣ дар дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ ҳимоя менамоянд.

Моддаи 9 Танзим намудани таркиби маҳсулоти тамоку

Конференсияи Тарафҳо дар машварат бо мақомоти байналмилалии салоҳиятдор принсипҳои роҳбарикунандаи озмоиш ва санҷиши таркиби маҳсулоти тамоку ва маводе, ки аз онҳо ҷудо мешаванд, инчунин танзим намудани ин таркиб ва маводи ҷудошавандаро пешниҳод менамоянд. Ҳар як Тараф дар ҳолатҳое, ки мақомоти миллии салоҳиятдор тасдиқ намудаанд, чораҳои самарабахши қонунгузорӣ, иҷроия, маъмурӣ ё дигар чораҳоро оид ба чунин озмоиш, санҷиш ва ба танзимдарорӣ қабул ва амалӣ менамояд.

Моддаи 10 Танзим намудани ошкоркунии таркиби маҳсулоти тамоку

Ҳар як Тараф мувофиқи қонунгузории миллии худ чораҳои самарабахши қонунгузорӣ, иҷроия, маъмӯрӣ ё дигар чораҳоеро қабул ва амалӣ менамояд, ки аз истеҳсолкунандагон ва воридкунандагони маҳсулоти тамоку ба мақомоти давлатӣ ошкор намудани маълумотро дар бораи таркиби маҳсулоти тамоку ва маводи аз онҳо ҷудошаванда талаб менамояд. Ғайр аз ин, ҳар як Тараф чораҳои самарабахшро оид ба огоҳкунии ҷомеа дар бораи таркиби заҳрноки маҳсулоти тамоку ва маводе, ки аз онҳо ҷудо мешаванд, қабул ва амалӣ менамояд.

Моддаи 11 Борпечкунӣ ва тамғазании маҳсулоти тамоку

1. Ҳар як Тараф дар муддати се сол аз лаҳзаи эътибор пайдо кардани Конвенсияи мазкур, тибқи қонунгузории миллии худ чораҳои самарабахшро қабул ва амалӣ менамояд, барои он ки:

а) борпечкунӣ ва тамғазании маҳсулоти тамоку бо роҳҳои гуногун фурӯши маҳсулоти тамокуро ҳавасманд нагардонад, чунки он қалбакӣ мебошад, ба иштибоҳ ё фиреб мебарад, ё таассуроти нодурустро дар бораи хусусиятҳои он, таъсир ба саломатӣ, хатарҳо ё маводи ҷудошаванда ба амал меорад, аз ҷумла ягон истилоҳот, тавсиф, нишонаи тиҷоратӣ, аломати рамзӣ ё дигар аломат, ки бавосита ё бевосита таассуроти нодурустро дар бораи он, ки маҳсулоти муайяни тамоку нисбат ба дигар маҳсулоти тамоку камзарар мебошад. Онҳо метавонанд истилоҳотеро, ба монанди "бо таркиби пасти қатрон", "сабук", "ниҳоят сабук" ё "мулоим" дар бар гиранд;

b) дар ҳар як қуттӣ ва борпечи маҳсулоти тамоку ва дар ҳама гуна борпечи берунӣ ва дар тамғаи чунин махсулот огоҳӣ дар бораи зарар ба саломатӣ ва оқибатҳои ногуворӣ истеъмоли тамоку дарҷ гардида бошад ва боз ҷойгир намудани дигар маълумоти зарурӣ имконпазир бошад. Чунин огоҳиҳо ва маълумот:

i) аз тарафи мақомоти миллии салоҳиятдор тасдиқ карда мешаванд,

ii) ба таври даврӣ иваз мешаванд,

iii) бо ҳарфҳои калон, дақиқ, осон хонда мешаванд,

iv) 50 фоизи тамға ё беш аз он, лекин ба ҳеҷ ваҷҳ, на камтар аз 30 фоизи сатҳи асосии тамғаро ишғол менамояд,

v) метавонанд дар шакли расмҳо ё пиктограмма иҷро карда шаванд. ё онҳоро дар бар гиранд.

2. Дар ҳар як қуттӣ ва борпечи маҳсулоти тамоку ва дар ҳама гуна борпечи берунӣ ва дар тамғаи чунин маҳсулот илова бар огоҳиҳо, ки дар банди 1 (b) моддаи мазкур пешбинӣ шудааст бояд дар бораи ҷузъҳои зарурии маҳсулоти тамоку ва маводи аз онҳо ҷудокунанда иттилоот бошад, чӣ тавре ки аз тарафи мақомоти миллӣ муайян шудааст.

3. Ҳар як Тараф талаб менамояд, ки огоҳкунӣ ва дигар иттилооти матнӣ, ки дар бандҳои 1 (b) ва дар банди 2 моддаи мазкур нишон дода шудааст, дар ҳар як қуттӣ ва борпечи маҳсулоти тамоку ва дар ҳама гуна борпечи берунӣ ва тамғазании чунин маҳсулот бо забони асосии он ё забонҳои асосӣ дарҷ гардида бошанд.

4. Барои мақсадҳои моддаи мазкур истилоҳи "борпечи берунӣ ва тамғазанӣ", нисбат ба маҳсулоти тамоку ва ҳама гуна борпечи беруна ва тамғагузорӣ ба кор бурда мешавад, ки дар фурӯши чаканаи маҳсулоти мазкур, истифода бурда мешавад.

Моддаи 12 Маърифат, иттилоотдиҳӣ, тайёрӣ ва огоҳкунии аҳолӣ

Ҳар як Тараф системаи огоҳкунии аҳолиро оид ба масъалаҳои мубориза бар зидди тамоку, бо истифода аз тамоми воситаҳои мавҷудбудаи додани иттилоот, дар ҳолатҳои зарурӣ, дастгирӣ ва пурзӯр менамояд. Бо ин мақсад ҳар як Тараф чораҳои самарабахши қонунбарорӣ, иҷроия, маъмурӣ ва дигар чораҳоро қабул ва амалӣ менамояд, ки барои мусоидат ба масъалаҳои зерин равона карда шудаанд:

а) дастрасии васеъ ба барномаҳои самарабахш ва ҳамаҷонибаи маърифатӣ ва огоҳкунии аҳолӣ дар бораи хатарҳои ба саломатидоштаи истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку, аз ҷумла одат кардан:

b) огоҳкунии аҳолӣ дар бораи хатарҳои ба саломатидоштаи истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку, инчунин дар бораи бартариҳои хотима додани истеъмоли тамоку ва тарзи ҳаёти аз тамоку озод, чӣ тавре ки ин дар Моддаи 14.2 нишон дода шудааст:

с) дастрасии аҳолӣ, тибқи қонунгузории миллӣ, ба иттилооти гуногун дар бораи истеҳсоли тамоку, ки ба мақсадҳои Конвенсияи мазкур дахл дорад;

d) барномаҳои самарабахш ва зарурии омодагӣ оид ба мубориза бар зидди тамоку ё барномаҳои баланд бардоштани огоҳӣ ва маърифатӣ, ки ба чунин шахсон, ба монанди кормандони тандурустӣ, ҷамоатҳо, кормандони иҷтимоӣ, кормандони касбии воситаҳои ахбори умум, омӯзгорон, шахсони қарорқабулкунанда, роҳбарон ва дигар ашхоси масъул нигаронида шудаанд;

е) огоҳкунӣ ва иштироки муассисаҳои давлатӣ, шахсӣ ва ташкилотҳои ғайридавлатӣ, ки бо истеҳсоли тамоку алоқаманд нестанд, дар таҳия ва амалӣ намудани барнома ва стратегияҳои байнисоҳавӣ дар масъалаи мубориза бар зидди тамоку;

f) огоҳкунии аҳолӣ ва дастрасӣ ба иттилоот дар бораи оқибатҳои манфии истеҳсол ва истеъмоли тамоку ба саломатии одамон, инчунин дар бораи оқибатҳои манфии иқтисодӣ ва экологии он.

Моддаи 13 Реклама, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузории маҳсулоти тамоку

1. Тарафҳо эътироф менамоянд, ки пурра манъ кардани реклама, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузорӣ ба кам истеъмол намудани маҳсулоти тамоку оварда мерасонад.

2. Ҳар як Тараф мутобиқки сарқонуни худ ё принсипҳои конститутсионӣ пурра манъ кардани ҳамаи рекламаҳо, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағггузории истеҳсоли тамокуро ворид менамояд. Ин бо дарназардошти риоя намудани шартҳои ҳуқуқӣ ва мавҷуд будани воситаҳои техникӣ, ки ин Тараф дорад, манъи пурра ба рекламаи байнимарзӣ, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузориро, ки аз қаламрави он ибтидо мегирад, дар бар мегирад. Бо ҳамин сабаб, ҳар як Тараф дар муддати 5 сол пас аз эътибор пайдо кардани Конвенсия барои ин Тараф, чораҳои зарурии қонунгузорӣ, иҷроия, маъмурӣ ва дигар чораҳоро қабул менамояд ва мутобиқи моддаи 21 маърӯзаҳои заруриро пешниҳод менамояд.

3. Тарафе, ки имконияти пурра манъ карданро тибқи сарқонуни худ ё принсипҳои конститутсионӣ надорад, маҳдуд намудани тамоми рекламаҳо, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузории маҳсулоти тамокуро истифода мебарад. Ин бо дарназардошти риоя намудани шартҳои ҳуқуқӣ ва мавҷуд будани воситаҳои техникӣ, ки ин Тараф дорад, маҳдуд намудан ё манъи пурра ба рекламаи байнимарзӣ, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузориро, ки аз қаламрави он ибтидо мегирад, дар бар мегирад. Бо ҳамин сабаб, ҳар як Тараф дар муддати 5 сол пас аз эътибор пайдо кардани Конвенсия барои ин Тараф, чораҳои зарурии қонунгузорӣ, иҷроия, маъмурӣ ва дигар чораҳоро қабул менамояд ва мутобиқи моддаи 21 маърӯзаҳои заруриро пешниҳод менамояд.

4. Ҳадди ақал ва тибқи сарқонуни худ ё принсипҳои конститутсионӣ хар як Тараф:

а) ҳамаи шаклҳои реклама, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузории истеҳсоли тамокуро, ки маҳсулоти тамокуро ба бозор равона менамоянд, бо чунин воситаҳое, ки калбакӣ, ба гумроҳӣ баранда ё ба таври фиреб мебошанд ва метавонанд таассуроти нодурустро дар бораи хусусиятҳои онҳо, таъсир ба саломатӣ, хатарҳо ё маводи ҷудокунанда ба вуҷуд оранд, манъ менамояд;

b) талаб менамояд, ки огоҳӣ дар бораи зарар ба саломатӣ ё дигар огоҳии зарурӣ тамоми рекламаи маҳсулоти тамоку ва дар ҳолатҳои зарурӣ, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузориро ҳамроҳӣ намояд;

с) бавосита ё бевосита истифода бурдани ҳавасмандгардониҳоро, ки дастрас намудани маҳсулоти тамокуро аз тарафи аҳолӣ дастгирӣ менамояд, маҳдуд мекунад;

d) талаб менамояд, агар Тараф манъи пурраи ба мақомоти дахлдори давлатӣ ошкор намудани иттшоот дар бораи хароҷоти истеҳсоли тамоку барои реклама, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузориро ворид накарда бошад. Ин мақомот тибқи қонунгузории миллӣ, метавонанд бо мақсади иҷрои моддаи 21 чунин иттилоотро барои пешниҳод намудан ба ҷомеа ва Конференсияи Тарафҳо қарор қабул намоянд;

е) ворид намудани манъи пурра ё агар Тарафе, ки наметавонад тибқи сарқонуни худ ё принсипҳои конститутсионӣ манъи пурра ворид намояд, дар муддати 5 сол реклама, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузориро тавассути радио, телевизион, воситаҳои интишории ахбори умум, дигар воситаҳои ахбор, ба монанди интернет маҳдуд менамояд;

f) манъ менамояд ё агар Тарафе, ки тибқи сарқонуни худ ё принсипҳои конститутсионӣ манъ карда наметавонад, маблағгузории истеҳсоли тамокуро дар вақти рӯйдодҳои баӣналмилалӣ, чорабиниҳо ё дар байни иштирокчиёни онҳо маҳдуд менамояд.

5. Тарафҳо барои андешидани чораҳое, ки аз доираи ӯҳдадориҳои онҳо берун мебарояд ва дар банди 4 баён шудаанд, ҳавасманд карда мешаванд.

6. Тарафҳо дар таҳияи технология ва дигар воситаҳое, ки барои аз байн бурдани рекламаи байнимарзӣ мусоидат менамоянд, ҳамкорӣ менамоянд.

7. Тарафҳое, ки аллакай ба баъзе шаклҳои рекламаи тамоку, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузорӣ маҳдудият ҷорӣ намудаанд, ҳуқуқи мустақил доранд, ки чунин рекламаҳои байнимарзӣ, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузориро, ки ба қаламрави онҳо дохил мешаванд, манъ намоянд ва ба онҳо чунин муҷозот, ба монанди рекламаи дохилӣ, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузорӣ, ки аз қаламрави он ба амал меояд, тибқи қонунгузории миллии худ, пешбинӣ намоянд. Банди мазкур маъқул донистан ё тасдиқ намудани ягон намуд муҷозоти мушаххасро ифода намекунад.

8. Тарафҳо масъалаи таҳия намудани протокол бо баён намудани чораҳои заруриро баррасӣ менамоянд, ки барои манъи пурраи рекламаи байнимарзӣ, ҳавасмандгардонии фурӯш ва маблағгузорӣ ҳамкории байналмилалиро талаб менамояд.

Моддаи 14 Чораҳо оид ба кам кардани талабот, ки ба вобастагӣ аз тамоку ва хотимадодани истеъмоли тамоку алоқамандӣ дорад

1. Ҳар як тараф принсипҳои роҳбарикунандаи зарурӣ, ҳамаҷониба ва маҷмӯавиро таҳия ва тавсеа менамояд, ки аз маълумоти илмӣ ва амалияи пешрафта, бо дарназардошти вазъи миллӣ ва афзалиятҳо асос ёфтааст ва барои мусоидат намудан ҷиҳати хотима додани истеъмоли тамоку ва таъмин намудани табобати комилан мувофиқи вобастагӣ аз тамоку чораҳои самарабахш меандешад.

2. Барои ноил гаштан ба ин мақсад ҳар як Тараф кӯшиш менамояд:

а) барномаҳои самарабахшро, ки ба хотима додани истеъмоли тамоку мусоидат менамояд равона карда шудаанд, аз ҷумла дар ҷойҳои ба монанди муассисаҳои таълимӣ, тиббию санитарӣ, ҷойҳои корӣ ва ҷойҳои баргузории чорабиниҳои варзишӣ таҳия ва татбиқ намояд;

b) ба барномаҳои миллӣ, нақшаҳо ва стратегияҳои соҳаи тандурустӣ ва маориф дохил намудани ташхис ва табобати вобастагӣ аз тамоку ва хизматрасониҳо оид ба машваратдиҳӣ дар масъалаи хотима додани истеъмоли тамоку, дар ҳолатҳои зарурӣ, бо иштироки кормандони соҳаи тандурустӣ, ҷамоатҳо ва кормандони иҷтимоӣ;

с) дар муассисаҳои кӯмаки тиббию санитарӣ ва марказҳои барқарорсозӣ ташкил намудани барномаҳо оид ба ташхис, машваратдиҳӣ, пешгирӣ ва табобати вобастагӣ аз тамоку;

d) бо дигар Тарафҳо ҳамкорӣ намудан дар масъалаи сабук намудани дастрасӣ ба табобат ва дастрасии табобати вобастагӣ аз тамоку аз рӯи нарх, аз ҷумла маводи фармасевтӣ, тибқи моддаи 22. Чунин мавод ва ҷузъҳои онҳо метавонанд маводи доруворӣ, маводе, ки барои ворид намудани маводи доруворӣ ва дар ҳолатҳои зарурӣ барои ташхис истифода бурда мешаванд, дар бар гиранд.

ҚИСМИ IV: ЧОРАҲО ВОБАСТА БА КАМ КАРДАНИ ТАҲВИЛИ ТАМОКУ

Моддаи 15 Фурӯши ғайриқонунии маҳсулоти тамоку

1. Тарафҳо эътироф менамоянд, ки аз байн бурдани ҳамаи шаклҳои фурӯши ғайриқонунии маҳсулоти тамоку, аз ҷумла қочоқ, истеҳсоли ғайриқонунӣ ва қалбакӣ, инчунин таҳия ва амалӣ намудани қонунгузории дахлдори миллӣ, ба ғайр аз созишномаҳои субминтақавӣ, минтақавӣ ва глобалӣ, қисми зарурии мубориза бар зидди тамоку мебошад.

2. Ҳар як Тараф ҷиҳати таъмини он, ки тамоми қуттӣ ва борпечҳои маҳсулоти тамоку ва ҳама гуна борпечкунии берунии чунин маҳсулот ҷиҳати расонидани кӯмак ба Тарафҳо барои муайян намудани ҷои истеҳсоли маҳсулоти тамоку тамғазанӣ шуда бошанд ва тибқи қонунгузории миллӣ ва созишномаҳои дахлдори дуҷониба ва бисёрҷониба, ҳамчунин ҷиҳати расонидани кӯмак ба Тарафҳо, дар муқаррар намудани нуқтаи майл, инчунин мониторинг, ҳуҷҷаткунонӣ ва назорат аз болои муомилоти маҳсулоти тамоку ва мавқеи хуқуқии онҳо чораҳои самарабахши қонунгузорӣ, иҷроия, маъмурӣ ва дигар чораҳоро қабул ва амалӣ менамояд. Ғайр аз ин, ҳар як Тараф:

а) талаб менамояд, ки ҳамаи қуттиҳои ҷудогона ва борпечкунии маҳсулоти тамоку барои фурӯши яклухт ва чакана, ки дар бозори дохилии он фурӯхта мешаванд, матни зеринро дошта бошанд: "Фурӯш иҷозат дода мешавад танҳо дар (зикр намудани номи давлат, воҳиди ҳудудии субмиллӣ, минтақавӣ ё федералӣ)" ё ягон тамғазании самаранокро дарҷ намояд, ки нуқтаи охирони таъинотро нишон диҳад ё ба мақомот ҷиҳати муайян намудани воридоти маҳсулоти мазкур дар асоси қонунӣ барои фурӯш ба бозори дохилӣ кӯмак намояд;

b) дар ҳолатхои зарурӣ масъалаи ташкил намудани системаи назорати амалӣ ва реҷаи назораткунӣ, ки дар оянда системаи тақсимотро ҳимоя мекунад ва ба тафтишоти ҳодисаҳои фурӯши ғайриқонуни кӯмак менамояд, баррасӣ менамояд.

3. Ҳар як Тараф талаб менамояд, ки иттилоот дар борпеч ё тамға, ки дар банди 2 моддаи мазкур нишон дода шудааст, бояд фаҳмо ва/ё бо забони асосӣ ё забонҳои асосӣ пешниҳод шуда бошад.

4. Бо мақсади аз байн бурдани фурӯши ғайриқонунии маҳсулоти тамоку, ҳар як Тараф:

а) мониторинг мегузаронад ва дар бораи тиҷорати байнимарзии маҳсулоти тамоку, аз ҷумла тиҷорати ғайриқонунӣ маълумот ҷамъ менамояд, инчунин дар ҳолатҳои зарурӣ тибқи қонунгузории миллӣ ва созишномаҳои дуҷониба ё бисёрҷонибаҳои қабулгардида бо мақомоти гумрук, андоз ва дигар мақомот мубодилаи иттилоот мекунад;

b) бо муҷозотҳои зарурӣ ва чораҳои ислоҳии бар зидди фурӯши ғайриқонунии маҳсулоти тамоку равоншуда, аз ҷумла сигорҳои қалбакӣ ва ба таври қочоқ воридшуда, қонунгузориро қабул ва мустаҳкам менамояд;

с) барои таъмин намудани он, ки ҳамаи таҷҳизоти истеҳсолии мусодирашуда, сигорҳои қалбакӣ, ба таври қочок воридшуда ва дигар маҳсулоти тамоку нест карда шаванд, чораҳои зарурӣ меандешад ва дар ҳолати амалан иҷро шудан истифода бурдани усулҳои тозаи экологӣ ё тибқи қонунгузории дохилӣ нест карда мешаванд;

d) бо мақсади мониторинг, ҳуҷҷатноккунӣ ва назорат аз болои нигоҳдорӣ ва тақсимоти анборкунонӣ ё дар реҷаи беандоз ва бебоҷ интиқол додани маҳсулоти тамоку дар доираи ҳуқуқҳои худ чораҳо меандешад ва амалӣ менамояд;

е) бо мақсади мусодираи даромадҳо аз тиҷорати ғайриқонунии маҳсулоти тамоку чораҳои зарурӣ меандешад.

5. Иттилооте, ки дар асоси зербандҳои 4 (а) ва 4 (d) моддаи мазкур ҷамъ оварда шудаанд, дар ҳолатҳои зарурӣ дар шакли ҷамъбастӣ аз ҷониби Тарафҳо дар маърӯзаҳои даврии онҳо, дар конференсияи Тарафҳо мутобиқи моддаи 21 пешниҳод карда мешаванд.

6. Тарафҳо дар ҳолати зарурӣ ва тибқи қонунгузории миллӣ ба ҳамкории байни муассисаҳои миллӣ, инчунин ташкилотҳои минтақавӣ, байналмилалӣ ва байниҳукуматӣ ба он андозае, ки он ба тафтишот, таъкибҳои судӣ ва расмиёт мансуб аст, бо мақсади аз байн бурдани фурӯши ғайриқонунии маҳсулоти тамоку мусоидат менамоянд. Бо мақсади мубориза бар зидди фурӯши ғайриқонунии маҳсулоти тамоку диққати махсус ба ҳамкорӣ дар сатҳи минтақавӣ ва субминтақавӣ дода мешавад.

7. Ҳар як Тараф кӯшиш менамояд чораҳои минбаъдаро қабул ва амалӣ намояд, аз ҷумла дар ҳолатҳои зарурӣ додани иҷозатнома барои назорат ва танзими истеҳсол ва тақсимоти маҳсулоти тамоку, бо мақсади аз байн бурдани фурӯши ғайриқонунӣ.

Моддаи 16 Фурӯш ба ноболиғон ва аз тарафи ноболиғон

1. Ҳар як Тараф чораҳои самарабахши қонунгузорӣ, иҷроия, маъмурӣ ва дигар чораҳоро дар сатҳи дахлдори ҳукуматӣ барои манъ кардани фурӯши маҳсулоти тамоку ба шахсони синну солашон тибқи қонунгузории дохилӣ ва миллӣ ба 18 сола норасида, қабул ва амалӣ менамояд. Ин чораҳо метавонанд дар бар гиранд:

а) талабот нисбати он, ки ҳамаи фурӯшандагони маҳсулоти тамоку дар дохили нуқтаи фурӯши худ, дар ҷои намоён эълони фаҳмо дар бораи манъ будани фурӯши маҳсулоти тамоку ба ноболиғонро ҷойгир кунанд ва дар ҳолати шубҳанок аз ҳар як харидори маҳсулоти тамоку нишон додани ҳуҷҷате, ки болиғ будани ӯро тибқи қонун тасдиқ

менамояд, талаб намоянд;

b) манъ намудани ҳамаи усулҳои фурӯши маҳсулоти тамоку, ки дастрасии бевоситаро ба чунин маҳсулот таъмин менамояд, масалан аз рафи мағозаҳо;

с) манъ намудани истеҳсол ва фурӯши конфет, газак, бозичаҳо ва дигар ашё дар шакли маҳсулоти тамоку, ки диққати ноболиғонро ҷалб менамоянд;

d) таъмин намудани чунин тартиб, ки ҳангоми он автоматҳои фурӯши маҳсулоти тамоку, ки дар зери доираи ҳуқуқи он қарор доранд, ба ноболиғон дастнорас бошанд ва ба ноболиғон фурӯши маҳсулоти тамокуро ҳавасманд насозанд.

2. Ҳар як Тараф манъ менамояд ё ба манъ кардани паҳнкунии ройгони маҳсулоти тамоку дар байни аҳолӣ, махсусан дар байни ноболиғон, мусоидат менамояд.

3. Ҳар як Тараф кӯшиш менамояд, ки фурӯши донабайъи сигор ё дар борпечҳои на он қадар калон, ки дастрасии чунин маҳсулотро барои ноболиғон зиёд менамоянд, манъ намояд.

4. Тарафҳо эътироф менамоянд, ки барои баланд бардоштани чораҳои самарабахш оид ба пешгирии фурӯши маҳсулоти тамоку аз тарафи ноболиғон, дар ҳолати зарурӣ дигар муқаррароте, ки дар Конвенсияи мазкур мавҷуд аст, бояд дар якҷоягӣ анҷом дода шаванд.

5. Ҳангоми имзо кардан, ба тасвиб расонидан, қабул ва тасдиқ намудани Конвенсия ё ба он ҳамроҳ шудан, дар ҳар вақти дилхоҳ Тараф тавассути аризаи хаттӣ, ки эътибори ҳатмӣ дорад, метавонад нишон диҳад, ки вай ӯҳдадор мешавад ба истифода додани автоматҳои фурӯши маҳсулоти тамокуро дар доираи ҳуқуки худ манъ намояд ё дар ҳолатҳои зарурӣ ба автоматҳои фурӯши маҳсулоти тамоку манъи пурра ворид намояд. Изҳороте, ки дар асоси моддаи мазкур карда шудааст, аз ҷониби Маҳфуздоранда ба ҳамаи Тарафҳои Конвенсия фиристода мешавад.

6. Ҳар як Тараф чораҳои самарабахши қонунгузорӣ, иҷроия, маъмурӣ ва дигар чораҳоро, аз ҷумла муҷозот бар зидди тиҷорати яклухт ва чакана, бо мақсади таъмин намудани риояи ӯҳдадориҳо, ки дар бандҳои 1-5 моддаи мазкур ҷой дорад, қабул ва амалӣ менамояд.

7. Ба ҳар як Тараф дар мавридҳои зарурӣ чораҳои самарабахши қонунгузорӣ, иҷроия, маъмурӣ ва дигар чораҳоро бо мақсади манъ намудани фурӯши маҳсулоти тамоку аз тарафи шахсоне, ки синнашон ба синни аз рӯи қонунгузории дохилӣ ва миллӣ муайянкардашуда, яъне ба 18 солагӣ нарасидааст, қабул ва амалӣ кардан зарур аст.

Моддаи 17 Дастгирӣ намудани усулҳои имконпазири (алтернативии) фаъолияти иқтисодии қобили ҳаёт

Тарафҳо дар ҳамкорӣ бо дигар Тарафҳо ва ташкилотҳои салоҳиятдори байналмилалӣ ва минтақавии байниҳукуматӣ ҳангоми зарурат ба фаъолияти дигари алтернативии аз ҷиҳати иқтисодӣ қобили ҳаёт ба манфиати шахсоне, ки ба истеҳсол ва парвариши тамоку машғул мебошанд ва дар ҳолатҳои зарурӣ ба фурӯшандагони инфиродӣ мусоидат менамоянд.

ҚИСМИ V: ҲИФЗИ МУҲИТИ ЗИСТ

Моддаи 18 Ҳифзи муҳити зист ва саломатии одамон

Ҳангоми иҷрои ӯҳдадориҳои худ аз рӯи Конвенсияи мазкур нисбат ба парвариши тамоку ва истеҳсоли маҳсулоти тамоку дар қаламрави худ, Тарафҳо розӣ мешаванд ба таври зарурӣ масъалаҳои ҳифзи муҳити зист ва саломатии одамонро, ки бо муҳити зист алоқамандӣ дорад, ба инобат гиранд.

ҚИСМИ VI: МАСЪАЛАҲОЕ, КИ БО МАСЪУЛИЯТ АЛОҚАМАНДӢ ДОРАНД

Моддаи 19 Масъулият

1. Бо мақсади мубориза бар зидди тамоку, Тарафҳо имконияти қабули чораҳои қонунгузорӣ ё рушди қонунгузории мавҷударо барои ҳал намудани масъалаҳои ҷавобгарии ҷиноӣ ва гражданӣ ва дар ҳолатҳои зарурӣ ҷорӣ намудани ҷубронро дида мебароянд.

2. Тарафҳо бо ҳамдигар дар мубодилаи иттилоот тавассути конференсияи Тарафҳо, тибқи моддаи 21 ҳамкорӣ менамоянд, аз ҷумла:

а) иттилоот дар бораи оқибатҳои истеъмоли маҳсулоти тамоку ва таъсири дуди тамоку ба саломатӣ, мутобиқи моддаи 20.3 (а);

b) иттилоот дар бораи қонунгузорӣ ва қоидаҳои амалкунанда, инчунин дар бораи амалияи дахлдори судӣ.

3. Тарафҳо дар ҳолатҳои зарурӣ ва бо розигии мутақобила ба ҳамдигар дар чаҳорчӯбаи қонунгузорӣ, сиёсат, амалияи ҳуқуқӣ ва механизмҳои мавҷудаи шартномавии татбиқшаванда дар анҷом додани амалиёти просессуалӣ тибқи Конвенсияи мазкур, кӯмак менамоянд.

4. Конвенсия ба ҳеҷ ваҷҳ ба ҳуқуқи дастрасии Тарафҳо ба мақомоти судии якдигар, дар он ҷое, ки чунин ҳуқуқҳо вуҷуд доранд дахолат намекунад ё маҳдуд намесозад.

5. Конференсияи Тарафҳо метавонад аз рӯи имконият дар зинаҳои аввал бо дарназардошти корҳое, ки дар форумҳои зарурии байналмилалӣ гузаронида мешавад масъалаҳоеро, ки бо масъулият алоқамандӣ доранд, аз ҷумла муносибатҳои байналмилалии зарурӣ ба ин масъалаҳо ва воситаҳои зарурӣ барои расонидани кӯмак ба Тарафҳо, бо дархости онҳо, дар қонунгузории онҳо ё дигар фаъолият, тибқи моддаи мазкур дида барояд.

ҚИСМИ VII: ҲАМКОРИИ ИЛМИЮ ТЕХНИКӢ ВА ДОДАНИ ИТТИЛООТ

Моддаи 20 Таҳқиқоти илмӣ, назорати эпидемиологӣ ва мубодилаи иттилоот

1. Тарафҳо барои рушд ва мусоидат намудан ба таҳқиқоти илмӣ ва ҳамоҳангсозии барномаҳои илмию таҳқиқотӣ дар масъалаи мубориза бар зидди тамоку, дар сатҳи миллӣ ва глобалӣ чораҳо меандешанд. Барои ноил шудан ба ин мақсад ҳар як Тараф:

а) бевосита ё тавассути ташкилотҳои салоҳиятдори байналмилалӣ ва минтақавии байниҳукуматӣ ва мақомоти дигар дар гузаронидани таҳқиқот ва арзебии илмӣ ташаббус нишон медиҳанд ва ҳамкорӣ менамоянд ва дар баробари ин таҳқиқотеро, ки барои омӯзиши омилҳо ва оқибатҳои истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку, инчунин таҳқиқоте, ки барои муайян намудани зироати алтернативӣ равона карда шудаанд, мусоидат ва дастгирӣ менамояд:

b) бо дастгирии ташкилотҳои салоҳиятдори байналмилалӣ ва минтақавии байниҳукуматӣ ва мақомоти дигар рушд ва пурзӯр намудани омодагӣ ва дастгирӣ намудани ҳамаи он шахсоне, ки бо фаъолияти мубориза бар зидди тамоку машғул мебошанд, аз ҷумла таҳқиқоти илмӣ, амалисозӣ ва арзёбӣ.

2. Тарафҳо дар ҳолатҳои зарурӣ барномаҳои миллӣ, минтақавӣ ва глобалии назорати эпидемиологиро аз рӯи микёс, сохторҳо, омилҳо ва оқибатҳои истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку ташкил менамоянд. Бо ин мақсад Тарафҳо барномаҳои назорати эпидемиологии тамокуро ба барномаҳои миллӣ, минтақавӣ ва глобалии назорати эпидемиологии вазъи саломатӣ дохил мекунанд, то ки дар мавридҳои зарурӣ қиёспазирӣ ва имконияти таҳлили маълумотро дар сатҳи минтақавӣ ва байналмилалӣ таъмин намоянд.

3. Тарафҳо аҳамияти кӯмаки техникӣ ва молиявиро аз тарафи ташкилотҳои байналмилалӣ ва минтақавии байниҳукуматӣ ва дигар мақомот эътироф менамоянд. Ҳар як тараф кӯшиш менамояд:

а) тадриҷан системаи миллии назорати эпидемиологиро оид ба истеъмоли тамоку ва нишондиҳандаҳои зарурии иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва нишондиҳандаҳои саломатӣ таъсис диҳад;

b) бо ташкилотҳои салоҳиятдори байналмилалӣ ва минтақавии байниҳукуматӣ ва дигар мақомот, аз ҷумла муассисаҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ дар назорати минтақавӣ ва глобалии тамоку ва мубодилаи иттилоот оид ба нишондиҳандаҳое, ки дар банди 3 (а) моддаи мазкур нишон дода шудааст, ҳамкорӣ намояд:

с) дар таҳия намудани принсипҳои умумии роҳбарикунанда ё расмиёт ҷиҳати муайян намудани ҷамъоварӣ, таҳлил ва паҳн намудани маълумоти назорати эпидемиологӣ, ки бо тамоку алоқаманд аст, бо Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ ҳамкорӣ намояд.

4. Тарафҳо мутобиқи қонунгузории миллии худ, ба мубодилаи иттилооти кушоди илмию техникӣ, иҷтимоию иқтисодӣ, тиҷоратӣ ва ҳуқуқӣ мусоидат мекунанд ва осон мегардонанд, инчунин иттилоот нисбат ба амалияи истеҳсоли тамоку ва парвариши тамоку, ки ба Конвенсияи мазкур муносибат дорад ва дар ин ҳол эҳтиёҷоти махсуси Тарафҳоро, ки давлатҳои мутараққӣ ва давлатҳо бо иқтисодиёти гузариш мебошанд, ба назар мегиранд ва баррасӣ менамоянд. Ҳар як Тараф кӯшиш менамояд:

а) тадриҷаи маҳзани иттилооти таҷдидшударо таъсис диҳад ва нигоҳ дорад, ки он аз қонун ва қоидаҳое иборат аст, ки мубориза бар зидди тамокуро ба танзим медарорад ва дар мавридҳои зарурӣ иттилоотро дар бораи таъмин намудани риояи он ва инчунин дар бораи амалияи дахлдори судӣ ва дар таҳия намудани барнома оид ба мубориза бар зидди тамоку дар сатҳи минтақавӣ ва глобалӣ ҳамкорӣ намояд;

b) тадриҷан маҳзани иттилооти таҷдидшударо, ки аз барномаҳои миллии назорати эпидемиологӣ қабул менамояд, тибқи банди 3 (а) моддаи мазкур, таъсис диҳад ва нигоҳ дорад;

с) бо мақсади тадриҷан таъсис додан ва дастгирӣ намудани системаи глобалӣ, барои мунтазам ҷамъоварӣ ва паҳн намудани иттилоот дар бораи истеҳсоли тамоку ва тайёр намудани маҳсулоти тамоку, инчунин дар бораи фаъолияти истеҳсоли тамоку, ки ба Конвенсияи мазкур ё фаъолияти миллии бар зидди тамоку таъсир мерасонад, бо ташкилотҳои байналмилалии салоҳиятдор ҳамкорӣ менамояд.

5. Тарафҳо бояд дар чаҳорчӯбаи ташкилотҳои минтақавӣ ва байналмилалии байниҳукуматӣ ва ташкилотҳои молиявӣ ҳамкорӣ намоянд, инчунин муассисаҳое, ки бо масъалаҳои рушд машғуланд ва онҳо аъзои он мебошанд, бо мақсади мусоидат ва ҳавасманд гардонидан ҷиҳати ба Котибот пешниҳод намудани захираҳои техникӣ ва молиявӣ барои расонидани кӯмак ба Тарафҳо, ки давлатҳои мутараққӣ ва ба Тарафҳо бо иқтисодиёти гузариш мебошанд, дар иҷро намудани ӯҳдадориҳои худ оид ба таҳқиқот, назорати эпидемиологӣ ва мубодилаи иттилоот.

Моддаи 21 Ҳисоботдиҳӣ ва мубодилаи иттилоот

1. Ҳар як Тараф ба Конференсияи Тарафҳо тавассути Котибот маърӯзаҳои давриро дар бораи аз тарафи ӯ иҷро гардидани Конвенсия пешниҳод менамояд, ки бояд инҳоро дар бар гирад:

а) иттилоот дар бораи чораҳои қонунгузорӣ, иҷроия, маъмурӣ ва дигар чораҳое, ки бо мақсади амалӣ намудани Конвенсия қабул шудаанд;

b) иттилоот дар бораи ҳолатҳои зарурӣ, дар бораи ҳамаи монеаҳо, ки ҳангоми амалӣ намудани Конвенсия дучор омаданд ва дар бораи монеаҳо, ки барои бартараф кардани онҳо чораҳо андешида шудаанд;

с) иттилоот дар бораи ҳолатҳои зарурӣ, дар бораи кӯмаки молиявӣ ва техникӣ, ки барои мубориза бар зидди тамоку пешниход ё қабул карда шудааст;

d) иттилоот дар бораи назорати эпидемиологӣ ва таҳқиқот, чӣ тавре ки дар моддаи 20 нишон дода шудааст;

е) иттилооте, ки дар моддаҳои 6.3, 13.2, 13.3, 13.4 (d), 15,5 ва 19.2 нишон дода шудааст.

2. Шакли пешниҳод намудани чунин маърӯзаҳоро Конференсияи Тарафҳо муайян мекунад. Ҳар як Тараф маърӯзаи ибтидоии худро дар муддати 2 сол пас аз эътибор пайдо кардани Конвенсия барои Тарафи мазкур омода менамояд.

3. Конференсияи Тарафҳо тибқи моддаҳои 22 ва 26 чораҳоро оид ба расонидани кӯмак ба Тарафҳо, ки давлатҳои мутараққӣ ва Тарафҳо бо иқтисодиёти гузариш мебошанд бо дархости онҳо, ҷиҳати иҷро намудани ӯҳдадориҳои худ аз рӯи Конвенсияи мазкур, баррасӣ менамояд.

4. Пешниҳод намудани маърӯзаҳо ва мубодилаи иттилоот аз рӯи Конвенсияи мазкур, тибқи қонунгузории миллӣ дар қисми таъмин намудани махфият ва дахлнопазирии ҳаёти шахсӣ амалӣ карда мешавад. Тарафҳо бо розигии мутақобила, ҳимояи махфияти иттилоотро, ки онҳо бо он мубодила мекунанд, таъмин менамояд.

Моддаи 22 Ҳамкорӣ дар соҳаҳои илмию техникӣ, хуқуқӣ ва пешниҳод намудани таҷрибаи дахлдор

1. Тарафҳо бевосита ё ба воситаи мақомоти байналмилалии салоҳиятдор бо мақсади пурзӯр намудани иқтидори худ оид ба иҷрои ӯҳдадориҳо, ки аз Конвенсияи мазкур бармеоянд, бо дарназардошти эхтиёҷоти Тарафҳо, ки давлатҳои мутараққӣ ва Тарафҳо бо иқтисодиёти гузариш маҳсуб меёбанд, ҳамкорӣ менамоянд. Чунин ҳамкорӣ мақсади мусоидат намудан ба таҳвил додани таҷрибаи илмию техникӣ, ҳуқуқӣ ва технологӣ, бо розигии мутақобила барои таҳия ва мустаҳкам намудани стратегияҳои миллӣ, нақшаҳо ва барномаҳо дар самти мубориза бар зидди тамокуро дорад, аз ҷумла барои:

а) мусоидат намудан ба таҳия, таҳвил ва дастрас намудани технология, дониш, малака, иқтидор ва таҷриба, ки бо мубориза бар зидди тамоку алоқаманд мебошад;

b) пешниҳод намудани таҷрибаи илмию техникӣ, ҳуқуқӣ ва дигар таҷриба барои таъсис ва мустаҳкам намудани стратегияҳои миллӣ, нақшаҳо ва барномаҳо дар соҳаи мубориза бар зидди тамоку, ки ҷиҳати амалисозии Конвенсия тавассути тадбирҳои зерин равона шудаанд:

i) аз рӯи дархости дахлдор расонидани кӯмак дар таъсис додани заминаи қонунгузории устувор, инчунин барномаҳои техникӣ, аз ҷумла барномаҳо оид ба пешгирии оғоз намудани тамокукашӣ, мусоидат намудан ба хотима додани истеъмол ва ҳимоя аз таъсири тамоку;

ii) дар ҳолатҳои зарурӣ, расонидани кӯмак ба шахсоне, ки дар бахши тамоку машғул мебошанд, дар таҳияи усулҳои ҳаётан муҳими алтернативии иқтисодӣ ва ҳуқуқии қобили қабул ҷиҳати таъмин намудани маблағ барои зист;

iii) дар ҳолатҳои зарурӣ, расонидани кӯмак ба шахсоне, ки бо парвариши тамоку, дар тағйир додани истеҳсоли хоҷагии қишлоқ ба зироатҳои алтернативии ба тарзи иқтисодии ҳаётан муҳим, машғул мебошанд;

с) дастгирӣ намудани барномаҳои махсуси омодагӣ ё баланд бардоштани иттилоотнокии ҳайати кормандон, тибқи моддаи 12;

d) дар ҳолатҳои зарурӣ пешниҳод намудани маводи лозимӣ, таҷҳизот ва дастгирии моддию техникӣ барои стратегияҳо, нақшаҳо ва барномаҳо дар соҳаи мубориза бар зидди тамоку;

е) муайян намудани усулҳои мубориза бар зидди тамоку, аз ҷумла табобати ҳамаҷонибаи вобастагии никотинӣ;

f) дар ҳолатҳои зарурӣ мусоидат намудан ба таҳқиқоти илмӣ, бо мақсади баланд бардоштани дастрасии табобати ҳамаҷонибаи вобастагии никотинӣ.

2. Конференсияи Тарафҳо ба таҳвил додани таҷрибаи илмию техникӣ, ҳуқуқӣ ва технологӣ мусоидат намуда, чунин таҳвилро бо дастгирии молиявии тибқи Моддаи 26 расонидашаванда, сабук мегардонад.

ҚИСМИ VIII: ЧОРАҲОИ ТАШКИЛӢ ВА ЗАХИРАҲОИ МОЛИЯВӢ

Моддаи 23 Конференсияи Тарафҳо

1. Тавассути моддаи мазкур Конференсияи Тарафҳо ташкил карда мешавад. Иҷлосияи якуми Конференсия аз тарафи Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ на дертар аз 1 сол пас аз ба тасвиб расидани Конвенсияи мазкур даъват карда мешавад. Конференсия дар иҷлосияи якум макон ва вақти баргузории иҷлосияи навбатиро муайян менамояд.

2. Иҷлосияҳои ғайринавбатии Конференсияи Тарафҳо ба мӯҳлатҳои дигар гузаронида мешавад, агар Конференсия зарур шуморад ё бо дархости хаттии Тарафҳо, дар ҳоле ки дар муддати 6 моҳ аз лаҳзаи ба Котиботи Конвенсия пешниҳод намудани иттилоот дар бораи чунин дархост, он аз ҷониби ҳадди ақал сеяки Тарафҳо дастгирӣ карда шавад.

3. Конференсияи Тарафҳо дар иҷлосияи якум ба таври созиш Қоидаҳои худро қабул менамояд.

4. Конференсияи Тарафҳо ба таври созиш қоидаҳои молиявӣ ва қоидаҳое, ки маблағгузории мақомоти иловагии гуногунро, ки онҳо ташкил карда метавонанд танзим менамояд, инчунин қоидаҳои молиявӣ, ки фаъолияти Котиботро ба танзим медарорад, қабул менамояд. Дар ҳар як иҷлосияи навбатӣ он буҷетро барои давраи молиявӣ то иҷлосияи навбатӣ тасдиқ менамояд.

5. Конференсияи Тарафҳо мунтазам амалисозии Конвенсияи мазкурро баррасӣ менамояд ва барои мусоидат намудан ба татбиқи самарабахш қарор қабул менамояд ва тибқи моддаҳои 28, 29 ва 30 метавонад ба Конвенсия протокол, замима ва ислоҳҳо қабул намояд. Бо ин мақсад он:

а) тибқи моддаҳои 20 ва 21 ба мубодилаи иттилоот мусоидат ва онро осон менамояд:

b) таҳия ва мунтазам мукаммалсозии методологияи тадқиқоти илмӣ ва ҷамъ овардани иттилоот, ки ба татбиқи Конвенсияи мазкур мансуб буда, илова ба моддаи 20, ки пешбинӣ намудааст, мусоидат менамояд ва мефиристад:

с) дар ҳолатхои зарурӣ ба таҳия, татбиқ ва арзёбии стратегияҳо, нақшаҳо ва барномаҳо, инчунин сиёсати қонунгузорӣ ва дигар чораҳо мусоидат менамояд;

d) маърӯзаҳоеро, ки Тарафҳо пешниҳод менамоянд, тибқи моддаи 21 Конвенсияи мазкур баррасӣ мекунад ва маърӯзаҳои навбатиро дар бораи татбиқи Конвенсия тасдиқ менамояд:

е) ба сафарбаркунии захираҳои молиявӣ барои татбиқи Конвенсияи мазкур тибқи моддаи 26 мусоидат ва кӯмак менамояд;

f) чунин мақомоти ёридиҳандаро таъсис менамояд, ки барои ноил гаштан ба мақсадҳои Конвенсияи мазкур зарур аст;

g) дар ҳолатҳои зарурӣ бо дархост дар бораи расонидани кӯмак ва ҳамкорӣ, инчунин дар бораи пешниҳод намудани иттилоот аз тарафи ташкилотҳои салоҳиятдор ва зарурӣ ва мақомоти системаи Созмони Милали Муттаҳид ва дигар ташкилотҳои байналмилалӣ ва минтақавии байниҳукуматӣ ва ташкилотҳои ғайридавлатӣ ва мақомотҳо ба сифати воситаҳои пурзӯр намудани кор оид ба амалисозии Конвенсия муроҷиат менамояд;

h) дар ҳолатҳои зарурӣ дигар амалҳоро барои ноил шудан ба мақсадҳои Конвенсияи мазкур дар самти таҷрибае, ки дар ҷараёни татбиқи он ба даст оварда шудааст, баррасӣ менамояд.

6. Конференсияи Тарафҳо меъёрҳои иштироки нозиронро дар кори он муайян менамояд.

Моддаи 24 Котибот

1. Конференсияи Тарафҳо котиботи доимиро таъин менамояд ва шароити фаъолияти онро таъмин менамояд. Конференсияи Тарафҳо кӯшиш менамояд ин корро дар иҷлосияи якуми худ кунад.

2. То лаҳзаи таъин ва таъсис додани котиботи доимӣ вазифаҳои котиботро, тибқи Конвенсияи мазкур Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ таъмин менамояд.

3. Вазифаҳои Котибот:

а) ташкил намудани иҷлосияҳои Конференсияи Тарафҳо ва маwомоти гуногуни ёридиҳанда ва таъмин намудани онҳо бо кӯмакҳои зарурӣ;

b) супоридани маърӯзаҳо, ки онҳо тибқи Конвенсияи мазкур қабул намудаанд;

с) расонидани кӯмак ба Тарафҳо, махсусан ба Тарафҳое, ки давлатҳои мутараққӣ ва Тарафҳо бо иқтисодиёти гузариш мебошанд, бо дархости онҳо дар ҷамъоварӣ ва додани иттилоот, ки тибқи муқаррароти Конвенсияи мазкур талаб карда мешавад;

d) омода намудани маърӯзаҳо дар бораи фаъолияти худ тибқи Конвенсия зери роҳбарии Конференсияи Тарафҳо ва пешниҳод намудани онҳо ба Конференсияи Тарафҳо;

е) зери роҳбарии Конференсияи Тарафҳо таъмин намудани ҳамоҳангсозии зарурӣ бо ташкилотҳои салоҳиятдори байналмилалӣ, минтақавии байниҳукуматӣ ва дигар мақомот:

f) зери роҳбарии Конференсияи Тарафҳо бастани чунин созишномаҳои маъмурӣ ва шартномавӣ, ки метавонанд барои самарабахш амалисозии вазифаҳои он лозим шавад:

g) иҷрои дигар вазифаҳои котиботӣ, ки дар Конвенсия ва дар тамоми протоколҳои он нишон дода шудааст, инчунин вазифаҳои дигар, ки мумкин аст аз ҷониби Конференсияи Тарафҳо муайян карда шавад.

Моддаи 25 Муносибат байни Конференсияи Тарафҳо ва ташкилотҳои байниҳукуматӣ

Барои таъмин намудани ҳамкории техникӣ ва молиявӣ дар ноил шудан ба мақсадҳои Конвенсияи мазкур Конференсияи Тарафҳо метавонад бо дархост дар бораи ҳамкорӣ бо ташкилотҳои салоҳиятдори байналмилалӣ, минтақавии байниҳукуматӣ, аз ҷумла муассисаҳои молиявӣ ва муассисаҳое, ки бо масъалаҳои рушд машғул мебошанд, муроҷиат намояд.

Моддаи 26 Захираҳои молиявӣ

1. Нақши асосиеро, ки захираҳои молиявӣ дар ноил шудан ба мақсадҳои Конвенсия мебозанд, Тарафҳо эътироф менамоянд.

2. Ҳар як Тараф дастгирии молиявиро нисбат ба фаъолияти миллии худ, ки ба ноил гаштан ба мақсадҳои Конвенсияи мазкур, тибқи нақшаҳои миллӣ, афзалиятҳо ва барномаҳои худ равона карда шудаанд, таъмин менамояд.

3. Тарафҳо дар ҳолатҳои зарурӣ дар истифодабарии роҳҳои дуҷониба, минтақавӣ, субминтақавӣ ва дигар роҳҳои бисёрҷониба, барои таъмин намудани маблағгузории таҳия ва пурзӯр намудани барномаҳои бисёрсоҳавии ҳамаҷонибаи мубориза бар зидди тамокуи Тарафҳо, ки давлатҳои мутараққӣ ва Тарафҳо бо иқтисодиёти гузариш мебошанд, мусоидат менамоянд. Дар навбати худ, дар доираи стратегияи рушди устувор, ки дар сатҳи миллӣ таҳия карда мешавад, роҳҳои дигари истеҳсоли тамокуро, ки аз ҷиҳати иқтисодӣ қобили ҳаёт мебошад, баррасӣ ва дастгирӣ намудан зарур аст, аз ҷумла диверсификатсияи зироат.

4. Тарафҳое, ки дар ташкилотҳои дахлдори минтақавӣ ва байналмилалии байниҳукуматӣ пешниҳод шудаанд, инчунин муассисаҳои молиявӣ ва муассисаҳое, ки бо масъалаҳои рушд машғул мебошанд, ин ташкилотҳо ва муассисаҳоро бо дастгирии молиявӣ бо мақсади ба онҳо кӯмак намудан дар риояи ӯҳдадориҳо аз рӯи Конвенсияи мазкур, бе маҳдудияти ҳуқуқи иштирок дар ин ташкилотҳо ҳавасманд менамоянд, ки Тарафҳои давлатҳои мутараққӣ ва Тарафҳо бо иқтисодиёти гузариш мебошанд.

5. Тарафҳо бо он созиш менамоянд, ки:

а) барои ба Тарафҳо расонидани кӯмак дар риоя намудани ӯҳдадориҳои худ аз рӯи Конвенсияи мазкур бояд кӯмакҳоро ба манфиати ҳамаи Тарафҳо сафарбар ва истифода намуд, махсусан барои давлатҳои мутараққӣ ва Тарафҳо бо иқтисодиёти гузариш, ки тамоми захираҳои дахлдори имконпазир ва мавҷуда - молиявӣ, техникӣ ё дигар, чӣ давлатӣ ва чӣ шахсӣ, ки барои чорабиниҳо оид ба мубориза бар зидди тамоку дастрас мебошад;

b) Котибот Тарафҳоро, ки давлатҳои мутараққӣ ва Тарафҳо бо иқтисодиёти гузариш ба ҳисоб мераванд, бо дархости онҳо, дар бораи манбаъҳои маблағгузории ҷойдошта барои сабук гардонидани риоя намудани ӯҳдадориҳои онҳо, аз рӯи Конвенсияи мазкур, машварат медиҳад;

с) Конференсияи Тарафҳо дар иҷлосияи якуми худ манбаъҳои мавҷуда ва имконпазир ва механизмҳои кӯмакро дар асоси таҳкиқоте, ки Котибот гузаронидааст ва дигар иттилооти зарурӣ ва мувофиқ будани ин иттилоотро аз доираи назар мегузаронад;

d) натиҷаҳои ин тафсир аз тарафи Конференсияи Тарафҳо, ҳангоми муайян намудани зарурати пурзӯр намудани механизмҳои мавҷуда ё ташкил намудани хазинаи глобалии ихтиёрӣ ё дигар механизмҳои молиявии мувофиқ барои фиристодан дар мавриди зарурӣ, захираҳои молиявии иловагӣ ба Тарафҳое, ки давлатҳои мутараққӣ ва Тарафҳо бо иқтисодиёти гузариш ба ҳисоб мераванд барои расонидани кӯмак ба онҳо, дар ноил гаштан ба мақсадҳои Конвенсияи мазкур, ба инобат гирифта мешавад.

ҚИСМИ IX: БА ТАНЗИМ ДАРОВАРДАНИ БАҲСҲО

Моддаи 27 Ба танзим даровардани бахсҳо

1. Дар ҳолати пайдо шудани баҳс миёни ду ё Тарафҳои зиёдтар вобаста ба тафсир ё татбиқи Конвенсияи мазкур, Тарафҳои дахлдор кӯшиш менамоянд, ки баҳсро бо роҳҳои дипломатӣ тавассути гуфтушунидҳо ё дигар воситаҳои сулҳомез аз рӯи интихоби онҳо, аз ҷумла хизматрасонии хайрхоҳона, миёнаравӣ ё оштӣ кардан ба танзим дароранд. Дар мавриди набудани имконияти ба созиш ноил гаштан, ба воситаи хизматрасонии хайрхоҳона, миёнаравӣ ё оштӣ кардан тарафҳои баҳс аз ӯҳдадории давом додани роҳи ҳалли он озод карда намешаванд.

2. Ҳангоми ба тасвиб расонидан, қабул, тасдиқ ё ба таври расмӣ маъқул донистани Конвенсияи мазкур ё ба он ҳамроҳ шудан ё дар ҳар вақти дилхоҳ, давлат ё ташкилоти минтақавии ҳамбастагии иқтисодӣ метавонад ба таври хаттӣ ба Маҳфуздоранда муроҷиат намояд, ки нисбат ба баҳсе, ки тибқи банди 1 моддаи мазкур наметавонад ҳал карда шавад, онҳо бо тартиби чораҳои маҷбурӣ, дар асоси қоидаҳое, ки бояд Конференсияи Тарафҳо дар асоси мусолиҳа қабул намоянд, барои гузаронидани арбитражи махсус розӣ мебошанд.

3. Муқаррароти моддаи мазкур нисбат ба ҳар кадом протокол, мувофиқи баҳси байни тарафҳои ин протокол қабул карда мешавад, агар дар он тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

ҚИСМИ X: ТАҲИЯИ МИНБАЪДАИ КОНВЕНСИЯ

Моддаи 28 Ислоҳҳо ба Конвенсия

1. Ҳар як Тараф метавонад ба Конвенсияи мазкур ислоҳҳо пешниҳод намояд. Чунин ислоҳҳо аз ҷониби Конференсияи Тарафҳо баррасӣ мешаванд.

2. Ислоҳҳо ба Конвенсия аз ҷониби Конференсияи Тарафҳо қабул карда мешаванд. Матни ҳар як ислоҳи ба Конвенсия пешниҳодшаванда, дар муддати на камтар аз шаш моҳ қабл аз иҷлосия, ки дар он барои қабул пешниҳод карда мешавад, аз ҷониби Котибот ба Тарафҳо фиристода мешавад. Котибот ҳамчунин матни ислоҳҳои пешниҳодшавандаро ба Тарафҳо, ки Конвенсияро имзо кардаанд ва барои маълумот ба Маҳфуздоранда мефиристад.

3. Тарафҳо дар асоси мусолиҳа, барои ноил шудан ба ризоият аз рӯи ҳар як ислоҳи пешниҳодшаванда ба Конвенсияи мазкур тамоми кӯшишро равона менамоянд. Агар ҳамаи кӯшишҳо барои ба мусолиҳа ноил шудан сарф шуда, мусолиҳа ба даст наомада бошад, он гоҳ ба сифати чораи охирон бо овоздиҳии бештар аз чор се ҳиссаи Тарафҳои дар ҷаласа ҳозирбудагон ва дар овоздиҳӣ иштироккунандагон ислоҳҳо қабул карда мешаванд. Барои мақсадҳои моддаи мазкур аз рӯи Тарафҳои дар ҷаласа ҳозирбуда ва дар овоздиҳӣ иштироккунанда, Тарафҳое дар назар дошта мешавад, ки дар ҷаласа иштирок доранд ва ба "розӣ" ё "зид" овоз медиҳанд. Ҳар кадом ислоҳе, ки қабул карда мешавад, тавассути Котибот ба Маҳфуздоранда фиристода мешавад, ки онро барои қабул ба ҳамаи Тарафҳо мефиристад.

4. Ҳуҷҷатҳо дар бораи қабули ислоҳҳо барои нигоҳдорӣ ба Маҳфуздоранда супорида мешавад. Ислоҳе, ки тибқи банди 3 моддаи мазкур қабул шудааст, барои Тарафҳое эътибор пайдо мекунад, ки онро дар рӯзи 90 пас аз санаи онро гирифтани Маҳфуздоранда, бо ҳадди ақал аз ду се ҳиссаи Тарафҳои Конвенсияи мазкур қабул шудааст.

5. Ислоҳҳо барои ҳар кадом Тарафи дигар, дар 90 рӯзи пас аз ҳуҷҷати худро ба Маҳфуздоранда барои нигоҳдорӣ супоридани Тарафи мазкур, дар бораи қабули ислоҳҳои зикршуда, эътибор пайдо мекунад.

Моддаи 29 Қабул намудани замимаҳо ба Конвенсия ва ворид намудани ислоҳҳо ба онҳо

1. Замима ба Конвенсияи мазкур ва ислоҳҳо ба онҳо пешниҳод карда мешаванд, қабул карда мешаванд ва тибқи расмиёт, ки дар моддаи 28 муайян карда шудааст, эътибор пайдо мекунанд.

2. Замимаҳо ба Конвенсияи мазкур қисми ҷудонашавандаи онро ташкил медиҳанд ва агар бевосита тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад, истинод ба Конвенсия дар як вақт истинод ба ҳар кадом замимаҳои он мебошад.

3. Замимаҳо бо номгӯй, шаклҳо ва ҳар гуна маводи тавсифӣ, ки ба масъалаҳои расмиётӣ, илмӣ, техникӣ ё маъмурӣ мансуб мебошад, маҳдуд карда мешавад.

ҚИСМИ XI: МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 30 Эзоҳҳо

Ба Конвенсияи мазкур ягон эзоҳҳо роҳ дода намешавад.

Моддаи 31 Хориҷшавӣ

1. Дар ҳар вақти дилхоҳ, пас аз гузаштани 2 сол баъди эътибор пайдо кардани Конвенсияи мазкур барои ягон Тараф, ин Тараф метавонад бо фиристодани огоҳиномаи хаттӣ ба Маҳфуздоранда, аз Конвенсия хориҷ шавад.

2. Ҳама гуна хориҷшавӣ пас аз гузаштани 1 сол аз санаи гирифтани огоҳинома аз ҷониби Маҳфуздоранда дар бораи хориҷшавӣ ё мӯҳлати аз ин ҳам дертар, ки мумкин аст дар огоҳинома дар бораи хориҷшавӣ нишон дода шуда бошад, эътибор пайдо мекунад.

3. Ҳар Тарафе, ки аз Конвенсияи мазкур хориҷ мешавад, инчунин аз ҳамаи протоколҳо хориҷшуда ҳисоб мешавад, ки Тарафи он мебошад.

Моддаи 32 Ҳуқуқи овоз

1. Ҳар як Тарафи Конвенсияи мазкур як овоз дорад, ба истиснои ҳолате, ки дар банди 2 моддаи мазкур пешбинӣ шудааст.

2. Ташкилотҳои минтақавии ҳамбастагии иқтисодӣ дар масъалаҳои ба салоҳияти онҳо дахлдошта, бо ихтиёрдории шумораи овозҳое, ки ба шумораи давлатҳои аъзо баробар аст ва Тарафҳои Конвенсияи мазкур мебошанд, ҳуқуқи овозии худро истифода мекунанд. Ин гуна ташкилот хуқуқи овози худро истифода намебарад, агар яке аз давлатҳои аъзои он, хуқуқи худро истифода барад ва баръакс.

Моддаи 33 Протоколҳо

1. Ҳар Тараф метавонад протоколҳоро пешниҳод намояд. Чунин пешниҳодҳо аз ҷониби Конференсияи Тарафхо баррасӣ мешаванд.

2. Конференсияи Тарафҳо метавонад ба Конвенсия протоколҳо қабул намояд. Ҳангоми қабули ин протоколҳо барои ба даст овардани созиш ҳамаи кӯшишҳо истифода бурда мешаванд. Агар ҳамаи кӯшишҳо барои ба даст овардани созиш натиҷа надиҳад ва созиш ба даст оварда нашуда бошад, он гоҳ ба сифати чораи охирон протокол бо овоздиҳии аксарият, аз чор се ҳиссаи овозҳои Тарафҳо, ки дар ҷаласа ҳузур доранд ва дар овоздиҳӣ иштирок менамоянд, қабул карда мешавад. Барои мақсадҳои моддаи мазкур зери Тарафҳои дар ҷаласа ҳузурдошта ва дар овоздиҳӣ иштироккунанда, Тарафҳое дар назар дошта мешаванд, ки дар ҷаласа ҳузур доранд ва ба "розӣ" ё "зид" овоз медиҳанд.

3. Матни ягон протоколи пешниҳодшуда ба Тарафҳо тавассути Котибот, на дертар аз шаш моҳ то иҷлосия, ки дар он қабули он пешниҳод карда мешавад. фиристода мешавад.

4. Тарафҳои протокол, танҳо Тарафҳои Конвенсияи мазкур буда метавонанд.

5. Ҳама гуна протокол ба Конвенсияи мазкур, танҳо барои тарафҳои мувофиқ ба протокол, хатмӣ мебошад. Қарорҳо аз рӯи масъалаҳое, ки махсус ба ягон протокол дахл доранд, танҳо аз тарафҳои протоколи мазкур қабул карда мешавад.

6. Шарти эътибор пайдо кардани ҳама гуна протокол, бо ҳамин протокол муқаррар карда мешавад.

Моддаи 34 Ба имзо расонидан

Конвенсияи мазкур барои имзо кардани тамоми давлатҳои аъзои Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ ва ҳамаи давлатҳое, ки аъзои Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ нестанд, вале аъзои Созмони Милали Муттаҳид ва ташкилотҳои минтақавии ҳамбастагии иқтисодӣ мебошанд, дар қароргоҳи Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ дар Женева аз 16 то 22 июни соли 2003 ва минбаъд дар қароргоҳи Созмони Милали Муттаҳид дар Ню-Йорк аз 30 июни соли 2003 то 29 июни соли 2004 кушода аст.

Моддаи 35 Ба тасвиб расонидан, қабул, тасдиқ, ба таври расмӣ маъкул донистан ё ҳамроҳшавӣ

1. Конвенсияи мазкур ба тасвиб, қабул, тасдиқ ё ҳамроҳшавии давлатҳо, инчунин ба таври расмӣ маъқул донистан ё ҳамрохшавии ташкилотҳои минтақавии ҳамбастагии иқтисодӣ зарурат дорад. Он барои ҳамроҳшавӣ, дар рӯзи дигар, пас аз санае, ки дар он Конвенсия баимзорасонӣ ба охир мерасад, кушода мегардад. Ҳуҷҷатҳо дар бораи тасвиб, қабул, тасдиқ, ба таври расмӣ маъқул донистан барои нигоҳдорӣ ба Маҳфуздоранда супорида мешавад.

2. Ҳама гуна ташкилоти минтақавии ҳамбастагии иқтисодӣ, ки яке аз тарафҳои Конвенсияи мазкур мегардад, дар мавриде ки ҳеҷ кадоме аз давлатҳои аъзои Тараф намебошанд, ҳамаи ӯҳдадориҳоро аз рӯи Конвенсия ба зимма дорад. Дар сурати як ё якчанд давлатҳои аъзои чунин ташкилотҳо Тарафҳои Конвенсия мебошанд, ин ташкилот ва давлатҳои аъзои он нисбат ба муносибати онҳо ба ӯҳдадориҳои зарурӣ оид ба иҷрои ӯҳдадориҳои худ аз рӯи Конвенсия, қарор қабул мекунанд.

3. Дар ҳуҷҷатҳои худ оиди ба таври расмӣ маъқул донистан ё дар ҳуҷҷатҳои худ оид ба ҳамроҳшавии ташкилотҳои минтақавии ҳамбастагӣ байналмилалӣ, дар бораи қаламрави салоҳияти худ дар масъалаҳое, ки Конвенсияи мазкур танзим менамояд, муроҷиат менамоянд. Ин гуна ташкилотҳо инчунин Маҳфуздорандаро хабардор мекунанд ва он дар навбати худ Тарафҳоро дар бораи ҳама гуна тағйироти ҷузъии ҳудудҳои салоҳиятҳои он, хабардор мекунад.

Моддаи 36 Эътибор пайдо кардан

1. Конвенсияи мазкур дар рӯзи навадум пас аз барои нигоҳдорӣ супоридани ҳуҷҷати чилум ба Маҳфуздоранда дар бораи ба тасвиб расонидан, қабул, тасдиқ, ба таври расмӣ маъқул донистан ё ҳамроҳшавӣ эътибор пайдо мекунад.

2. Барои ҳар давлате, ки Конвенсияи мазкурро ба тасвиб мерасонад, қабул менамояд ё тасдиқ менамояд, ё ба он пас аз иҷрои шартҳое, ки дар банди 1 моддаи мазкур дар бораи эътибор пайдо кардан зикр шудааст, Конвенсия дар рӯзи навадум пас аз барои нигоҳдорӣ супоридани он ҳуҷҷат дар бораи тасвиб, қабул, тасдиқ ё ҳамроҳшавӣ эътибор пайдо мекунад.

3. Барои ҳар кадом ташкилоти минтақавии ҳамбастагии иқтисодӣ, ки барои нигоҳдорӣ супоридани ҳуҷҷат дар бораи ба таври расмӣ маъқул донистан ё ҳуҷҷат дар бораи ҳамроҳшавӣ пас аз иҷрои шартҳо, ки дар банди 1 моддаи мазкур дар бораи эътибор пайдо кардан зикр шудааст, Конвенсия дар рӯзи навадум пас аз рӯзи супоридани ҳуҷҷат дар бораи ба таври расмӣ маъкул донистан ё ҳамроҳшавӣ эътибор пайдо мекунад.

4. Барои мақсадҳои моддаи мазкур ҳар гуна ҳуҷҷат, ки барои нигоҳдорӣ ба ташкилоти минтақавии ҳамбастагии иқтисодӣ супорида шудааст, илова ба ҳуҷҷатҳое, ки барои нигоҳдории давлатҳои аъзои ин ташкилот супорида шудааст, маҳсуб намеёбад.

Моддаи 37 Маҳфуздоранда

Мутобиқи моддаҳои 28, 29 ва 33, ки қабул шудаанд, Маҳфуздорандаи Конвенсияи мазкур ва ислоҳҳо ба он, инчунин протоколҳо ва замимаҳо Котиби Генералии Созмони Милали Муттаҳид мебошад.

Моддаи 38 Баробарии матнҳо

Нусхаи аслии Конвенсияи мазкур, ки матнҳояш ба забонҳои англисӣ, арабӣ, испанӣ, хитоӣ, русӣ ва фаронсавӣ навишта шудаанд, якхела мебошанд ва барои нигоҳдорӣ ба Котиби Генералии Созмони Милали Муттаҳид супорида мешаванд.

Барои тасдиқи ин, дар поён имзокунандагон ба таври зарурӣ ба он ваколатдоранд, Конвенсияи мазкурро имзо карданд. Бисту якуми майи соли ду ҳазору се дар Женева иҷро шуд.

1 Дар ҳолатҳои дахлдор мафҳуми "миллӣ" ҳамчунин ба ташкилотҳои минтақавии ҳамбастагии иқтисодӣ дахл дорад.

Замимаи 1: WHA56.1 - Конвенсияи чаҳорчубавии ТУТ оид ба мубориза бар зидди тамоку

Сессияи панҷоҳу шашуми Ассамблеяи умумиҷаҳонии тандурустӣ

дар резолютсияҳои WHA49.17 ва WHA52.18 хотиррасон менамояд, ки мутобиқи моддаи 19 низомномаи ТУТ таҳия намудани Конвенсияи чаҳорчӯбавии ТУТ оид ба мубориза бар зидди тамоку пешбинӣ гардидааст;

бо азми қатъӣ ҳифз намудани насли хозира ва оянда аз истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку;

бо нигаронии амиқ қайд намудани зиёдшавии миқёси тамокукашӣ ва шаклҳои дигари истеъмоли тамоку дар тамоми ҷаҳон;

бо миннатдорӣ қайд намудани маърӯзаи Раиси мақомоти байниҳукуматӣ оид ба гуфтушунидҳо дар бораи ҷамъбасти кори мақомоти байниҳукуматӣ оид ба гуфтушунидҳо(1);

бо боварии қатъӣ ба он, ки Конвенсияи мазкур дар пешрафти амалҳои миллӣ, минтақавӣ ва байналмилалӣ ва ҳамкории глобалӣ оид ба ҳифзи саломатии одамон аз таъсири харобкоронаи истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку ва дарк намудани зарурияти таваҷҷӯҳ зоҳир намудан ба мавқеи махсуси давлатҳои тараққикардаистода ва давлатҳои иқтисодиёташ рӯ ба гузариш қадами асосӣ мебошад;

таъкид намудани зарурияти зуд эътибор пайдо намудан ва самарабахш анҷом додани Конвенсия,

1. Конвенсияеро, ки ба резолютсияи мазкур замима карда шудааст, ҚАБУЛ МЕНАМОЯД;

2. Ба МАЪЛУМОТ МЕГИРАД, ки мутобиқи моддаи 34 Конвенсия Конвенсияи мазкур аз 16 июн то 22 июни соли 2003 барои имзо дар штаб-квартираи ТУТ дар Женева кушода аст, вале баъдтар дар муассисаҳои марказии Созмони Милали Муттаҳид дар Ню-Йорк аз 30 июни соли 2003 то 29 июни соли 2004;

3. Тамоми давлатҳо ва ташкилотҳои минтақавии ҳамгироии иқтисодиро, ки барои ин ваколатдор шудаанд, ДАЪВАТ МЕНАМОЯД, ки масъалаи тезтар имзо, эътироф, қабул, тасдиқ намудан, расман шаҳодат додан ва пайвастшавӣ ба Конвенсияро барои зудтар зътибор пайдо намудан, дида бароянд;

________________________

(1) Ҳуҷҷати А56/ЮТ,БОС/7.

4. Тамоми давлатҳо ва ташкилотҳои минтақавии ҳамгироии иқтисодиро то эътибор пайдо кардани Конвенсия БОИСРОР ДАЪВАТ МЕНАМОЯД, ки ҳамаи чораҳоро оид ба кам кардани истеъмоли тамоку ва таъсири дуди тамоку қабул намоянд;

5. Тамоми давлатҳо-аъзоҳо, ташкилотҳои минтақавии ҳамгироии иқтисодӣ, назоратчиён ва дигар тарафҳои манфиатдорро БОИСРОР ДАЪВАТ МЕНАМОЯД, ки корҳои омодагиро, ки дар резолютсияи мазкур хотиррасон шудааст, дастгирӣ намоянд ва ба тезтар эътибор пайдо намудан ва амалисозии Конвенсия мусоидат намоянд;

6. Созмони Милали Муттаҳидро ДАЪВАТ МЕНАМОЯД ва ба ташкилотҳои байналмилалии дахлдор пешниҳод менамояд, ки дастгирӣ намудани корҳоро барои мустаҳкам намудани барномаҳои миллӣ ва байналмилалӣ оид ба мубориза бар зидди тамоку давом диҳанд;

7. Мутобики моддаи 42 Тартиби Ассамблеяи тандурустӣ ҚАРОР МЕКУНАД, ки гурӯҳи кории байниҳукуматии ҳайати кушода таъсис дода шавад, ки барои иштироки ҳамаи давлатҳо ва ташкилотҳои минтақавии ҳамгироии иқтисодӣ, ки дар Моддаи 34 Конвенсия нишон дода шудааст, барои баррасӣ ва тайёр намудани пешниҳодҳо аз рӯи масъалаҳое, ки дар Конвенсия ҳамчун баррасӣ ва қабулшаванда дар ҳолатҳои дахлдори сессияи якуми Конфронси Тарафҳо муайян шудаанд, кушода аст; ин масъалаҳо бояд бандҳои зеринро дарбар гиранд:

(1) тартиби гузаронидани Конфронси Тарафҳо (Моддаи 23.3), аз ҷумла меъёрҳои иштироки назоратчиён дар сессияи Конфронси Тарафҳо (Моддаи 23.6);

(2) вариантҳои таъин намудани котиботи доимӣ ва механизми фаъолияти он (Моддаи 24.1);

(3) қоидаҳои молиявии Конфронси Тарафҳо ва мақомотҳои ёрирасони онҳо ва қоидаҳои молиявие, ки фаъолияти котиботро ба танзим медарорад (Моддаи 23,4);

(4) лоиҳаи буҷет дар марҳилаи якуми молиявӣ (Моддаи 23.4);

(5) муҳокима намудани манбаҳои мавҷуда ва эҳтимолӣ ва механизмҳои расонидани кӯмак ба Тарафҳо дар иҷро намудани ӯҳдадориҳои вазифавии онҳо аз рӯи Конвенсия (Моддаи 26.5);

8. БАЪДТАР ҚАРОР МЕКУНАД, ки ба гурӯҳи кории байниҳукуматии ҳайати кушода супориш додан, ки омодагии сессияи якуми Конфронси Тарафҳоро назорат намояд ва бевосита ба вай пешниҳод намудани маърӯза оид ба ин масъала;

9. ФАРМОН МЕБАРОРАД, ки қарорҳои қабулнамудаи мақомоти байниҳукуматӣ оид ба гуфтушунидҳо нисбати Конвенсияи чаҳорчӯбавии ТУТ оид ба мубориза бар зидди тамоку, ки ба иштироки ташкилотҳои ғайридавлатӣ алоқаманд аст, дар фаъолияти гурӯҳи кории байниҳукуматии ҳайати кушода амалӣ карда мешавад;

10. Ба директори генералӣ ПЕШНИҲОД менамояд:

(1) таъмин намудани вазифаҳои котиботи Конвенсияи мазкур то он вақте ки котиботи доимӣ таъсис дода мешавад ва ба фаъолият оғоз менамояд;

(2) андешидани қадамҳои зарурӣ барои дастгирии давлатҳо-аъзоён, махсусан давлатҳои тараққикардаистода ва давлатҳои иктисодиёташон рӯ ба гузариш дар омодагӣ ба эътибор пайдо кардани Конвенсия;

(3) дар давраи аз 16 июни соли 2003 ва то сессияи якуми Конфронси Тарафҳо даъват намудани машварати гурӯҳи кории байниҳукуматии ҳайати кушода то дараҷае тез-тез, ки агар ба он зарурият бошад;

(4) давом додани таъмини нақши асосии ТУТ дар таъмин намудани пешсафии техникӣ, майл ва дастгирии муборизаи глобалӣ бар зидди тамоку;

(5) хабардор намудани Ассамблеяи тандурустӣ дар бораи пешравии бадастомада дар таъмини эътибор пайдо кардани Конвенсия ва дар бораи фаъолияти анҷомдодаистода оид ба омодагӣ ба сессияи якуми Конфронси Тарафҳо.

Замимаи 2: Таърихи таҳия кардани КЧМТ

Амаликунии ғояи таҳия кардани ҳуҷҷати байналмилалӣ оид ба мубориза бар зидди тамоку аз қабули резолютсияи WHA48.11 дар моҳи майи соли 1995 оғоз гардид, ки дар он ба директори генералӣ пешниҳод шуда буд, ки ба сессияи чилу нӯҳуми Ассамблеяи умумиҷаҳонии тандурустӣ дар бораи мувофиқи мақсад будани таҳияи ҳуҷчати байналмилалӣ дар шакли принсипҳои роҳбарикунанда, декларатсия ё конвенсияи байналмилалӣ оид ба мубориза бар зидди тамоку маърӯза пешниҳод намояд.

Дар натиҷаи қабули резолютсияи WHA48.11 ТУТ тавсия шуда буд, ки лоиҳаи маърӯза дар бораи имконияти воқеии таҳияи чунин ҳуҷҷат тайёр ва аз тарафи директори генералӣ дар сессияи наваду ҳафтуми Кумитаи иҷроияи ТУТ пешниҳод карда шавад ("Имконияти воқеии таҳияи ҳуҷҷати байналмилалӣ оид ба мубориза бар зидди тамоку " (ЕВ97Л№.ВОС./4)). Дар рафти ҳамин сессия Кумитаи иҷроия резолютсияи ЕВ97.Я8 бо номи "Конвенсияи чаҳорчӯбавии байналмилалӣ оид ба мубориза бар зидди тамоку" қабул намуд.

Каме дертар, дар ҳамон сол, дар сессияи чилу нӯҳуми Ассамблеяи умумиҷаҳонии тандурустӣ резолютсияи WHA49.17 "Конвенсияи чаҳорчӯбавии ТУТ оид ба мубориза бар зидди тамоку" қабул гардид, ки дар он ба директори генералӣ пешниҳод шуда буд, ки ба таҳияи Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ оид ба мубориза бар зидди тамоку оғоз намояд. Дар натиҷаи қабули ин резолютсия оид ба омода намудани шартномаи якуми ТУТ кори расмӣ оғоз карда шуд.

Дар соли 1998 директори генералии нави ТУТ д-р Гру Харлем Брундтланд барои муборизаи глобалӣ бар зидди тамоку бо воситаи таъсис додани Лоиҳаи дахлдори кабинет бо номи "Ташаббус оид ба озод шудан аз вобастагии тамоку" ва бо мақсади ҷалб намудани таваҷҷӯҳи байналмилалӣ, захираҳо ва амалҳо ба эпидемияи глобалии тамоку хусусияти афзалиятнокӣ дод. Бо ин сабаб консепсияҳои нави бисёрсоҳавии шарикӣ, ки хусусияти ин амалҳоро инъикос менамоянд, таҳия карда шуд. Ба ғайр аз ин, д-р Брундтланд бо мақсади гирифтани ваколатнома барои таҳияи Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ оид ба мубориза бар зидди тамоку ва шурӯъ намудан ба ҳалли вазифаҳои вобаста ба сафарбаркунии ақидаи ҷамъиятӣ ва сиёсӣ барои дастгирии қоидаҳои глобалии мубориза бар зидди тамоку, бо давлатҳо-аъзоён кор кард.

Моҳи майи соли 1999 сессияи панҷоҳу дуюми Ассамблеяи умумиҷаҳонии тандурустӣ барои гуфтушунидҳои бисёртарафа вобаста ба Конвенсияи чаҳорчӯбавии ТУТ оид ба мубориза бар зидди тамоку ва протоколҳои хатталимкон бо он алоқаманд, замина тайёр намуд. Барои омода намудани лоиҳаи Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ, ба анҷом расонидани гуфтушунидҳо ва пешниҳод намудани варианти охирони матн барои муҳокима дар сессияи панҷоҳу шашуми Ассамблеяи умумиҷаҳонии тандурустӣ бо резолютсияи WHA52.18 ду мақомот таъсис дода шуд. Ба ин ду мақомотҳо инҳо мансуб мебошанд: гурӯҳи кории техникӣ барои тайёр намудани лоиҳаи ҷузъиётҳои пешниҳодшавандаи Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ ва мақомоти байниҳукуматӣ оид ба гуфтушунидҳо барои омода намудани лоиҳа ва гуфтушунидҳо аз рӯи Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ ва протоколҳои хатталимкон бо он алоқаманд. Ҳарду мақомотҳои номбаршуда барои иштироки давлатҳо-аъзоён ва ташкилотҳои минтақавии ҳамгироии иқтисодӣ кушода шуда буданд, ки давлатҳо-аъзоён ваколати худро дар масъалаҳое, ки бо мубориза бар зидди тамоку алоқаманд аст, ба онҳо додаанд.

Гурӯҳи корӣ дар Женева (25-29 октябри соли 1999 ва 27-29 марти соли 2000) ду сессия гузаронид. Дар натиҷаи он ҳуҷҷат бо лоиҳаи матни ҷузъиётҳои пешниҳодшудаи Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ, ки сессияи панҷоҳу сеюми Ассамблеяи умумиҷаҳонии тандурустӣ бо қайдҳои гурӯҳи корӣ пешниҳод намуд, омода карда шуд(1). Дар резолютсияи WHA53.16 Ассамблеяи тандурустӣ мақомоти байниҳукуматӣ оид ба гуфтушунидҳоро даъват намуд, ки диққати аввалиндараҷаро ба таҳияи лоиҳаи Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ равона намуда, бе ягон зарар ба баҳсҳои минбаъда аз рӯи протоколҳои эҳтимолӣ ба гуфтушунидҳо шурӯъ намояд, дар бораи рафти кори сессияи панҷоҳу чоруми Ассамблеяи умумиҷаҳонии тандурустӣ ҳисобот диҳад ва ҳамчунин масъалаи иштироки васеи ташкилотҳои ғайридавлатиро ба сифати назоратчиён дида барояд.

Пеш аз сессияи якуми мақомоти байниҳукуматӣ оид ба гуфтушунидҳо (Женева, 16-21 октябри соли 2000), мурофиаҳои ҷамъиятӣ оид ба масъалаҳои Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ гузаронида шуд. Директори генералӣ гузаронидани ин мурофиаҳоро бо мақсади фаро гирифтани намояндагони тандурустии ҷамъиятӣ, намояндагони саноати тамоку ва гурӯҳҳои фермерӣ бо форум ва барои пешниҳод намудани ақидаи худ оид ба ин масъала анҷом дод; протоколҳои мурофиаҳои зикргардида ба мақомот оид ба гуфтушунидҳо ва ба воситаи сомонаи (веб-сайти) ТУТ - ба таваҷҷӯҳи ҷомеа, пешниҳод гардид. Дар сессияи якуми мақомоти зикргардида сафири Бразилия Сеlso Аmorim Раис интихоб карда шуд. Ҳамчунин президиуми ин мақомот бо муовинони раисон аз Австралия, Ҳиндустон, Ҷумҳурии Исломии Эрон, Африкаи ҷанубӣ, Туркиё ва Иёлоти Муттаҳидаи Амрико таъсис дода шуд. Матнҳои қаблии лоиҳаҳои ҷузъиётҳои Конвенсияи чаҳорчӯбавии ТУТ оид ба мубориза бар зидди тамоку(2) аз тарафи гурӯҳи корӣ омода гардида, ҳамчун замина барои оғоз намудани гуфтушунидҳо қабул карда шуд. Дертар сафир Аmorim матни Раиси Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ оид ба мубориза бар зидди тамокуро(3) омода намуд. Ин лоиҳа моҳи январи соли 2001 дар сессияи дуюм ҳамчун замина барои гуфтушунидҳои минбаъда пешниҳод гардид.

Маърӯза дар бораи иштироки ташкилотҳои ғайридавлатӣ дар кори мақомоти байниҳукуматӣ оид ба гуфтушунидҳо моҳи январи соли 2001(4) ба сессияи яксаду ҳафтуми Кумитаи иҷроия пешниҳод гардида буд. Мутобиқи қарори ЕВ107(2) Кумитаи иҷроия, Раиси Кумитаи иҷроия якҷоя бо Раиси Кумитаи доимӣ оид ба ташкилотҳои байналмилалӣ ба ду ташкилоти ғайридавлатӣ иҷозат доданд: иттифоқи (коаллитсияи) ғайридавлатии байналмилалӣ оид ба мубориза бар зидди тамоку ва ташкилоти Infast барои ба роҳ мондани муносибатҳои расмӣ бо ТУТ аз 26 апрели соли 2001(5),

Дар рафти омодагии минбаъда ба сессияи дуюми мақомот оид ба гуфтушунидҳо, машваратҳои байнисессиявии минтақавӣ дар бисёр минтақаҳо ва зерминтақаҳо шуда гузаштанд. Машваратҳои байнисессиявии минтақавӣ ва зерминтақавии иловагӣ бо сабаби омодагӣ ба ҳар сессияҳои баъдинаи мақомот оид ба гуфтушунидҳо шуда гузаштанд.

Дар сессияи дуюми мақомот оид ба гуфтушунидҳо (Женева, 30 апрел - 5 майи соли 2001) масъулият барои дида баромадани лоиҳаҳои пешниҳодшудаи ҷузъиётҳои Конвенсия дар байни се гурӯҳҳои корӣ тақсим карда шуда буд. Натиҷаи асосии ин амал се ҳуҷҷатҳои кории ҳамраисон гардид, ки дар онҳо тавсияҳо оид ба матн, ки дар сессияи дуюм кардашуда, ба матни аввалияи Раис дохил карда шуд, муҳокима карда мешавад. Ин ҳуҷҷатҳои корӣ барои омода намудани лоиҳаи Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ маводи аввалия гардиданд.

Дар сессияи сеюм (Женева, 22-28 ноябри соли 2001) ду гурӯҳи корӣ лоиҳаҳои матни муҳокимашударо омода намуданд, вале гурӯҳи кории якум каме дертарлоиҳаи худро омода намуд. Ҳуҷҷатҳои зикргардида дар вақти гуфтушунидҳо дар сессияи чорум истифода бурда шуданд.

Дар сессияи чорум (Женева, 18-23 марти соли 2002) сафир Seixas Correa, ки ба ҷои Аmorim намояндаи доимии Бразилия дар Женева таъин гардид, Раиси мақомоти байниҳукуматӣ оид ба гуфтушунидҳо дар масъалаи Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ оид ба мубориза бар зидди тамоку интихоб шуд.

Қарор қабул шуда буд, ки ба сафир Seixas Correa зарур аст, ки аз номи Раис матни нав омода намояд, ки барои гуфтушунидҳо дар вақти сессия панҷуми мақомот оид ба гуфтушунидҳо, асос мегардад. Матни нав моҳи июли соли 2002 ба конфронси байналмилалии техникӣ оид ба тиҷорати ғайриқонунии маҳсулотҳои тамоку, ки аз тарафи Иёлоти Муттаҳидаи Амрико ташкил ва дар штаб-квартираи Созмони Милали Муттаҳид дар Ню-Йорк (30 июл - 1 августи соли 2001) баргузор гардида буд, пешниҳод шуд.

Дар вақти чор нишасти аввали мақомот оид ба гуфтушунидҳо як қатор вариантҳои алтернативии матн муҳокима гардида буд. Дар натиҷаи муҳокимаи мавзӯӣ дар сессияи панҷум шумораи вариантҳо кам карда шуд, ки ба мушаххасшавии баҳс оварда расонид. Пас аз шиносоии якум бо матни нави Раис дар нишасти пленарӣ, иштирокчиён дар нишасти ғайрирасмии кушода шаш масъалаҳоро қайд ва муҳокима намуданд: реклама, роҳандозӣ намудан дар бозор ва маблағгузорӣ; захираҳои молиявӣ; тиҷорати ғайриқонунии маҳсулоти тамоку; масъулият ва ҷуброн; бастабандӣ ва тамғазанӣ; ва ҷанбаҳои тиҷорат ва тандурустӣ. Гурӯҳҳои ғайрирасмӣ ҳамчунин оид ба масъалаҳои ҳуқуқӣ, таъсисдиҳӣ ва тартибӣ ва ҳамчунин оид ба истифодабарии истилоҳот баҳсҳо доир намуданд. Пешравиҳои калон дар гуфтушунидҳо ба даст омад ва дар як қатор самтҳо ба як ақида омаданд (консенсус). Аз рӯи натиҷаи сессияҳои ғайрирасмӣ ва машваратҳои байнисессиявӣ бо вакилони гуногун ва гурӯҳҳои вакилон 15 январи соли 2003 сафир Seixas Correa матни боздидшудаи Конвенсияи чаҳорчӯбавӣ оид ба мубориза бар зидди тамокуро омода намуд.

Сессияи шашуми ҷамъбастии мақомот оид ба гуфтушунидҳо аз 17 феврал то 1 марти соли 2003 гузаронида шуд. Ин гуфтушунидҳо бисёр пурмаҳсул ва васеъ буданд. Ду ҷанбаи муҳими алоқаманд бо реклама, роҳандозӣ намудан дар бозор ва маблағгузорӣ ва ҳамчунин масъалаҳои захираҳои молиявӣ дар ду нишасти гурӯҳҳои ғайрирасмӣ муҳокима шуданд. Дар нишасти ҷамъбастии пленарии мақомот оид ба гуфтушунидҳо дар бораи равон кардани матни омодакардашуда ба сессияи панҷоҳу шашуми Ассамблеяи умумиҷаҳонии тандурустӣ барои муҳокима ва қабул, тибқи моддаи 19 Низомнома, қарор қабул карда шуд. Иштирокчиён ҳамчунин ба мувофиқа омаданд, ки муҳокимаи протоколҳоро то Ассамблеяи тандурустӣ мавқуф гузоштан лозим аст, чунки дар он барои муҳокимаи ин масъала вақти зарурӣ мавҷуд аст. Дар нишасти ҷамъбастии пленарии худ иштирокчиёни мақомот оид ба гуфтушунидҳо бо он розӣ шуданд, ки лоиҳаи резолютсияро бо тавсияҳо дар бораи қабули Конвенсияи чаҳорчӯбавии ТУТ оид ба мубориза бар зидди тамоку ба Ассамблеяи тандурустӣ(6) бояд Раиси мақомот оид ба гуфтушунидҳо пешниҳод намояд. Ҳамин тавр, лоиҳаи ҷамъбастии Конвенсияи чаҳорчӯбавии ТУТ оид ба мубориза бар зидди тамоку(7) ба Ассамблеяи умумиҷаҳонии тандурустӣ барои муҳокима ва қабул, тибқи резолютсияи WНА52.18, пешниҳод карда мешавад.

21 майи соли 2003 сессияи панҷоҳу шашуми Ассамблеяи умумиҷаҳонии тандурустӣ Конвенсияи чаҳорчӯбавии ТУТ оид ба мубориза бар зидди тамокуро(8) якдилона қабул намуд. Конвенсия барои имзо дар муддати як сол аз 16 июни соли 2003 то 22 июни соли 2003 дар штаб-квартираи ТУТ ва баъд дар ташкилотҳои марказии Созмони Милали Муттаҳид аз 30 июни соли 2003 то 29 июни соли 2004 кушода аст.

Конвенсияи чаҳорчӯбавии ТУТ оид ба мубориза бар зидди тамоку барои ояндаи тандурустии ҷамъиятии глобалӣ марҳилаи муҳим мебарад ва барои мақсадҳои ТУТ дар самти тандурустӣ натиҷаҳои хеле калон дорад. Ҳангоми ёфтани ҷараёни гуфтушунидҳо ва якдилона қабул намудани Конвенсияи чаҳорчӯбавии ТУТ оид ба мубориза бар зидди тамоку дар худ яке аз ҷузъиётҳои муҳими рушди тандурустии ҷамъиятиро инъикос менамояд ва бо мувофиқати пурра ба резолютсияи Ассамблеяи тандурустӣ, нишондодҳои нави ҳуқуқии ҳамкориҳои байналмилалиро дар соҳаи тандурустӣ муайян менамояд.

1 Ҳуҷҷати Л 53/12.

2 Ҳуҷҷати A/FCTC/INB1/2

3 Ҳуҷҷати A/FCTC/INB2/2

4 Ҳуҷҷати ЕВ107/19.

5 З Ҳуҷҷати A/FCTC/INB2/6 Add.1. 6 Адд. 1.

6 Ин лоиҳаи резолютсия дар ҳуҷҷати А 56/8 Rev.) м авҷул аст.

7. Ниг. ба ҳуҷҷатил А56/8, Замима.

8. Ҳуҷҷати ТУТ \WНА56.1.