ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ОИД БА ВОРИД НАМУДАНИ ТАҒЙИРУ ИЛОВАҲО БА КОДЕКСИ ЗАМИНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Моддаи 1. Ба Кодекси замини Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 13 декабри соли 1996, №326 қабул шудааст (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1996, №23, мод. 351; с. 1997, №23-24, мод. 333, фасли IV; с. 1999, №5, мод. 59; с. 2001, №4, мод.176; с. 2004, №2, мод. 55, №3, мод. 189, мод. 190; с. 2006, №7, мод. 347; с. 2008, №1, қ. 2, мод. 22, №6, мод. 463; с. 2011, №3, мод. 171; Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 16 апрели соли 2012, №819), тағйиру иловаҳои зерин ворид карда шаванд:
1. Моддаи 1 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"Моддаи 1. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи замин
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи замин ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Кодекси мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.".
2. Ба Кодекс моддаҳои 1(1), 1(2) ва 1(3) бо мазмуни зайл илова карда шаванд:
"Моддаи 1(1). Муносибатҳое, ки қонунгузории замин танзим менамояд
Қонунгузории замин муносибатҳоро вобаста ба истифодабарӣ ва ҳифзи замин, инчунин муносибатҳои молумулкиро дар соҳаи заминистифодабарӣ, ки вобаста ба гирифтани (ба даст овардани) ҳуқуқи бегона намудани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин ба миён меоянд, ба танзим медарорад.
Муносибатҳои вобаста ба ҳифз ва истифодабарии захираҳои табиӣ, об, ҷангал, олами ҳайвонот ва дигар боигариҳои табиӣ, ҳифзи муҳити зист, минтақаҳо ва объектҳои табиии махсус муҳофизатшаванда, ҳавои атмосфера ва объектҳои махсуси таърихию фарҳангӣ бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегарданд. Меъёрҳои соҳаҳои номбурда вобаста ба муносибатҳои замин дар қисме амал менамоянд, ки агар ин муносибатҳоро қонунгузории замин танзим накарда бошад.
Моддаи 1(2). Мафҳумҳои асосӣ
Дар Кодекси мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:
- қитъаи замин - қисми замин бо ҳуқуқҳои муайян нисбат ба он, ки гурӯҳи муайян ва намуди иҷозатдодашудаи истифодабарӣ, сарҳади муайяншуда, майдон ва ҷойгиршавӣ дорад;
- заминистифодабаранда - шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, ки қитъаи замин ба ӯ бо ҳуқуқи бегона намудани ҳуқуқи истифодабарӣ ё бе ҳуқуқи бегона намудани ҳуқуқи истифодабарӣ дода шудааст (ба даст оварда шудааст);
- Фонди ягонаи давлатии замин - маҷмӯи қитъаҳои замини дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон воқеъбуда, ки аз гурӯҳи муайяни қитъаҳои замин бо таъиноти муайяни мақсаднок иборат мебошад;
- гурӯҳи замин - қисми Фонди ягонаи давлатии замин, ки бо таъиноти асосии мақсаднок ҷудо карда мешавад ва низоми муайяни ҳуқуқӣ дорад;
- таъиноти мақсадноки замин - истифодабарии қитъаҳои замин бо мақсадҳои дар ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи ҳуқуқ ба қитъаи замин нишондодашуда;
- сервитут - ҳуқуқи шахс ва (ё) шахсон ба истифодаи маҳдуди қитъаи замини дар истифодаи дигар шахс қарордошта, ки бо тартиби муқарраргардида ба қайди давлатӣ гирифта шудааст;
- ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин - тибқи Кодекси мазкур ва қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи бадастовардашавандаи (бадастовардашудаи) истифодабарии бемӯҳлат, мӯҳлатнок ё якумраи меросӣ ё дар асоси шартномаи иҷораи қитъаи замин тибқи Кодекси мазкур додашуда ё ҳуқуқи истифодабарии бемӯҳлат, мӯҳлатнок ё якумраи меросии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудан, ки бо тартиби муқарраргардида аз қайди давлатӣ гузаштааст.
Моддаи 1(3) . Принсипҳои асосии қонунгузории замин
Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии мутобиқи он қабулгардидаи қонунгузории замин ба принсипҳои зайл асос меёбанд:
- нигоҳдории Фонди ягонаи давлатии замин, беҳтар намудани сифат ва ҳосилхез кардани замин ҳамчун захираи муҳимтарини табиӣ;
- таъмини истифодабарии самараноки замин;
- таъмини ҳифзи махсус, васеъ намудан ва истифодабарии қитъаи мақсадноки заминҳои кишоварзӣ;
- ташкили бозори ҳуқуқи истифодабарии замин, фаъолияти самараноки он ва роҳ надодан ба фаъолияти инҳисорӣ дар бозори ҳуқуқи истифодабарии замин;
- дастгирии давлатӣ барои амалӣ намудани чорабиниҳо оид ба ҳосилхез кардани заминҳои кишоварзӣ, беҳтар намудани ҳолати мелиоративӣ ва ҳифзи замин;
- дахолат накардани мақомоти давлатӣ ба фаъолияти шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ҷиҳати ба даст овардан, истифода бурдан ва бегона кардани ҳуқуқи истифодабарии қитъаҳои замин, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- пешгирии зараррасонӣ ба замин, муҳити зист ва таъмини амнияти экологӣ;
- гуногуншаклии хоҷагидорӣ, таъмини баробарҳуқуқии истифодабарандагони замин, ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии онҳо;
- таъмин намудани баробарҳуқуқии иштирокчиёни муносибатҳои вобаста ба замин, ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии онҳо;
- музднок будани истифодабарии замин;
- дастрас будани иттилоот оид ба қитъаҳои замин.".
3. Ба моддаи 2 қисмҳои сеюм ва чорум бо мазмуни зайл илова карда шаванд:
"Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд ҳуқуқи истифодабарии қитъаи заминро бо асосҳо, шартҳо ва андозае, ки Кодекси мазкур ва қонунгузории гражданӣ муқаррар намудааст, бегона намоянд.
Ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии хориҷӣ қитъаҳои замин бе ҳуқуқи бегона намудани ҳуқуқи истифодабарии ин қитъаҳои замин дода мешаванд.".
4. Ба Кодекс моддаҳои 2(1) ва 2(2) бо мазмуни зайл илова карда шаванд:
"Моддаи 2(1). Объекти муносибатҳои вобаста ба замин
Объектҳои муносибатҳои вобаста ба замин инҳоянд:
- замин ҳамчун объекти табиӣ ва захираи табиӣ;
- қитъаҳои замин;
- ҳуқуқи гирифтани қитъаи замин ва саҳми замин.
Моддаи 2(2). Ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин ҳамчун объекти ҳуқуқи гражданӣ
Ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он объекти махсуси муносибатҳои ҳуқуқи гражданӣ буда, метавонад предмети хариду фурӯш, тӯҳфа, иваз, иҷора, гарав ва дигар аҳдҳо бошад ва инчунин ба тариқи мерос ва бо тартиби умумии ба даст овардани ҳуқуқ, ки Кодекси мазкур ва қонунгузории гражданӣ муқаррар намудааст, ба дигар шахс гузарад.
Ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба тариқи бемузд ё музднок дода мешавад.
Қитъаҳои замине, ки ба бегона намудани ҳуқуқи истифодабариашон ҳуқуқ пайдо кардаанд, танҳо мувофиқи таъиноти мақсадноки онҳо истифода бурда мешаванд.
Ҳеҷ кас, ба ғайр аз асосҳои дар Кодекси мазкур пешбинигардида, аз ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин маҳрум карда намешавад.".
5. Дар моддаи 5:
- банди "а" дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"а) гирифтан ва додани қитъаҳои замин дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсадҳои умумидавлатӣ;";
- дар банди "в" калимаҳои "мақомоти ҳокимияти иҷроияи маҳаллӣ" ба калимаҳои "мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ" иваз карда шаванд;
- банди "е" дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"е) тасдиқи тартиби муқаррар намудани сервитути оммавӣ (маҷбурӣ) ба қитъаҳои замин;";
- бандҳои "и" ва "к" бо мазмуни зайл илова карда шаванд:
"и) муқаррар намудани тартиби ба заминистифодабарандагон бемузд ё музднок додани ҳуқуқи истифодабарии қитъаҳои замин бо ҳуқуқи бегона намудани онҳо, андозаи қитъаҳои замине, ки бемузд ё музднок дода мешаванд, андозаи ҳадди ақалли қитъаи замини тақсимнашаванда, инчунин тартиби додан (ба даст овардан) ва гирифтани қитъаҳои замин;
к) амалӣ намудани дигар салоҳияте, ки Кодекси мазкур пешбинӣ намудааст.".
6. Дар моддаи 6:
- номи модда дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"Моддаи 6. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатии батанзимдарории муносибатҳои вобаста ба замин";
- қисми якум дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"Мақоми ваколатдори давлатии батанзимдарории муносибатҳои вобаста ба замин чунин ваколатҳо дорад:";
- дар банди "и" калимаҳои "бақайдгирии давлатии" ба калимаҳои "бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории бақайдгирии давлатии" иваз карда шаванд.
7. Дар моддаи 7:
- ба қисми якум бандҳои "е", "ж" ва "з" бо мазмуни зайл илова карда шаванд:
"е) таъмини дастрасии баробари занҳо ва мардҳо ба қитъаҳои замин;
ж) муқаррар намудани ҳадди ақалли иҷорапулӣ барои истифодабарии қитъаи замин, муқаррар намудани сервитутҳои оммавӣ (маҷбурӣ) ба қитъаҳои замин;
з) ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бемузд ё музднок додани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он.".
8. Дар банди "а" қисми якуми моддаи 8 калимаҳои "мақомоти ҳокимияти маҳаллии шаҳрҳо ва ноҳияҳо" ба калимаҳои "мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳрҳо ва ноҳияҳо" иваз карда шаванд.
9. Дар моддаи 8(1):
- дар номи модда калимаҳои "ҳокимияти маҳаллии" ба калимаҳои "мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии" иваз карда шаванд;
- дар қисми якум калимаҳои "Ҳокимияти маҳаллии" ба калимаҳои "Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии" иваз карда шаванд;
- дар банди "а" калимаҳои "ҳокимияти маҳаллии шаҳрҳо (ноҳияҳо)" ба калимаҳои "мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳрҳо ва ноҳияҳо" иваз карда шаванд.
10. Қисми дуюми моддаи 9 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"Риоя накардани қоидаҳои аз як гурӯҳ ба гурӯҳи дигар гузаронидани қитъаҳои замини пешбининамудаи Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ барои инҳо асос шуда метавонад:".
11. Ба моддаи 10 қисмҳои панҷум ва шашум бо мазмуни зайл илова карда шаванд:
"Шахси воқеие, ки дар якҷоягӣ бо дигар шахсони воқеӣ ҳуқуқи истифодабарии қитъаи заминро дорад, пас аз татбиқи ҳуқуқи худ ба ҷудо намудани китъаи замин тибқи саҳми замини худ дар маҳал ҳуқуқи истифодабарандаи заминро соҳиб мешавад.
Ба қитъаи замине, ки ба истифодабарии он аз ҷониби заминистифодабаранда - шахси воқеӣ ҳангоми дар никоҳ будан бо ҳуқуқи бегона намудани он ҳуқуқ пайдо кардаанд, муқаррароти пешбининамудаи қонунгузории гражданӣ ва оила дар бораи моликияти умумии ҳамсарон татбиқ мегардад.".
12. Ба Кодекс моддаи 10(1) бо мазмуни зайл илова карда шавад:
"Моддаи 10(1). Ҳуқуқи маҳдуди истифодабарии қитъаҳои замини дигар заминистифодабарандагон
Ҳуқуқи маҳдуди истифодабарии қитъаи замин (минбаъдсервитут) метавонад бо розигии тарафҳо (минбаъд - сервитути хусусӣ (ба розигӣ асосёфта) ё дар мавриди зарурат дар асоси қарори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳрҳо ва ноҳияҳо (минбаъд - сервитути оммавӣ (маҷбурӣ) муқаррар карда шавад.
Сервитути оммавӣ (маҷбурӣ) ҳамчунин аз ҷониби суд аз рӯи даъвои шахс дар мавриди ба даст овардани созиш дар бораи муқаррар намудани сервитути хусусӣ (ба розигӣ асосёфта) метавонад муқаррар карда шавад.
Сервитути оммавӣ (маҷбурӣ) дар мавридҳое, ки он барои таъмини манфиатҳои давлат ва аҳолии маҳаллӣ зарур бошад, бе гирифтани қитъаҳои замин муқаррар карда мешавад.
Сервитути оммавӣ (маҷбурӣ) метавонад дар мавридҳои зайл муқаррар карда шавад:
- барои гузаштан, аз ҷумла бо нақлиёт тариқи қитъаи замин ба объектҳои истифодаи умумӣ, қабристон, мазорҳо ва дигар объектҳои хусусияти мазҳабидошта;
- барои истифодабарии муваққатии қисми қитъаи замин бо мақсадҳои таъмир ва хизматрасонии шабакаҳои коммуналӣ, муҳандисию техникӣ, барқӣ, инчунин объектҳои инфрасохтори нақлиётӣ;
- барои дар қитъаи замин ҷойгир намудани нишонаҳои марзию геодезӣ ва гузаргоҳ ба онҳо;
- барои обгирӣ ва обдиҳии чорво ва қитъаи замин, аз тариқи қитъаи замин аз як ҷой ба дигар ҷой рондани ҳайвонот;
- барои истифодабарии қитъаи замин бо мақсадҳои шикор, моҳигирӣ аз ҳавзҳои воқеи қитъаи замин, ҷамъоварии растаниҳои худрӯй дар мӯҳлатҳои муқарраргардида ва бо тартиби муқарраргардида;
- барои истифодабарии муваққатии қисми қитъаи замин бо мақсадҳои иҷрои корҳои ҷустуҷӯӣ, таҳқиқотӣ ва дигар корҳо;
- барои дастрасии озод ба заминҳои назди соҳил;
- дар ҳолатҳои дигари ба манфиатҳои давлатӣ ва ҷамъиятӣ алоқамандбуда.
Сервитути хусусӣ (ба розигӣ асосёфта) ба қитъаи замин бо розигии тарафҳо, дар мавриди пайдо гардидани баҳс миёни заминистифодабарандагон бошад, дар асоси қарори суд муқаррар карда мешавад. Шакли шартнома оид ба сервитути хусусӣ (ба розигӣ асосёфта) аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.
Истифодабарандаи қитъаи замине, ки ба он сервитути хусусӣ (ба розигӣ асосёфта) ё оммавӣ (маҷбурӣ) муқаррар карда шудааст, ҳуқуқ дорад аз шахсоне, ки сервитут ба манфиаташон муқаррар гардидааст, пардохти мувофиқро талаб намояд.
Агар муқаррар намудани сервитути оммавӣ (маҷбурӣ) истифодабарии қитъаи заминро номумкин гардонад, заминистифодабаранда ҳуқуқ дорад аз ӯ гирифтани қитъаи замин, аз ҷумла бо роҳи харида гирифтани ҳуқуқи истифодабарии ин қитъаи заминро бо ҷуброни зарар аз ҷониби мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳрҳо ва ноҳияҳо, ки сервитути оммавӣ (маҷбурӣ)-ро муқаррар намудаанд ё додани қитъаи дигари баробарарзиши заминро бо ҷуброни товони зарар талаб намояд.
Агар муқаррар намудани сервитути оммавӣ (маҷбурӣ) истифодабарии қитъаи заминро мушкил гардонад, заминистифодабаранда ҳуқуқ дорад аз мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳрҳо ва ноҳияҳо, ки сервитути оммавӣ (маҷбурӣ)-ро муқаррар намудаанд, пардохти музди баробарарзишро талаб намояд.
Дар мавриди бегона намудани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замини бо сервитут маҳдуд кардашуда ё ба дигар кас ба иҷора ё ба гарав додани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин сервитут эътибори худро нигоҳ медорад.
Сервитуте, ки тибқи шартнома ба вуҷуд омадааст, метавонад ба мӯҳлати номуайян ё муайян муқаррар карда шавад. Сервитути оммавӣ (маҷбурӣ) метавонад бинобар аз байн рафтани асосҳое, ки тибқи онҳо сервитут муқаррар шуда буд, бо қарори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳрҳо ва ноҳияҳо ё суд қатъ карда шавад.".
13. Ба қисми дуюми моддаи 13 пас аз калимаҳои "бист сол бошад" калимаҳои "ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин Кодекс" илова карда шаванд.
14. Дар қисми якуми моддаи 14 калимаҳои "Заминистифодабарандагони якумдараҷа" ба калимаи "Заминистифодабарандагон" иваз карда шаванд.
15. Моддаи 15 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"Моддаи 15. Бақайдгирии давлатии қитъаи замин ва ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин
Бақайдгирии давлатии қитъаи замин ва ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи бақайдгирии давлатии молу мулки ғайриманқул ва ҳуқуқҳо ба он" амалӣ карда мешавад.".
16. Моддаи 16 хориҷ карда шавад.
17. Дар банди "в" қисми якуми моддаи 17 калимаи "миқдори" ба калимаи "андозаи" иваз карда шавад.
18. Ба Кодекс моддаҳои 17(1) ва 17(2) бо мазмуни зайл илова карда шаванд:
"Моддаи 17()1. Асосҳо барои пайдо кардани ҳуқуқ ба истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он
Асосҳо барои пайдо кардани ҳуқуқ ба истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он инҳоянд:
- додани қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он дар асоси қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ё мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ;
- пайдо кардани ҳуқуқ ба истифодабарии қитъаи замин дар бозори ҳуқуқи истифодаи замин тибқи қоидаҳои муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- пайдо кардани ҳуқуқ ба истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он бо тартиби мерос ё бо роҳи ҳуқуққабулкунии умумӣ;
- дар натиҷаи аҳдҳои ҳуқуқии гражданӣ ва дигар асосҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пайдо кардани ҳуқуқ ба истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он.
Ҳангоми аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон баромадани шахс, ки дорои ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он мебошад, ин ҳуқуқ бояд ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бегона карда шавад.
Дар ҳолате, ки бо ин ё он сабаб бегона намудани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин ғайриимкон аст ва ё бо хоҳиши шахсе, ки шаҳрвандиаш қатъ мегардад, ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ бамузд баргардонида мешавад. Ҳангоми баргардонидани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он ба соҳибҳуқуқ арзиши бозории ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он пардохт карда мешавад.
Моддаи 17(2). Маҳдудиятҳо оид ба вогузоштани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он
Ҳуқуқи истифодабарии қитъаи заминҳое, ки таҳти объектҳои зерин қарор доранд, бегона карда намешаванд:
- мамнӯъгоҳҳои табиӣ ва боғҳои миллӣ;
- бино, иморат ва иншооте, ки аз ҷониби мақомоти ҳокимият ва идораи давлатӣ истифода бурда мешаванд;
- муассисаҳои давлатӣ;
- агар дар ҳудудашон объектҳои об ҷойгир шуда бошанд;
- объектҳои осори пурарзиши таърихию фарҳангии халқҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, мамнӯъгоҳҳои таърихию фарҳангӣ ва объектҳои меросии археологӣ;
- барои таъмини эҳтиёҷоти мудофиа ва амният, саноати мудофиавӣ, гумрукӣ, ташкилотҳои алоқа ва нақлиёт, аз ҷумла фурудгоҳҳо, ки дар қисми мазкур нишон дода нашудаанд.
Ҳуқуқи истифодабарии қитъаҳои замини зерин дар гардиш маҳдуд карда мешавад:
- дар доираи ҳудудҳои табиии махсус ҳифзшаванда, ки дар қисми якуми ҳамин модда нишон дода нашудаанд;
- аз таркиби заминҳои фонди ҷангал.
Бегона намудани ҳуқуқи истифодабарии қитъаҳои замини ҳудуди назди соҳил, ки тибқи Кодекси оби Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда шудаанд, инчунин қитъаҳои замине, ки дар онҳо ҳавз ва кӯлҳо дар ҳудуди мавзеи истифодаи умумӣ ҷойгир шудаанд, бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.".
19. Ба Кодекс моддаи 18(1) бо мазмуни зайл илова карда шавад:
"Моддаи 18(1). Қитъаҳои замини тақсимшаванда ва тақсимнашаванда
Қитъаи замин метавонад тақсимшаванда ва тақсимнашаванда бошад:
- қитъаи замини тақсимшаванда қитъаест, ки бе тағйир додани таъиноти мақсаднокаш ва бе вайрон намудани ҳолати зиддисӯхторӣ, санитарӣ, экологӣ, сохтмонӣ ва дигар меъёрҳо ва қоидаҳои ҳатмӣ мумкин аст ба қисмҳо, ки ҳар кадоми онҳо баъд аз тақсимот қитъаи замини мустақилро ташкил медиҳад, тақсим карда шавад;
- қитъаи замини тақсимнашаванда қитъаест, ки бе тағйир додани таъиноти мақсаднокаш ва бе вайрон намудани ҳолати зиддисӯхторӣ, санитарӣ, экологӣ, сохтмонӣ ва дигар меъёрҳо ва қоидаҳои ҳатмӣ ба қитъаҳои замини мустақил ҷудо шуда наметавонад.
Тақсимнашаванда будани қитъаи замин дар ҳуҷҷате, ки ҳуқуқи истифодабарии заминро тасдиқ менамояд, нишон дода мешавад.
Ҳуқуқи истифодабарии қисми қитъаи замини баъд аз тақсим ҷудокарда аз рӯзи бақайдгирии давлатии пайдо кардани ҳуқуқ ба он ба вуҷуд меояд.
Андозаи ҳадди ақалли қитъаи замини тақсимнашаванда аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба сохти маъмурӣ - ҳудудӣ, гурӯҳ ва таъиноти замин муайян карда мешавад.".
20. Дар моддаи 19:
- сархати шашум дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"- мустақилона бе дахолати мақомоти давлатӣ дар мавриди ҳуқуқи истифодабарии замини бо ҳуқуқи бегона намудани он гирифташуда (ба даст овардашуда) аҳдҳои ҳуқуқии гражданӣ (хариду фурӯш, тӯҳфа, иваз, гарав ва ғайра) банданд, ба истиснои муқаррароти Кодекси мазкур;".
- сархати ҳаштум дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"- сервитути хусусиро (ба розигӣ асосёфтаро) ба қитъаи замин муқаррар намоянд;".
21. Ба моддаи 20 сархати дуюм бо мазмуни зайл илова карда шавад:
"- бо розигии иҷорагир замини ба иҷора гирифташударо ба иҷораи фаръӣ (субаренда) диҳад.".
22. Дар сархати шашуми моддаи 21 калимаҳои "мақомоти дахлдори ҳокимияти иҷроия" ба калимаҳои "мақомоти дахлдори давлатӣ" иваз карда шаванд.
23. Матни моддаи 22 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"Қитъаҳои замин дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ аз ҷониби мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дода мешаванд.
Тартиби додани қитъаҳои заминро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.
Андозаҳои ниҳоии (ҳадди ақал ва аксари) қитъаҳои замин аз заминҳои таъиноти гуногун, ки ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳуқуқи бегона намудани онҳо барои истифода дода мешаванд, ба истиснои ҳолатҳои дар моддаи 71 Кодекси мазкур пешбинигардида, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.".
24. Дар моддаи 23:
- дар қисми якум калимаҳои "истеҳсолоти кишоварзӣ" ба калимаҳои "истеҳсоли маҳсулоти кишоварзӣ" иваз карда шаванд;
- қисми дуюм бо мазмуни зайл илова карда шавад:
"Ҳуқуқи истифодабарии қитъаҳои замини таъиноти кишоварзӣ бо ҳуқуқи бегона намудани онҳо танҳо ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бевосита дар истеҳсолоти кишоварзӣ иштирок доранд, дода мешавад.";
- қисми дуюм қисми сеюм ҳисобида шуда, дар он калимаҳои "мақоми давлатии заминсозии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ба калимаҳои "мақоми ваколатдори давлатии батанзимдарории муносибатҳои вобаста ба замин" иваз карда шаванд.
25. Дар қисми дуюми моддаи 24 калимаҳои "мақомоти геологӣ" ба калимаҳои "мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи геология" иваз карда шаванд.
26. Дар моддаи 25:
- дар қисми дуюм калимаҳои "Заминҳое, ки" ба калимаҳои "Заминҳои таъиноти кишоварзӣ ва заминҳое, ки" иваз карда шаванд;
- қисмҳои сеюм, чорум ва панҷум бо мазмуни зайл илова карда шаванд:
"Ҳангоми ба шахси воқеӣ ё ҳуқуқии хориҷӣ гузаштани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замини таъиноти кишоварзӣ бо ҳуқуқи бегона намудани он ин ҳуқуқ бояд дар давоми як соли баъди пайдо кардани ҳуқуқ ба қитъаи замин ба фоидаи шахси воқеӣ ё ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бегона карда шавад.
Агар бо ягон сабаб бегона намудани ҳуқуқи истифодабарии чунин қитъаи замин ба фоидаи шахси воқеӣ ё ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ғайриимкон бошад, ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба таври музднок, бо арзиши бозории ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин дода мешавад.
Дар сурати иҷро нагардидани талаботи қисмҳои сеюм ва чоруми моддаи мазкур гирифтани қитъаи замине, ки ҳуқуқи истифодабарии он ба шахси воқеӣ ё ҳуқуқии хориҷӣ гузаштааст, бо тартиби судӣ амалӣ карда мешавад.".
27. Дар моддаи 26(1) калимаҳои "мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба заминсозии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ба калимаҳои "мақоми ваколатдори давлатии батанзимдарории муносибатҳои вобаста ба замин" иваз карда шаванд.
28. Дар моддаи 27:
- қисми якум дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"Ҳангоми ба шахси дигар гузаштани ҳуқуқи моликият ба бино (иморат, иншоот) ҳуқуқи истифодаи қисмати қитъаи замин, ки ин бино (иморат, иншоот) дар он қарор дорад, ҳамчунин қисми ҳамшафати он қитъаи замине, ки барои хизматрасонии ин бино (иморат, иншоот) зарур аст, ба шахси ин бино (иморат, иншоот)-ро харида бемузд мегузарад. Қисми қитъаи замине, ки аз ҳудуди барои истифодабарӣ ва хизматрасонии ин бино (иморат, иншоот) зарур зиёд мебошад, бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таври музднок мегузарад.";
- дар қисмҳои дуюм ва сеюм калимаҳои "мақоми давлатии заминсозии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ба калимаҳои "мақоми ваколатдори давлатии батанзимдарории муносибатҳои вобаста ба замин" иваз карда шаванд.
29. Дар моддаи 27(1) :
- қисми сеюм бо мазмуни зайл илова карда шавад:
"Агар қисми қитъаи замин ҳамчун қитъаи замини алоҳида тақсим нагардида, ҳуқуқи истифодабарӣ бо ҳуқуқи бегона намудани он тибқи ҳуҷҷати тасдиқкунандаи бақайдгирии давлатӣ тасдиқ нашуда бошад, гарави ҳуқуқи истифодабарии он иҷозат дода намешавад.";
- қисми сеюм қисми чорум ҳисобида шавад.
30. Дар моддаи 28 калимаҳои "мақомоти давлатии заминсозии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ба калимаҳои "мақоми ваколатдори давлатии батанзимдарории муносибатҳои вобаста ба замин" иваз карда шаванд.
31. Ба моддаи 33 қисми панҷум бо мазмуни зайл илова карда шавад:
"Арзиши бозории ҳуқуқи истифодабарии қитъаҳои замин бо ҳуқуқи бегона намудани онҳо ҳамчун объекти муносибатҳои ҳуқуқии гражданӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.".
32. Дар моддаи 37:
- банди "з" бо мазмуни зайл илова карда шавад:
"з) аз узвияти хоҷагии деҳқонӣ баровардан бо асосҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ менамояд.";
- қисми дуюм бо мазмуни зайл илова карда шавад:
"Дар ҳолати қатъ гардидани ҳуқуқи истифодаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он бо асосҳое, ки дар қисми якуми ҳамин модда муайян шудаанд, ба заминистифодабаранда нархи бозории ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замини ӯ ҷуброн карда мешавад.".
33. Ба Кодекс моддаи 38(2) бо мазмуни зайл илова карда шавад:
"Моддаи 38(2). Асосҳо ва тартиби ихтиёран даст кашидани шахс аз ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин
Ихтиёран даст кашидан аз ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо роҳи додани ариза аз ҷониби заминистифодабаранда дар бораи даст кашидан аз ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ амалӣ карда мешавад .
Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ қарори қатъ гардидани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи заминро дар мӯҳлати як моҳ аз рӯзи додани ариза аз ҷониби заминистифодабаранда қабул менамояд.
Қарори қабулшуда оид ба қатъ гардидани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин ба аризадиҳанда ва ба мақомоти ваколатдори давлатии бақайдгирии молу мулки ғайриманқул ва ҳуқуқҳо ба он дар мӯҳлати се рӯз барои бақайдгирии давлатӣ фиристонида мешавад.
Агар ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замини зикргардида бо ҳуқуқи бегона намудани он дода шуда бошад, ба заминистифодабаранда дар мӯҳлати як моҳ аз ҷониби мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо нархи бозорӣ ҷуброн карда мешавад.".
34. Қисми сеюми моддаи 39 дар таҳрири зайл баён карда шавад.
"Маҷбурӣ қатъ гардидани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо асосҳои дар бандҳои "в", "г" ва "д" моддаи 37 Кодекси мазкур пешбинишуда танҳо дар асоси қарори суд амалӣ карда мешавад. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ё мақоми ваколатдори давлатии батанзимдарории муносибатҳои вобаста ба замин ҳуқуқ доранд ба суд бо аризаи даъвогӣ дар бораи маҷбурӣ қатъ гардидани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин танҳо баъд аз андешидани чораҳои ҷавобгарии маъмурӣ ва огоҳкунии хаттии заминистифодабаранда оид ба бартараф намудани камбудиҳо дар мӯҳлати на камтар аз се моҳ муроҷиат намоянд. Бақайдгирии давлатии бегонакунии ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин ҳангоми маҷбурӣ қатъ гардидани ин ҳуқуқ дар асоси қарори суд бо ҷуброн намудани нархи бозории ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин амалӣ карда мешавад.".
35. Дар моддаи 40:
- дар номи модда калимаи "Тартиби" ба калимаи "Шартҳои" иваз карда шавад;
- дар қисми якум калимаҳои "мақомоти маҳаллии заминсозӣ" ба калимаҳои "мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ" иваз карда шаванд;
- аз қисми дуюм калимаҳои "аз ҷумла хароҷоти зарурии" хориҷ карда шаванд.
36. Дар моддаи 41:
- қисми сеюм бо мазмуни зайл илова карда шавад:
"Бекор кардани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани ҳуқуқи истифодабарии он барои эҳтиёҷоти давлатӣ ё ҷамъиятӣ метавонад баъди ба заминистифодабаранда ҷудо намудани қитъаи замини баробарарзиш бо ҳуқуқи бегона намудани он ва ҷуброни товони зарарҳои дигаре, ки дар қисми якуми моддаи мазкур пешбинӣ шудааст, амалӣ карда шавад.";
- қисми сеюм қисми чорум ҳисобида шавад.
37. Ба моддаи 45 пас аз калимаҳои "ва хоҷагии ҷангал" калимаҳои ", ба истиснои ҳуқуқи истифодабарии қитъаҳои замин бо ҳуқуқи бегона намудани онҳо" илова карда шаванд.
38. Дар моддаи 49 калимаҳои "мақомоти заминсозӣ" ба калимаҳои "мақоми ваколатдори давлатии батанзимдарории муносибатҳои вобаста ба замин" иваз карда шаванд.
39. Дар банди "а)" моддаи 50 калимаҳои "мақомоти заминсозӣ" ба калимаҳои "мақоми ваколатдори давлатии батанзимдарории муносибатҳои вобаста ба замин" иваз карда шаванд.
40. Дар сархати сеюми қисми дуюми моддаи 51 калимаи "тафтиши" ба калимаи "санҷиши" иваз карда шавад.
41. Қисми якуми моддаи 52 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:
"Заминистифодабарандагон оид ба ҳифзи замин чорабиниҳои зеринро амалӣ менамоянд:".
42. Дар қисми якуми моддаи 55 калимаҳои "мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба заминсозии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти он дар маҳалҳо" ва "табиати" мувофиқан ба калимаҳои "мақоми ваколатдори батанзимдарории муносибатҳо вобаста ба замин ва сохторҳои маҳаллии он" ва "муҳити зисти" иваз карда шаванд.
43. Дар қисми чоруми моддаи 61 калимаҳои "мақоми давлатии заминсозии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти он дар маҳалҳо" ба калимаҳои "мақоми ваколатдори давлатии батанзимдарории муносибатҳои вобаста ба замин ва сохторҳои маҳаллии он" иваз карда шаванд.
44. Дар моддаи 71:
- дар номи модда ва қисми якум калимаҳои "ба оилаҳо" ба калимаҳои "ба шаҳрвандон" иваз карда шаванд;
- аз қисми якум калимаҳои "моддаҳои 26 ва 26()1" хориҷ карда шаванд;
- дар қисми чорум калимаи "оилаҳоро" ба калимаи "шаҳрвандонро" иваз карда шавад;
- ба эзоҳи модда ҷумлаи дуюм бо мазмуни зайл илова карда шавад: "Барои гирифтани қитъаҳои замини наздиҳавлигӣ, бо назардошти фонди замини мавҷуда, шаҳрвандон - роҳбарони оилаҳои нопурра, инчунин шахсони танҳои болиғе, ки дар никоҳ қарор надоранд ва дар якҷоягӣ бо хешовандонашон зиндагӣ намекунанд, ҳуқуқ доранд.".
45. Дар моддаи 71(1):
- дар номи модда калимаи "оилаҳо" ба калимаи "шаҳрвандон" иваз карда шавад;
- дар қисми чорум калимаи "Оилаҳое" ба калимаи "Шаҳрвандоне" иваз карда шавад.
46. Дар қисми сеюми моддаи 75 калимаҳои "мақоми давлатии заминсозии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти он дар маҳалҳо" ба калимаҳои "мақоми ваколатдори давлатии батанзимдарории муносибатҳои вобаста ба замин ва сохторҳои маҳаллии он" иваз карда шаванд.
47. Дар моддаи 99 калимаҳои "ҳукумати ноҳия" ба калимаҳои "мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ" иваз карда шаванд.
Моддаи 2. Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон
ш. Душанбе,
1 августи соли 2012, № 891
ҚАРОРИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар бораи қабул кардани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Кодекси замини Ҷумҳурии Тоҷикистон"
Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Кодекси замини Ҷумҳурии Тоҷикистон" қабул карда шавад.
Раиси
Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии
Ҷумҳурии Тоҷикистон Ш. Зуҳуров
ш. Душанбе, 6 июни соли 2012, № 831
ҚАРОРИ МАҶЛИСИ МИЛЛИИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҶУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар бораи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Кодекси замини Ҷумҳурии Тоҷикистон"
Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Кодекси замини Ҷумҳурии Тоҷикистон"-ро баррасӣ намуда, қарор мекунад:
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Кодекси замини Ҷумҳурии Тоҷикистон" ҷонибдорӣ карда шавад.
Раиси
Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии
Ҷумҳурии Тоҷикистон М.Убайдуллоев
ш. Душанбе, 19 июли соли 2012, № 390
ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О ВНЕСЕНИИ ИЗМЕНЕНИЙ И ДОПОЛНЕНИЙ В ЗЕМЕЛЬНЫЙ КОДЕКС РЕСПУБЛИКИ
ТАДЖИКИСТАН
Статья 1. Внести в Земельный кодекс
Республики Таджикистан, принятый Законом Республики Таджикистан от 13
декабря 1996 года, №326 (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 1996 г.,
№23, ст. 351; 1997 г., №23-24, ст. 333, раздел IV; 1999 г., №5, ст. 59; 2001 г.,
№4, ст. 176; 2004 г., №2, ст. 55, №3, ст. 189, ст. 190; 2006 г., №7, ст. 347;
2008 г., №1, ч. 2, ст. 22, №6, ст. 463; 2011 г., №3, ст. 171; Закон Республики
Таджикистан от 16 апреля 2012 г., №819), следующие изменения и дополнения:
1. Статью 1 изложить в следующей редакции:
"Статья 1. Земельное законодательство Республики Таджикистан
Земельное законодательство Республики Таджикистан основывается на Конституции
Республики Таджикистан и состоит из настоящего Кодекса, других нормативных
правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов,
признанных Таджикистаном.".
2. Кодекс дополнить статьями 1(1), 1(2) и 1(3) следующего содержания:
"Статья 1(1). Отношения, регулируемые земельным законодательством
Земельное законодательство регулирует отношения, связанные с пользованием и
охраной земель, а также имущественные отношения в сфере землепользования,
возникающие в связи с получением (приобретением) права отчуждения права
пользования земельным участком.
Отношения, связанные с охраной и использованием природных ресурсов, вод,
лесов, животного мира и других природных богатств, охраной окружающей среды,
особо охраняемых природных зон и объектов, атмосферного воздуха и специальных
историко-культурных объектов регулируются законодательством Республики
Таджикистан. Нормы указанных областей относительно земельных отношений действуют
в той части, если эти отношения не регулируются земельным законодательством.
Статья 1(2). Основные понятия
В настоящем Кодексе применяются следующие основные понятия:
- земельный участок - часть земли с определенными в отношении нее правами,
которая имеет определенную категорию и разрешенный вид использования,
фиксированные границы, площадь и местоположение;
- землепользователь - физическое или юридическое лицо, которому земельный
участок предоставлен (приобретен) с правом отчуждения права пользования или без
права отчуждения права пользования;
- Единый государственный земельный фонд - совокупность земельных участков,
расположенных на территории Республики Таджикистан, которая состоит из
определенных категорий земельных участков с определенным целевым
назначением;
- категория земли - часть Единого государственного земельного фонда,
выделяемая по основному целевому назначению, имеющая определенный правовой
режим;
- целевое назначение земель - использование земельных участков в целях,
указанных в документах, удостоверяющих право на земельный участок;
- сервитут - право лица и (или) лиц на ограниченное пользование земельным
участком, находящимся в пользовании другого лица, прошедшее государственную
регистрацию в установленном порядке;
- право пользования земельным участком - приобретаемое (приобретенное) в
соответствии с настоящим Кодексом и гражданским законодательством Республики
Таджикистан и прошедшее в установленном порядке государственную регистрацию
право бессрочного, срочного или пожизненного наследуемого пользования,
предоставленное на основе договора аренды, на земельный участок в соответствии с
настоящим Кодексом, либо право бессрочного, срочного или пожизненного
наследуемого пользования земельным участком с правом отчуждения.
Статья 1(3). Основные принципы земельного законодательства
Настоящий Кодекс и принятые в соответствии с ним иные нормативные правовые
акты земельного законодательства основываются на следующих принципах:
- сохранение Единого государственного земельного фонда, улучшение качества и
повышение плодородия почв как важнейшего природного ресурса;
- обеспечение эффективного использования земли;
- обеспечение особой охраны, расширение и строгое целевое использование
сельскохозяйственных угодий;
- организация рынка прав пользования землей, его эффективное функционирование
и недопущение монопольной деятельности на рынке прав пользования землей;
- оказание государственной поддержки в проведении мероприятий по повышению
плодородия сельскохозяйственных угодий, улучшению мелиоративного состояния и
охране земель;
- невмешательство государственных органов в деятельность физических и
юридических лиц по приобретению, использованию и отчуждению права пользования
земельными участками, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом
и законодательством Республики Таджикистан;
- предотвращение нанесения вреда земле, окружающей среде и обеспечение
экологической безопасности;
- многообразие форм хозяйствования, обеспечение равноправия
землепользователей, защиты их законных прав и интересов;
- обеспечение равноправия участников земельных отношений, защиты их законных
прав и интересов;
- платность пользования землей;
- доступность информации о земельных участках.".
3. Статью 2 дополнить частями третьей и четвертой следующего содержания:
"Физические и юридические лица Республики Таджикистан могут отчуждать право
пользования земельным участком на основаниях, условиях и в пределах,
установленных настоящим Кодексом и гражданским законодательством.
Иностранным физическим и юридическим лицам земельные участки предоставляются
без права отчуждения права пользования этими земельными участками.".
4. Кодекс дополнить статьями 2(1) и 2(2) следующего содержания:
"Статья 2(1). Объекты земельных отношений
Объектами земельных отношений являются:
- земля как природный объект и природный ресурс;
- земельные участки;
- право на получение земельного участка и земельный пай.
Статья 2(2). Право пользования земельным участком как объектом гражданских
прав
Право пользования земельным участком с правом его отчуждения является особым
объектом гражданских правоотношений и может быть предметом купли-продажи,
дарения, мены, аренды, залога и других сделок, а также может переходить к
другому лицу в порядке наследования или универсального правопреемства,
установленного настоящим Кодексом и гражданским законодательством.
Право пользования земельным участком с правом его отчуждения предоставляется
физическим и юридическим лицам Республики Таджикистан местными исполнительными
органами государственной власти городов и районов на безвозмездной или
возмездной основе.
Земельные участки, права пользования которыми получены (приобретены) с правом
отчуждения, используются только в соответствии с их целевым назначением.
Никто не может быть лишен права пользования земельным участком иначе как по
основаниям, предусмотренным в настоящем Кодексе.".
5. В статье 5:
- пункт "а" изложить в следующей редакции:
"а) изъятие и предоставление земельных участков на территории Республики
Таджикистан в общегосударственных целях;";
- в пункте "в" слова "органов исполнительной власти на местах" заменить
словами "местных исполнительных органов государственной власти;
- пункт "е" изложить в следующей редакции:
"е) утверждение порядка установления публичных (принудительных) сервитутов на
земельные участки;";
- дополнить пунктами "и" и "к" следующего содержания:
"и) установление порядка предоставления землепользователям безвозмездного и
возмездного права пользования земельными участками с правом отчуждения, размера
земельных участков, подлежащих безвозмездному или возмездному предоставлению,
минимального размера земельного участка, не подлежащего разделению, а также
порядка предоставления (приобретения) и изъятия земельных участков;
к) осуществление иных полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом.".
6. В статье 6:
- название статьи изложить в следующей редакции:
"Статья 6. Полномочия уполномоченного государственного органа регулирования
земельных отношений";
- часть первую изложить в следующей редакции:
"В полномочия государственного органа регулирования земельных отношений
входит:";
- пункт "и" после слов "государственная регистрация" дополнить словами "в
установленном законодательством порядке";
7. В статье 7:
- часть первую дополнить пунктами "е", "ж" и "з" следующего содержания:
"е) обеспечение равного доступа женщин и мужчин к земельным участкам;
ж) установление минимального размера арендной платы за пользование земельным
участком, установление публичных (принудительных) сервитутов на земельные
участки;
з) безвозмездное или возмездное предоставление физическим и юридическим лицам
Республики Таджикистан прав пользования земельными участками с правом отчуждения
в порядке, установленном Правительством Республики Таджикистан.".
8. В пункте "а" части первой статьи 8 слова "органы местной власти городов, и
районов" заменить словами "местные исполнительные органы государственной власти
городов и районов".
9. В статье 8(1):
- в названии статьи слова "местной власти" заменить словами "местных
исполнительных органов государственной власти";
- в части первой слова "местной власти" заменить словами "местных
исполнительных органов государственной власти";
- в пункте "а" слова "местной власти городов (районов)" заменить словами
"местных исполнительных органов государственной власти городов и районов".
10. Часть вторую статьи 9 изложить в следующей редакции:
"Нарушение установленных настоящим Кодексом и другими нормативными правовыми
актами правил перевода земель из одной категории в другую может быть основанием
для:".
11. Статью 10 дополнить частями пятой и шестой следующего содержания:
"Физическое лицо, которое совместно с другими физическими лицами обладает
правом пользования земельным участком, приобретает право землепользователя после
реализации своего права на выделение земельного участка в соответствии со своим
земельным паем на местности.
На земельный участок, право пользования, которым получено (приобретено) с
правом отчуждения землепользователем - физическим лицом во время пребывания в
браке, распространяются положения о совместной собственности супругов,
установленные гражданским и семейным законодательством.".
12. Кодекс дополнить статьей 10(1) следующего содержания:
"Статья 10(1). Ограниченное право пользования земельными участками других
землепользователей
Ограниченное право пользования земельным участком (далеесервитут) может
устанавливаться с согласия сторон (далее - частный сервитут (основанный на
согласии) или, в случае необходимости, на основании решения местных
исполнительных органов государственной власти городов и районов (далее -
публичный (принудительный) сервитут).
Публичный (принудительный) сервитут может также устанавливаться судом по иску
лица, в случае достижения соглашения об установлении частного сервитута
(основанного на согласии).
Публичные (принудительные) сервитуты устанавливаются в случаях, если это
необходимо для обеспечения интересов государства и местного населения, без
изъятия земельных участков.
Публичные (принудительные) сервитуты могут устанавливаться в следующих
случаях:
- для прохода или проезда на транспорте через земельный участок к объектам
общего пользования, кладбищам, погребениям и иным культовым объектам;
- для временного использования части земельного участка в целях ремонта и
обслуживания коммунальных, инженернотехнических, электрических сетей, а также
объектов транспортной инфраструктуры;
- для размещения на земельном участке межевых и геодезических знаков и
подъездов к ним;
- для забора воды и водопоя скота, полива земельного участка, прогона скота
через земельный участок;
- использования земельного участка в целях охоты, ловли рыбы в расположенном
на земельном участке водоеме, сбора дикорастущих растений в установленные сроки
и в установленном порядке;
- для временного использования части земельного участка в целях проведения
изыскательских, исследовательских и других работ;
- для обеспечения свободного доступа к прибрежным землям;
- в иных случаях, связанных с государственными и общественными
интересами.
Частный (добровольный) сервитут на земельный участок устанавливается с
согласия сторон, а в случае возникновения споров между землепользователями - на
основании решения суда. Форма договора о частном (добровольном) сервитуте
определяется Правительством Республики Таджикистан.
Пользователь земельного участка, обремененного частным (добровольным) или
публичным (принудительным) сервитутом, вправе требовать соразмерную плату от
лиц, в интересах которых установлен сервитут.
Если установление публичного (принудительного) сервитута приводит к
невозможности использования земельного участка, землепользователь вправе
требовать изъятия земельного участка, в том числе путем выкупа у него прав на
данный земельный участок с возмещением местными исполнительными органами
государственной власти городов и районов, установившими публичный
(принудительный) сервитут, убытков или предоставления равноценного земельного
участка с возмещением убытков.
Если установление публичного (принудительного) сервитута приводит к
затруднениям в использовании земельного участка, землепользователь вправе
требовать от местных исполнительных органов государственной власти городов и
районов, установивших публичный (принудительный) сервитут, соразмерную
плату.
Сервитут сохраняется в случае отчуждения права пользования земельным
участком, обремененным сервитутом или передачи права пользования земельным
участком, в аренду или в залог к другому лицу.
Сервитут, возникающий по договору, может устанавливаться на неопределенный
или определенный срок. Публичный (принудительный) сервитут может быть прекращен
ввиду отпадения оснований, в соответствии с которым сервитут был установлен, по
решению местных исполнительных органов государственной власти городов и районов
или суда.".
13. Часть вторую статьи 13 после слов "до двадцати лет" дополнить словами ",
за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом".
14. В части первой статьи 14 слова "Первичные землепользователи" заменить
словом "Землепользователи".
15. Статью 15 изложить в следующей редакции:
"Статья 15. Государственная регистрация земельного участка и права
пользования земельным участком
Государственная регистрация земельного участка и права пользования земельным
участком осуществляется в соответствии с Законом Республики Таджикистан "О
государственной регистрации недвижимого имущества и прав на него".
16. Статью 16 исключить.
17. В пункте "в" части первой статьи 17 слово "количество" заменить словом
"размер".
18. Кодекс дополнить статьями 17(1) и 17(2) следующего содержания:
"Статья 17(1). Основания для возникновения права пользования земельным
участком с правом его отчуждения
Основаниями для возникновения права пользования земельным участком с правом
его отчуждения являются:
- предоставление земельного участка с правом его отчуждения на основании
решений Правительства Республики Таджикистан или местных исполнительных органов
государственной власти;
- приобретение права пользования земельным участком на рынке прав
землепользования в соответствии с правилами, установленными Правительством
Республики Таджикистан;
- приобретение права пользования земельным участком с правом его отчуждения в
порядке наследования или универсального правопреемства;
- приобретение права пользования земельным участком с правом отчуждения в
результате гражданско-правовых сделок и иных оснований, предусмотренных
законодательством Республики Таджикистан.
При выходе гражданина, обладающего правом пользования земельным участком с
правом его отчуждения, из гражданства Республики Таджикистан, данное право
подлежит отчуждению физическим или юридическим лицам Республики Таджикистан.
В случае, если по каким-либо причинам отчуждение права пользования земельным
участком не представляется возможным, или по желанию лица, гражданство которого
прекращается, право пользования земельным участком с правом отчуждения
возвращается местному исполнительному органу государственной власти на
возмездной основе. При возврате права пользования земельным участком с правом
отчуждения его правообладателю выплачивается рыночная стоимость права
пользования земельным участком с правом его отчуждения.
Статья 17(2). Ограничения передачи права пользования земельным участком с
правом его отчуждения
Не подлежит отчуждению право пользования земельным участком, занятым
следующими объектами:
- природными заповедниками и национальными парками;
- зданиями, строениями и сооружениями, используемыми органами государственной
власти и управления;
- государственными учреждениями;
- в пределах, которых расположены водные объекты;
- особо ценными объектами историко-культурного наследия народов Республики
Таджикистан, историко-культурными заповедниками, объектами археологического
наследия;
- предоставленные для обеспечения нужд обороны и безопасности, оборонной
промышленности, таможенных нужд, организаций связи и транспорта, в том числе
аэропортов, не указанных в настоящей части.
Ограничивается в обороте право пользования следующими земельными
участками:
- в пределах особо охраняемых природных территорий, не указанных в части
первой настоящей статьи;
- из состава земель лесного фонда.
Отчуждение права пользования земельными участками в пределах береговой
полосы, установленной в соответствии с Водным кодексом Республики Таджикистан, а
также земельными участками, на которых пруды и озера находятся в границах
территорий общего пользования, осуществляется в порядке, установленном
Правительством Республики Таджикистан.".
19. Кодекс дополнить статьей 18(1) следующего содержания:
"Статья 18(1). Делимые и неделимые земельные участки
Земельный участок может быть делимым и неделимым:
- делимым является земельный участок, который без изменения своего целевого
назначения и без нарушения противопожарных, санитарных, экологических,
строительных и иных обязательных норм и правил может быть разделен на части,
каждая из которых после раздела образует самостоятельный земельный участок;
- неделимым является земельный участок, который без изменения своего целевого
назначения и без нарушения противопожарных, санитарных, экологических,
строительных и иных обязательных норм и правил не может быть разделен на
самостоятельные земельные участки.
Неделимость земельного участка отражается в документе, подтверждающим право
пользования земельным участком.
Право пользования частью земельного участка, выделенной после раздела,
возникает с момента государственной регистрации прав на нее.
Минимальный размер земельного участка, не подлежащего разделению,
определяется Правительством Республики Таджикистан в зависимости от
административно-территориальной структуры, категории и назначения земель.".
20. В статье 19:
- абзац шестой изложить в следующей редакции:
"- самостоятельно, без вмешательства государственных органов заключать
гражданско-правовые сделки (купля-продажа, дарение, мена, залог и др.) с
предоставленным (приобретенным) правом пользования земельным участком с правом
отчуждения, за исключением положений настоящего Кодекса;";
- абзац восьмой изложить в следующей редакции:
"- устанавливать частный (основанный на согласии) сервитут на земельный
участок;".
21. Статью 20 дополнить абзацем вторым следующего содержания:
"- с согласия арендатора передавать арендованный земельный участок в
субаренду.".
22. В абзаце шестом статьи 21 слова "соответствующие органы исполнительной
власти" заменить словами "соответствующие государственные органы".
23. Текст статьи 22 изложить в следующей редакции:
"Земельные участки в Республике Таджикистан предоставляются физическим и
юридическим лицам местными исполнительными органами государственной власти.
Порядок предоставления земельных участков устанавливается Правительством
Республики Таджикистан.
Предельные (максимальные и минимальные) размеры земельных участков из земель
различного назначения, предоставляемых в пользование физическим и юридическим
лицам Республики Таджикистан с правом их отчуждения, устанавливаются
Правительством Республики Таджикистан, за исключением случаев, предусмотренных
статьей 71 настоящего Кодекса.".
24. В статье 23:
- в части первой слова "сельскохозяйственного производства" заменить словами
"производства сельскохозяйственной продукции";
- дополнить частью второй следующего содержания:
"Право пользования земельными участками сельскохозяйственного назначения с
правом их отчуждения предоставляется только физическим и юридическим лицам
Республики Таджикистан, непосредственно участвующим в сельскохозяйственном
производстве.";
- часть вторую считать частью третьей, и в ней слова "государственным органом
землеустройства Республики Таджикистан" заменить словами "уполномоченным
государственным органом в области регулирования земельных отношений".
25. В части второй статьи 24 слова "органов геологии" заменить словами
"уполномоченных государственных органов в области геологии".
26. В статье 25:
- часть вторую после слова "Земли" дополнить словами "сельскохозяйственного
назначения и земли";
- дополнить частями третьей, четвертой и пятой следующего содержания:
"При переходе права пользования земельным участком сельскохозяйственного
назначения с правом отчуждения иностранному физическому или юридическому лицу,
данное право подлежит отчуждению физическому или юридическому лицу Республики
Таджикистан в течение одного года с момента приобретения права на земельный
участок.
Если по каким-либо причинам отчуждение права пользования таким земельным
участком физическому или юридическому лицу Республики Таджикистан не
предоставляется возможным, право пользования земельным участком передается
местному исполнительному органу государственной власти на возмездной основе по
рыночной стоимости права пользования земельным участком.
В случае неисполнения требований частей третьей и четвертой настоящей статьи,
изъятие земельного участка, право пользования которым перешло иностранному
физическому или юридическому лицу, осуществляется в судебном порядке.".
27. В статье 26(1) слова "уполномоченным государственным органом по
землеустройству Республики Таджикистан" заменить словами
"уполномоченным государственным органом регулирования земельных
отношений".
28. В статье 27:
- часть первую изложить в следующей редакции:
"При переходе права собственности на здание (строение, сооружение) к
приобретателю здания (строения, сооружения) безвозмездно переходит право
пользования частью земельного участка, на котором находится данное здание
(строение, сооружение), а также прилегающей частью земельного участка,
необходимой для его использования и обслуживания. Часть земельного участка,
превышающая территорию, необходимую для использования и обслуживания здания
(строения, сооружения), подлежит переходу на возмездной основе в порядке,
определенном Правительством Республики Таджикистан.".
- в частях второй и третьей слова "государственным органом землеустройства
Республики Таджикистан" заменить словами "уполномоченным государственным органом
регулирования земельных отношений".
29. В статье 27(1):
- дополнить частью третьей следующего содержания:
"Не допускается залог права пользования частью земельного участка, если эта
часть не выделена в отдельный земельный участок и право пользования с правом
отчуждения им не удостоверено документом, подтверждающим государственную
регистрацию.";
- часть третью считать частью четвертой.
30. В статье 28 слова "государственным органом землеустройства Республики
Таджикистан" заменить словами "уполномоченным государственным органом
регулирования земельных отношений".
31. Статью 33 дополнить частью пятой следующего содержания:
"Оценка рыночной стоимости права пользования земельными участками с правом их
отчуждения как объекта гражданских правоотношений в Республике Таджикистан
осуществляется в порядке, установленном нормативными правовыми актами Республики
Таджикистан.".
32. В статье 37:
- дополнить пунктом "з" следующего содержания:
"з) вывода из членства в дехканском хозяйстве по основаниям, предусмотренным
законодательством Республики Таджикистан.";
- дополнить частью второй следующего содержания:
"При прекращении права пользования земельным участком с правом его отчуждения
на основаниях, определенных частью первой настоящей статьи, землепользователю
возмещается рыночная стоимость права пользования его земельным участком.".
33. Кодекс дополнить статьей 38(2) следующего содержания:
"Статья 38(2). Основания и порядок добровольного отказа лица от права
пользования земельным участком
Добровольный отказ от права пользования земельным участком осуществляется
посредством подачи землепользователем заявления об отказе от права пользования
земельным участком в местный исполнительный орган государственной власти.
Местный исполнительный орган власти принимает решение о прекращении права
пользования земельным участком в течение одного месяца со дня подачи заявления
землепользователем.
Принятое решение о прекращении права пользования земельным участком
направляется в течение трех дней заявителю и в уполномоченный государственный
орган регистрации недвижимого имущества и прав на него для государственной
регистрации.
В случае, если право пользования указанным земельным участком передано с
правом отчуждения, местным исполнительным органом государственной власти в
течение одного месяца землепользователю возмещается рыночная стоимость права
пользования земельным участком.".
34. Часть третью статьи 39 изложить в следующей редакции:
"Принудительное прекращение права пользования земельным участком по
основаниям, предусмотренным в пунктах "в", "г" и "д" статьи 37 настоящего
Кодекса, производится только на основании решения суда. Местные исполнительные
органы государственной власти либо уполномоченный государственный орган
регулирования земельных отношений вправе обратиться в суд с исковым заявлением о
принудительном прекращении права пользования земельным участком только после
применения мер административной ответственности и письменного предупреждения
землепользователя об устранении недостатков в срок не менее трех месяцев.
Государственная регистрация отчуждения права пользования земельным участком при
принудительном прекращении этого права осуществляется на основании решения суда
с возмещением рыночной стоимости права пользования земельным участком.".
35. В статье 40:
- в названии статьи слово "Порядок" заменить словом "Условия";
- в части первой слова "местным органом по землеустройству" заменить словами
"местным исполнительным органом государственной власти";
- из части второй слова "в том числе производить необходимые затраты,"
исключить, слово "обеспечивающие" заменить словом "обеспечивать".
36. В статье 41:
- дополнить частью третьей следующего содержания:
"Аннулирование права пользования земельным участком с правом отчуждения права
пользования для государственных или общественных нужд может производиться после
выделения землепользователю равноценного земельного участка с правом отчуждения
и возмещения иных убытков, предусмотренных частью первой настоящей статьи.";
-часть третью считать частью четвертой.
37. Статью 45 после слов "лесного хозяйства" дополнить словами ", за
исключением прав пользования земельными участками с правом отчуждения".
38. В статье 49 слова "органами землеустройства" заменить словами
"уполномоченными государственными органами регулирования земельных
отношений".
39. В пункте "а)" статьи 50 слова "земельным комитетом" заменить словами
"уполномоченным государственным органом регулирования земельных отношений".
40. Часть первую статьи 52 изложить в следующей редакции:
"Относительно охраны земель землепользователи осуществляют:".
41. В части первой статьи 55 слова "уполномоченным государственным органом
землеустройству Республики Таджикистан, его органами на местах" заменить словами
"уполномоченным государственным органом регулирования земельных отношений и его
местными структурами".
42. В части четвертой статьи 61 слова "государственным органом
землеустройства Республики Таджикистан и его органами на местах" заменить
словами "уполномоченным государственным органом регулирования земельных
отношений и его местными структурами".
43. В статье 71:
- в названии статьи и части первой слово "семьям" заменить словом
"гражданам";
- в части первой слова "председателей" и "установленных статьями 26 и 26(1)
настоящего Кодекса" соответственно заменить словами "председателями" и
"установленной настоящим Кодексом";
- в части четвертой слова "семей" заменить словом "граждан";
- примечание статьи дополнить вторым предложением следующего содержания:
"На получение приусадебных участков имеют право граждане - главы неполных
семей, а также одинокие совершеннолетние лица, не состоящие в браке и не
проживающие совместно с родственниками, с учетом существующего земельного
фонда.".
44. В статье 71(1):
- в названии статьи слова "семьям" заменить словом "гражданам";
-в части четвертой слово "Семьям" заменить словом "Гражданам".
45. В части третьей статьи 75 слова "государственным органом землеустройства
Республики Таджикистан" заменить словами "уполномоченным государственным органом
регулирования земельных отношений и его местными структурами".
46. В статье 99 слова "районного Хукумата" заменить словами "местного
исполнительного органа государственной власти".
Статья 2. Настоящий Закон ввести в действие после его официального
опубликования.
Президент
Республики Таджикистан Эмомали
Рахмон
г.Душанбе,
от 1 августа 2012 года, №891
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ НАМОЯНДАГОН
МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О принятии Закона Республики Таджикистан "О внесении изменений и
дополнений в Земельный кодекс Республики Таджикистан"
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан
постановляет:
Принять Закон Республики Таджикистан "О внесении
изменений и дополнений в Земельный кодекс Республики Таджикистан".
Председатель
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли
Республики
Таджикистан Ш. ЗУХУРОВ
г. Душанбе, 6 июня 2012 года, №831
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ МИЛЛИ
МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О Законе Республики Таджикистан "О внесении изменений и
дополнений в Земельный кодекс Республики Таджикистан"
Рассмотрев Закон Республики Таджикистан "О внесении изменений и
дополнений в Земельный кодекс Республики Таджикистан", Маджлиси милли Маджлиси
Оли Республики Таджикистан постановляет:
Одобрить Закон Республики Таджикистан "О внесении изменений и
дополнений в Земельный кодекс Республики Таджикистан".
Председатель
Маджлиси милли Маджлиси Оли
Республики
Таджикистан М.Убайдуллоев
г. Душанбе,19 июля 2012 года, №390
