ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар бораи сирри тиҷоратӣ
(Қонуни ҶТ аз 11.02.2025
№ 2151)
Қонуни мазкур он муносибатҳоеро, ки бо мансуб донистани иттилоот ба сирри тиҷоратӣ, додани чунин иттилоот ва ҳифзи махфияти он бо мақсади таъмини баробарии манфиатҳои дорандагони иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ ва дигар иштирокчиёни муносибатҳои танзимшаванда, аз ҷумла таъмини манфиатҳои давлат дар бозори мол, кор ва хизматрасонӣ иртибот доранд, танзим менамояд.
Моддаи 1. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи сирри тиҷоратӣ
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи сирри тиҷоратӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад (№ 2151).
Моддаи 2. Доираи амали Қонуни мазкур
Қонуни мазкур нисбат ба муносибатҳои вобаста ба мансуб донистани иттилоот ба сирри тиҷоратӣ, додан ва ҳифзи он бо мақсади таъмини манфиатҳои дорандагони чунин иттилоот татбиқ мегардад (№ 2151).
Муқаррароти Қонуни мазкур нисбат ба муносибатҳои ба маълумоти дорои сирри давлатӣ ва бонкӣ алоқаманд татбиқ намегардад.
Моддаи 3. Маҳфумҳои асосӣ
Дар Қонуни мазкур маҳфумҳои асосии зайл истифода мешаванд:
- сирри тиҷоратӣ - махфияти иттилооте, ки имконият медиҳад ба дорандаи он дар ҳолати мавҷуда ё имконпазир даромадашро зиёд гардонад, ба хароҷоти беҳуда роҳ надиҳад, мавқеашро дар бозори мол, кор ва хизматрасонӣ нигоҳ дорад ё худ фоидаи дигари тиҷоратӣ ба даст орад;
- иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ - иттилооти илмӣ-техникӣ, технологӣ, истеҳсолӣ, молиявию иқтисодӣ ё худ дигар иттилооти дорои арзиши воқеӣ ё имконпазири тиҷоратӣ, ки бинобар сабаби онро надонистани шахсони сеюм, ки наметавонанд ин иттилоотро дар асоси қонун озодона дастрас намоянд ва нисбати он дорандаи чунин иттилоот низоми сирри тиҷоратиро ҷорӣ кардааст;
- низоми сирри тиҷоратӣ - тадбирҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ, техникӣ ва дигар тадбирҳое, ки дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ барои ҳифзи махфияти он меандешад;
- дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ - шахси воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки соҳиби иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ буда, дастрасии ин иттилоотро маҳдуд ва ба он низоми сирри тиҷоратиро муқаррар кардааст;
- дастрасии иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ - шинос кардани шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ бо иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ бо ризоияти дорандаи иттилоот ё дигар асосҳои пешбининамудаи қонунгузорӣ бо шарти риояи махфияти ин иттилоот;
- додани иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ - додани иттилооти дорои сирри тиҷоратии дар ҳомили моддӣ сабтгардида аз тарафи дорандаи он ба тарафи шартнома (контрагент) (минбаъд контрагент) дар асоси шартнома, тибқи андоза ва талаботе, ки дар шартнома пешбинӣ шудааст;
- контрагент - тарафи шартномаи ҳуқуқи маданӣ, ки дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ ин иттилоотро ба ӯ додааст (№ 2151);
- фош кардани иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ - амал ё беамалие, ки дар натиҷаи он иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ дар ҳар шакли имконпазир (шифоҳӣ, хаттӣ, шакли дигар, аз ҷумла бо истифодаи воситаҳои техникӣ) бе розигии дорандаи чунин иттилоот ё худ бар хилофи шартномаи меҳнатӣ ё ҳуқуқи маданӣ ба шахсони сеюм маълум мегардад (№ 2151).
Моддаи 4. Ҳуқуқ ба мансуб донистани иттилоот ба иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ ва усулҳои гирифтани чунин иттилоот
1. Ҳуқуқ ба мансуб донистани иттилоот ба иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ ва ҳуқуқи муайян кардани номгӯй ва таркиби ин гуна иттилоотро бо назардошти муқаррароти Қонуни мазкур дорандаи чунин иттилоот дорад.
2. Иттилооте, ки аз он шахс мустақиман воқиф ёфтааст, қатъи назар аз он, ки мазмуни ин иттилоот метавонад бо мазмуни иттилооти дорои сирри тиҷоратии ба шахси дигар мансуббуда мувофиқ бошад, иттилооти ба таври қонунӣ аз он воқифгардида ҳисоб меёбад.
3. Иттилооти дорои сирри тиҷоратие, ки шахс аз дорандаи он дар асоси шартнома ва ё бо дигар асоси қонунӣ гирифтааст, ба тарзи қонунӣ гирифташуда ҳисоб мешавад.
4. Иттилооти дорои сирри тиҷоратие, ки шахси дигар дорандаи он аст, дар он ҳолат ғайриқонунӣ аз ӯ гирифташуда ҳисобида мешавад, агар он бар хилофи чораҳои андешидаи дорандаи он вобаста ба ҳифзи махфияти ин иттилоот гирифта шуда бошад ва ҳамчунин агар шахсе, ки иттилооти мазкурро гирифтааст, медонист, ки ин иттилооти шахси дигар дорои сирри тиҷоратӣ мебошад ва шахсе, ки дигаронро аз ин иттилоот воқиф мегардонад, барои воқифгардонии он асоси қонунӣ надорад.
Моддаи 5. Маълумоти ғайримансуб ба сирри тиҷоратӣ
Низоми сирри тиҷоратӣ наметавонад аз тарафи шахс нисбати маълумоти зерин муқаррар карда шавад:
а) маълумоти ҳуҷҷатҳои шахси ҳуқуқӣ ва маълумоти ҳуҷҷатҳое, ки дар феҳристи дахлдори давлатӣ ба қайд гирифта шудани шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродиро тасдиқ менамоянд;
б) маълумоти ҳуҷҷатҳое, ки ҳуқуқи ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул шуданро медиҳад (№ 2151);
в) маълумот дар бораи таркиби молу мулки корхонаи давлатӣ, муассисаи давлатӣ, инчунин мавриди истифода қарор додани маблағи буҷетии дахлдор;
г) маълумот дар бораи олудашавии муҳити зист, холати бехатарӣ аз сӯхтор, вазъи санитарию эпидемиологӣ ва радиатсионӣ, бехатарии озуқаворӣ ва дигар омилҳое, ки ба фаъолияти бехавфи объектҳои истеҳсолӣ, бехатарии ҳар як шаҳрванд ва тамоми аҳолӣ таъсири манфӣ мерасонанд (№ 2151);
д) маълумот дар бораи ҳайати кормандон, низоми пардохти музди меҳнат, дар бораи нишондиҳандаҳои маъюбшавӣ дар истеҳсолот, касалиҳои касбӣ ва дар бораи мавҷудияти ҷойҳои холии корӣ;
е) маълумот дар бораи қарздории корфармоён оид ба пардохти музди меҳнат ва дигар пардохтҳои иҷтимоӣ;
ж) маълумот дар бораи риоя нашудани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва далелҳо оид ба ҷавобгарӣ барои содир кардани ин қонуншиканиҳо;
з) маълумот дар бораи шартҳои озмун ва музоядаҳо оид ба хусусигардонии объектҳои давлатӣ, хариди давлатии мол ва кору хизматрасонӣ (№ 2151);
и) маълумот дар бораи андозаи фоида ва сохтори ташкилотҳои ғайритиҷоратӣ, ҳаҷм ва таркиби молу мулки онҳо, хароҷот, шумораи кормандон ва музди меҳнати онҳо, ҷалби волонтёрон дар фаъолияти ташкилоти ғайритиҷоратӣ (№ 2151);
к) маълумот дар бораи рӯйхати шахсоне, ки ҳуқуқ доранд бе ваколатнома аз номи шахси ҳуқуқӣ амал кунанд;
л) маълумоте, ки ҳатмияти ошкор кардан ё манъи маҳдудкунии дастрасӣ ба он бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда шудааст (№ 2151).
Моддаи 6. Додани иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ
1. Дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ бо дархости асосноки мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии хокимияти давлатӣ иттилооти дорои сирри тиҷоратиро ба онҳо тариқи ройгон медиҳад. Дархости асоснок бояд аз тарафи шахси масъули мансабдор имзо шуда, дар он мақсад ва асоси ҳуқуқии талаб кардани иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ, муҳлати пешниҳоди ин иттилоот сабт шуда бошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст (№ 2151).
2. Агар дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ додани ин иттилоотро ба мақомоти давлатӣ рад намояд, мақомоти мазкур ҳуқуқ доранд додани ин иттилоотро ба тариқи судӣ талаб карда гиранд (№ 2151).
3. Дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ ва ҳамчунин мақомоти давлатӣ, ки ин гуна иттилоотро мутобиқи қисми 1 ҳамин модда гирифтаанд, вазифадоранд онро бо дархости суд, мақомоти прокуратура, мақомоти тафтишоти пешакӣ, мақомоти таҳқиқ аз рӯи парвандаҳое, ки дар истеҳсолоташон қарор доранд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба онҳо диҳанд (№ 2151).
4. Дар рӯи ҳуҷҷатҳое, ки ба мақомоти дар қисмҳои 1 ва 3 ҳамин модда зикршуда дода мешаванд ва иттилооте, ки дорои сирри тиҷоратӣ мебошанд, бояд муҳри "Сирри тиҷоратӣ" зада (барои шахсони ҳуқуқӣ номи пурра ва маҳалли ҷойгиршавии онҳо ва барои соҳибкорони инфиродӣ насаб, ном ва номи падари шаҳрванде, ки соҳибкори инфиродист ва ҷои истиқомати ӯ), дорандаи он зикр карда шавад (№ 2151).
Моддаи 7. Ҳуқуқи дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ
1. Ҳуқуқи дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ мутобиқи моддаи 10 Қонуни мазкур аз рӯзи ба чунин иттилоот низоми сирри тиҷоратиро муқаррар намудани ӯ ба миён меояд.
2. Дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ ҳуқуқ дорад:
а) низоми сирри тиҷоратиро мутобиқи Қонуни мазкур ва шартномаи ҳуқуқи маданӣ ба тарзи хаттӣ муқаррар намояд, тағйир диҳад ва бекор кунад (№ 2151);
б) иттилооти дорои сирри тиҷоратиро барои эҳтиёҷоти худ, бо тартибе, ки хилофи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон набошад, истифода барад;
в) ба дастрасии иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ иҷозат диҳад ё онро худ манъ кунад, тартибу шартҳои дастрасии онро муайян кунад, агар дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад;
г) иттилоотеро, ки дорои сирри тиҷоратӣ мебошад, дар асоси шартномаҳое, ки ба онҳо дохил кардани шартҳои ҳифзи махфияти чунин иттилоот пешбинӣ шудааст,ба муомилоти маданӣ барорад (№ 2151);
д) аз шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки иттилооти дорои сирри тиҷоратиро ба даст овардаанд, аз мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ки иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ дастраси онҳо гардидааст, риояи уҳдадории ҳифзи махфияти онро талаб намояд (№ 2151);
е) аз шахсоне, ки ба иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ дар натиҷаи амалҳои тасодуфан ё саҳван содиршуда даст ёфтаанд, ҳифзи махфияти ин иттилоотро талаб намояд;
ж) ҳуқуқи худро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми аз ҷониби шахсони сеюм фош сохтан, ғайриқонунӣ дастрас ё истифода кардани иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ ҳифз намояд, аз ҷумла ҷуброни зиёнеро, ки бо сабаби риоя нашудани ҳуқуқҳояш расидааст, талаб кунад (№ 2151).
Моддаи 8. Дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратие, ки ин иттилоот дар доираи муносибатҳои меҳнатӣ дастрас гардидааст
1. Дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ, ки ин иттилоот дар доираи муносибатҳои меҳнатӣ ба ӯ дастрас шудааст, корфармо мебошад.
2. Агар натиҷа дар асари уҳдадориҳои меҳнатии худ ва ё супориши мушаххаси корфарморо ба ҷо овардани корманд ҳосил шуда бошад, ки он ҳамчун ихтироот, модели муфид, намунаи саноатӣ, топологияи микросхемаи интегралӣ, барномаи мошинҳои ҳисоббарори электронӣ ё манбаи маълумот ба ҳимояи ҳуқуқ ниёз пайдо кунад, муносибатҳои корманд ва корфармо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи моликияти зеҳнӣ танзим мегарданд (№ 2151).
Моддаи 9. Тартиби муқаррар намудани низоми сирри тиҷоратӣ ҳангоми иҷрои фармоиши давлатӣ барои эҳтиёҷоти давлатӣ
Бо фармоиши давлатӣ оид ба иҷрои корҳои илмию тадқиқотӣ, таҷрибавию конструкторӣ, технологӣ ё дигар корҳои эҳтиёҷоти давлатӣ бояд ҳаҷми маълумоте, ки махфӣ дониста шудааст, муайян карда шуда, ҳамчунин масъалаҳои муқаррар намудани низоми сирри тиҷоратӣ нисбати иттилооти гирифташуда танзим карда шаванд (№ 2151).
Моддаи 10. Ҳифзи махфияти иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ
1. Чораҳои ҳифзи махфияти иттилоот, ки дорандаи он меандешад, аз инҳо иборат мебошанд:
а) муайян намудани номгӯи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ;
б) истифодаи сирри тиҷоратӣ дар воситаҳои сертификатсияшудаи ҳифзи иттилоот;
в) маҳдуд кардани дастрасии иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ бо роҳи муқаррар намудани тартиби истифодаи ин иттилоот ва назорати риояи он (№ 2151);
г) ба ҳисоб гирифтани шахсони ба иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ иҷозатдошта ва ё шахсоне, ки ин гуна иттилоот ба онҳо дастрас шудааст (№ 2151);
д) ба танзим даровардани муносибатҳо оид ба истифодаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ аз тарафи кормандон дар асоси шартномаҳои меҳнатӣ ва аз тарафи контрагентҳо дар асоси шартномаҳои ҳуқуқи маданӣ (№ 2151);
е) гузоштани муҳри "Сирри тиҷоратӣ" дар рӯи ҳомилони (ҳуҷҷатҳои) моддии дорои сирри тиҷоратӣ ва зикри дорандаи ин иттилоот (барои шахсони ҳуқуқӣ - номи пурра ва маҳалли ҷойгиршавӣ, барои шахсони воқеӣ насаб, ном ва номи падари шаҳрванде, ки соҳибкори инфиродист ва ҷои истиқомат)(№ 2151).
2. Низоми сирри тиҷоратӣ баъди тадбирҳои андешидаи дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ, ки дар бандҳои а) ва в) қисми 1 моддаи мазкур зикр гардидааст, муқарраршуда ҳисоб меёбад.
3. Соҳибкори инфиродие, ки дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ буда, корманде надорад, ки бо ӯ шартномаи меҳнатӣ бандад, барои ҳифзи махфияти иттилооти дар қисми 1 моддаи мазкур зикршуда, ба истиснои бандҳои а) ва в), ҳамчунин муқаррароти банди д) оид ба танзими муносибатҳои меҳнатӣ чора меандешад.
4. Дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ дар баробари чораҳое, ки дар қисми 1 ҳамин модда зикр ёфтаанд, ҳуқуқ дорад ҳангоми зарурат усулу воситаҳои ҳифзи техникии махфияти ин иттилоот, дигар чораҳоеро, ки ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф нестанд, татбиқ намояд.
5. Чораҳои ҳифзи махфияти иттилоот ҳаматарафа оқилона эътироф карда мешаванд, ба шарте, ки:
а) дастрасии иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ аз ҷониби ҳар шахс бе розигии дорандаи он истисно гардида бошад;
б) имконияти иттилооти дорои сирри тиҷоратиро истифода намудани кормандон ва расонидани он ба контрагент бидуни вайрон кардани низоми сирри тиҷоратӣ таъмин гардад.
6. Низоми сирри тиҷоратиро барои мақсадҳое, ки алайҳи талаботи ҳифзи асосҳои сохти конститутсионӣ, ахлоқ, сиҳатӣ, андозбандӣ, ҳуқуқу манфиатҳои қонунии шахсони дигар, таъмини мудофиаи кишвар ва амнияти давлат равона гардидаанд, истифода кардан мумкин нест.
Моддаи 11. Ҳифзи махфияти иттилоот дар доираи муносибатҳои меҳнатӣ
1. Бо мақсади ҳифзи махфияти иттилоот корфармо уҳдадор аст (№ 2151):
а) аз корманде, ки дастрасии ӯ ба иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ барои иҷрои уҳдадориҳои меҳнатиаш зарур аст, забонхат гирифта, ӯро бо иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ, ки дорандаи он корфармо ва контрагентҳои ӯ мебошанд, шинос намояд (№ 2151);
б) кормандро бо низоми сирри тиҷоратии муқаррарнамудаи корфармо ва чораҳои ҷавобгарӣ барои риоя накардани ин низом шинос намояд (№ 2151);
в) ба корманд барои риояи низоми сирри тиҷоратии муқаррарнамудаи корфармо шароити зарурӣ муҳайё созад;
2. Дастрасии корманд ба иттилооти дорои сирри тиҷоратие, ки ба иҷрои уҳдадориҳои хизматии ӯ вобастагӣ дорад, танҳо бо розигии корфармо амалӣ карда мешавад (№ 2151).
3. Барои ҳифзи махфияти иттилоот корманд уҳдадор аст (№ 2151):
а) низоми сирри тиҷоратиро, ки корфармо муқаррар намудааст, риоя кунад;
б) иттилооти дорои сирри тиҷоратиро, ки дорандаи он корфармо ва контрагентҳои ӯ мебошанд, фош накунад ва бе розигии онҳо ба мақсадҳои шахсӣ истифода набарад (№ 2151);
в) иттилооти дорои сирри тиҷоратиро, ки дорандаи он корфармо ва контрагентҳояш мебошанд, пас аз қатъ гардидани шартномаи меҳнатӣ дар муҳлати пешбининамудаи созишномаи байни корманд ва корфармо, ки дар давраи муҳлати эътибори шартномаи меҳнатӣ баста шудааст ё дар муддати се соли баъди қатъ гардидани шартномаи меҳнатӣ, ба шарте, ки созишномаи мазкур баста нашуда бошад, фош накунад (№ 2151);
г) агар корманд дар фош шудани иттилооти дорои сирри тиҷоратие, ки ба ӯ бинобар иҷрои уҳдадориҳои меҳнатиаш маълум гаштааст, гунаҳкор бошад, ба корфармо зиёни онро ҷуброн намояд (№ 2151);
д) дар сурати қатъ ё бекор шудани шартномаи меҳнатӣ ҳомилони моддии иборат аз иттилооти дорои сирри тиҷоратиро, ки дар ихтиёри корманд буд, ба корфармо баргардонад.
4. Корфармо метавонад аз шахсе, ки муносибатҳои меҳнатиашро бо ӯ қатъ намудааст, ҷуброни зиёнро талаб намояд, дар ҳолате, ки ин шахс дар фош кардани иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ, ки ӯ бинобар иҷрои уҳдадориҳои меҳнатиаш ба он дастрасӣ ёфтааст, гунаҳкор бошад ва ба шарте, ки ин гуна иттилоот дар давоми муҳлати дар банди в)-и қисми 3 ҳамин модда муқарраргардида фош шуда бошад (№ 2151).
5. Агар иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ бар асари ҳолатҳои рафънопазир, аз рӯи зарурат ё худ аз ҷониби корфармо иҷро нагардидани уҳдадории таъмини низоми сирри тиҷоратӣ фош шуда бошад, зиён ё осеби расидаро корманд ё худ шахси муносибатҳои меҳнатиро қатъкарда ҷуброн намекунад (№ 2151).
6. Дар шартномаи меҳнатӣ бояд уҳдадории роҳбари ташкилот оид ба таъмини ҳифзи махфияти иттилооте, ки дорандаи он ташкилот ва контрагентҳояш мебошанд ва масъулияти таъмини ҳифзи махфияти он пешбинӣ карда шавад (№ 2151).
7. Роҳбари ташкилот зиёнеро, ки тавассути амали номатлуби ӯ бо сабаби риоя накардани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи сирри тиҷоратӣ ба ташкилот расидааст, ҷуброн мекунад. Дар ин сурат зиён бо даъвои молик мувофиқи қонунгузории маданӣ муайян карда мешавад (№ 2151).
8. Корманд ҳуқуқ дорад аз ғайриқонунӣ муқаррар шудани низоми сирри тиҷоратӣ нисбати иттилооте, ки бинобар иҷрои уҳдадориҳои меҳнатӣ ба ӯ дастрас гардидааст, ба суд шикоят намояд (№ 2151).
Моддаи 12. Ҳифзи махфияти иттилоот дар доираи муносибатҳои ҳуқуқи маданӣ
1. Муносибати байни дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ ва контрагенти ӯ оид ба ҳифзи махфияти иттилоот бо қонун ва шартнома ба танзим дароварда мешавад.
2. Дар шартнома бояд шартҳои ҳифзи махфияти иттиллоот, аз ҷумла дар мавриди азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии яке аз тарафҳои шартнома тибқи қонунгузории маданӣ ва ҳамчунин уҳдадории контрагент оид ба ҷуброни зиён дар сурати иттилоотро бар хилофи шартнома фош кардани ӯ муайян карда шаванд (№ 2151).
3. Агар дар шартнома байни дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ ва контрагент тартиби дигар муқаррар нашуда бошад, контрагент мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон усулҳои ҳифзи иттилооти дорои сирри тиҷоратиро, ки тибқи шартнома ба ӯ дода шудааст, мустақилона муайян менамояд (№ 2151).
4. Контрагент вазифадор аст фавран ба дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ оид ба фош кардани сир ё худ огоҳ гардидани ӯ аз фош шудани он ё таҳдиди хатари фош гардидани иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ, аз тарафи шахсони сеюм ғайриқонунӣ дастрас ё ки ғайриқонунӣ истифода кардани ин иттилоот хабар диҳад.
5. Дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ, ки ин иттилоотро ба контрагент додааст, набояд то гузаштани муҳлати эътибори шартнома иттилооти дорои сирри тиҷоратиро фош кунад, инчунин ҳифзи махфияти онро аз ҷониби худ қатъ гардонад, ба шарте, ки дар шартнома тартиби дигар муқаррар нашуда бошад № 2151).
6. Агар дар шартнома тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад, тарафе, ки ҳифзи махфияти иттилооти мутобиқи шартнома дастрасшударо аз рӯи шартҳои шартнома таъмин накардааст, уҳдадор аст ба тарафи дигар зиёнро ҷуброн намояд (№ 2151).
Моддаи 13. Ҳифзи махфияти иттилоот ҳангоми расондани он
1. Мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳраку деҳот мутобиқи Қонуни мазкур ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон уҳдадоранд барои ҳифзи махфияти иттилооте, ки шахсони ҳуқуқӣ ё соҳибкорони инфиродӣ ба онҳо дастрас кардаанд, шароит муҳайё намоянд (№ 2151).
2. Шахсони мансабдори мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳраку деҳот, хизматчиёни давлатии мақомоти мазкур ҳуқуқ надоранд бе розигии дорандаи иттилооти дорои сирри тиҷоратӣ иттилооти сирри тиҷоратиро, ки ба онҳо дар натиҷаи иҷрои уҳдадориҳои мансабӣ маълум шудааст, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур фош кунанд ё худ ба шахсони дигар расонанд, инчунин ҳуқуқ надоранд ин иттилоотро ба мақсадҳои ғаразнок ё мақсадҳои дигари худ истифода баранд (№ 2151).
Моддаи 14. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур
Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (№ 2151).
Моддаи 15. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур
Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон
ш.Душанбе
18 июни соли 2008 № 403
ҚАРОРИ МАЧЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАЧЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Оид ба қабул кардани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи сирри тиҷоратӣ" Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи сирри тиҷоратӣ" қабул карда шавад.
Раиси
Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии
Ҷумҳурии Тоҷикистон С. Хайруллоев
ш. Душанбе
23 апрели соли 2008 № 968
ҚАРОРИ МАҶЛИСИ МИЛЛИИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Оид ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи сирри тиҷоратӣ"
Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистонро "Дар бораи сирри тиҷоратӣ" баррасӣ намуда, қарормекунад:
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи сирри тиҷоратӣ" ҷонибдорӣ карда шавад.
Раиси
Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии
Ҷумҳурии Тоҷикистон М.Убайдуллоев
ш. Душанбе
5 июни соли 2008 № 499
ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О коммерческой тайне
(в редакции Закона РТ от 11.02.2025
№2151)
Настоящий Закон регулирует отношения, связанные с отнесением информации к коммерческой тайне, передачей такой информации, охраной ее конфиденциальности в целях обеспечения баланса интересов обладателей информации, составляющей коммерческую тайну, и других участников регулируемых отношений, в том числе государства на рынке продукции, труда и услуг.
Статья 1. Законодательство Республики Таджикистан о коммерческой тайне
Законодательство Республики Таджикистан о коммерческой тайне основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.
Статья 2. Сфера применения настоящего Закона
Настоящий Закон применяется к отношениям, связанным с отнесением информации к коммерческой тайне, ее передачей и охраной ее конфиденциальности, в целях обеспечения баланса интересов обладателей такой информации №2151
Положения настоящего Закона не применяются в отношении к сведениям, содержащим государственную и банковскую тайну.
Статья 3. Основные понятия
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
коммерческая тайна - конфиденциальность информации, позволяющая ее обладателю при существующих или возможных обстоятельствах увеличить доходы, избежать неоправданных расходов, сохранить положение на рынке товаров, труда, услуг или получить иную коммерческую выгоду;
информация, содержащая коммерческую тайну - научно-техническая, технологическая, производственная, финансово-экономическая или иная информация, которая имеет действительную или потенциальную коммерческую ценность в силу неизвестности ее третьим лицам, к которой нет свободного доступа на законном основании и в отношении к которой обладателем такой информации введен режим коммерческой тайны;
- режим коммерческой тайны - правовые, организационные, технические и иные принимаемые обладателем информации, содержащей коммерческую тайну, меры по охране ее конфиденциальности;
- обладатель информации, содержащей коммерческую тайну физическое и юридическое лицо, которое обладает информацией, содержащей коммерческую тайну, на законном основании, ограничивает доступ к этой информации и устанавливает в отношении к ней режим коммерческой тайны;
- доступ к информации, содержащей коммерческую тайнуознакомление физических и юридических лиц с информацией, содержащей коммерческую тайну, с согласия ее обладателя или на иных основаниях, предусмотренных законодательством, при условии сохранения конфиденциальности этой информации;
- передача информации, содержащей коммерческую тайну - передача информации, содержащей коммерческую тайну и зафиксированной на материальном носителе, ее обладателем контрагенту на основании договора в объеме и на условиях, предусмотренных договором;
- контрагент - сторона гражданско-правового договора, которой обладатель информации, содержащей коммерческую тайну, передал эту информацию;
- разглашение информации, составляющей коммерческую тайну действие или бездействие, в результате которых информация, составляющая коммерческую тайну, в любой возможной (устной, письменной, иной, в том числе с использованием технических средств) форме становится известной третьим лицам без согласия обладателя такой информации либо вопреки трудовому или гражданско-правовому договору.
Статья 4. Право на отнесение информации к информации, содержащей коммерческую тайну, и способы получения такой информации
1. Право на отнесение информации к информации, содержащей коммерческую тайну, и на определение перечня и состава такой информации принадлежит обладателю такой информации с учетом положений настоящего Закона.
2. Информация, самостоятельно полученная лицом считается полученной законным способом, несмотря на то, что содержание указанной информации может совпадать с содержанием информации, составляющей коммерческую тайну, обладателем которой является другое лицо.
3. Информация, содержащая коммерческую тайну, полученная от ее обладателя на основании договора или другом законном основании, считается полученной законным способом.
4. Информация, содержащая коммерческую тайну, обладателем которой является другое лицо, считается полученной незаконно, если ее получение осуществлялось с умышленным преодолением принятых обладателем информации, содержащей коммерческую тайну, мер по охране конфиденциальности этой информации, а также, если получающее эту информацию лицо знало или имело достаточные основания полагать, что эта информация составляет коммерческую тайну, обладателем которой является другое лицо, и что осуществляющее передачу этой информации лицо не имеет на передачу этой информации законного основания.
Статья 5. Сведения, которые не могут составлять коммерческую тайну
Режим коммерческой тайны не может быть установлен лицом к следующим сведениям №2151
а) содержащимся в учредительных документах юридического лица, документах, подтверждающих факт внесения записей о юридических лицах и об индивидуальных предпринимателях в соответствующие государственные реестры;
б) содержащимся в документах, дающих право на осуществление предпринимательской деятельности;
в) о составе имущества государственного унитарного предприятия, государственного учреждения, а также об использовании ими средств соответствующих бюджетов;
г) о загрязнении окружающей среды, состоянии противопожарной безопасности, санитарно-эпидемиологической и радиационной обстановки, безопасности пищевых продуктов и других факторах, оказывающих негативное воздействие на обеспечение безопасного функционирования производственных объектов, безопасности каждого гражданина и безопасности населения в целом;
д) о составе работников, системе оплаты труда, показателях производственного травматизма и профессиональной заболеваемости, а также о наличии свободных рабочих мест;
е) о задолженности работодателей по выплате заработной платы и по иным социальным выплатам;
ж) о несоблюдении требований законодательства Республики Таджикистан и фактах привлечения к ответственности за совершение этих правонарушений №2151
з) об условиях конкурсов или аукционов по приватизации объектов государственной собственности, государственной закупке товаров, работ и услуг №2151
и) о размерах доходов и структуре некоммерческих организаций, размерах и составе имущества, расходах, численности и об оплате труда работников, привлечении волонтёров в деятельности некоммерческих организаций №2151
к) о перечне лиц, имеющих право действовать без доверенности от имени юридического лица;
л) обязательность раскрытия которых или недопустимость ограничения доступа к которым установлена законодательством Республики Таджикистан №2151
Статья 6. Предоставление информации, составляющей коммерческую тайну
1. Обладатель информации, содержащей коммерческую тайну, по мотивированному требованию государственного органа, местного исполнительного органа, государственной власти предоставляет им на безвозмездной основе информацию, содержащую коммерческую тайну. Мотивированное требование должно быть подписано ответственным должностным лицом, содержать указание цели и правового основания затребования информации, содержащей коммерческую тайну, и срок предоставления этой информации, за исключением случаев, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан №2151
2. В случае отказа обладателя информации, содержащей коммерческую тайну, предоставить ее государственному органу, данный орган вправе затребовать эту информацию в судебном порядке №2151
3. Обладатель информации, содержащей коммерческую тайну, а также государственные органы, получившие такую информацию в соответствии с частью 1 настоящей статьи, обязаны предоставить эту информацию по запросу судов, органов прокуратуры, органов предварительного следствия, органов дознания по делам, находящимся в их производстве, в порядке и на основаниях, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан №2151
4. На документах, предоставляемых указанным в частях 1 и 3 настоящей статьи органам и содержащих информацию, содержащую коммерческую тайну, должен быть нанесен гриф "Коммерческая тайна" с указанием ее обладателя (для юридических лиц - полное наименование и место нахождения, для индивидуальных предпринимателей - фамилия, имя, отчество гражданина, являющегося индивидуальным предпринимателем, и место жительства).
Статья 7. Права обладателя информации, составляющей коммерческую тайну
1. Права обладателя информации, содержащей коммерческую тайну, возникают с момента установления им в отношении такой информации режима коммерческой тайны в соответствии со статьей 10 настоящего Закона.
2. Обладатель информации, содержащей коммерческую тайну, имеет право:
а) устанавливать, изменять и отменять в письменной форме режим коммерческой тайны в соответствии с настоящим Законом и гражданскоправовым договором;
б) использовать информацию, составляющую коммерческую тайну, для собственных нужд в порядке, не противоречащем законодательству Республики Таджикистан;
в) разрешать или запрещать доступ к информации, составляющей коммерческую тайну, определять порядок и условия доступа к этой информации, если законодательством Республики Таджикистан, не установлен другой порядок №2151
г) вводить в гражданский оборот информацию, содержащую коммерческую тайну, на основании договоров, предусматривающих включение в них условий об охране конфиденциальности этой информации;
д) требовать от юридических и физических лиц, получивших доступ к информации, составляющей коммерческую тайну, государственных органов, местных исполнительных органов государственной власти, которым предоставлена информация, составляющая коммерческую тайну, соблюдения обязанностей по охране ее конфиденциальности №2151
е) требовать от лиц, получивших доступ к информации, составляющей коммерческую тайну, в результате действий, осуществленных случайно или по ошибке, охраны конфиденциальности этой информации;
ж) защищать в установленном законодательством Республики Таджикистан порядке свои права в случае разглашения, незаконного получения или незаконного использования третьими лицами информации, составляющей коммерческую тайну, в том числе требовать возмещения убытков, причиненных в связи с нарушением его прав №2151
Статья 8. Обладатель информации, составляющей коммерческую тайну, полученной в рамках трудовых отношений
1. Обладателем информации, составляющей коммерческую тайну, полученной в рамках трудовых отношений, является работодатель.
2. В случае получения работником в связи с выполнением своих трудовых обязанностей или конкретного задания работодателя результата, способного к правовой охране в качестве изобретения, полезной модели, промышленного образца, топологии интегральной микросхемы, программы для электронных вычислительных машин или базы данных, отношения между работником и работодателем регулируются в соответствии с законодательством Республики Таджикистан об интеллектуальной собственности.
Статья 9. Порядок установления режима коммерческой тайны при выполнении государственного заказа для государственных нужд
Государственным заказом на выполнение научно-исследовательских, опытно - конструкторских, технологических или иных работ для государственных нужд должен быть определен объем сведений, признаваемых конфиденциальными, а также должны быть урегулированы вопросы, касающиеся установления в отношении полученной информации режима коммерческой тайны №2151
Статья 10. Охрана конфиденциальности информации, содержащей коммерческую тайну
1. Меры по охране конфиденциальности информации, принимаемые ее обладателем, должны включать в себя:
а) определение перечня информации, составляющей коммерческую тайну;
б) использования коммерческой тайны в сертифицированных средствах охраны информации;
в) ограничение доступа к информации, составляющей коммерческую тайну, путем установления порядка обращения с этой информацией и контроля его соблюдения №2151
г) учет лиц, получивших доступ к информации, составляющей коммерческую тайну, и (или) лиц, которым такая информация была представлена;
д) регулирование отношений по использованию информации, составляющей коммерческую тайну, работниками на основании трудовых договоров и контрагентами на основании гражданско-правовых договоров;
е) нанесение на материальные носители (документы), содержащие информацию, составляющую коммерческую тайну, грифа "Коммерческая тайна" с указанием обладателя этой информации (для юридических лиц полное наименование и место нахождения, для индивидуальных предпринимателей - фамилия, имя, отчество гражданина, являющегося индивидуальным предпринимателем, и место жительства).
2. Режим коммерческой тайны считается установленным после принятия обладателем информации, составляющем коммерческую тайну, мер, указанных в пунктах а) и в) части 1 настоящей статьи.
3. Индивидуальный предприниматель, являющийся обладателем информации, составляющей коммерческую тайну, и не имеющий работников, с которыми заключены трудовые договоры, принимает меры по охране конфиденциальности информации, указанные в части 1 настоящей статьи, за исключением пунктов а) и в), а также положений пункта д), касающихся регулирования трудовых отношений.
4. Наряду с мерами, указанными в части 1 настоящей статьи, обладатель информации, составляющей коммерческую тайну, вправе применять при необходимости средства и методы технической защиты конфиденциальности этой информации, другие не противоречащие законодательству Республики Таджикистан меры.
5. Меры по охране конфиденциальности информации признаются разумно достаточными, если:
а) исключается доступ к информации, составляющей коммерческую тайну, любых лиц без согласия ее обладателя;
б) обеспечивается возможность использования информации, составляющей коммерческую тайну, работниками и передачи ее контрагентам без нарушения режима коммерческой тайны.
6. Режим коммерческой тайны не может быть использован в целях, противоречащих требованиям защиты основ конституционного строя, нравственности, здоровья, налогообложения, прав и законных интересов других лиц, обеспечения обороны страны и безопасности государства.
Статья 11. Охрана конфиденциальности информации в рамках трудовых отношений
1. В целях охраны конфиденциальности информации работодатель обязан:
а) ознакомить под расписку работника, доступ которого к информации, составляющей коммерческую тайну, необходим для выполнения им своих трудовых обязанностей, с перечнем информации, составляющей коммерческую тайну, обладателями которой является работодатель и его контрагенты;
б) ознакомить под расписку работника с установленным работодателем режимом коммерческой тайны и с мерами ответственности за его нарушение;
в) создать работнику необходимые условия для соблюдения им установленного работодателем режима коммерческой тайны.
2. Доступ работника к информации, составляющей коммерческую тайну, связанной с его трудовыми обязанностями, осуществляется только с согласия работодателя.
3. В целях охраны конфиденциальности информации работник обязан:
а) выполнять установленный работодателем режим коммерческой тайны;
б) не разглашать информацию, составляющую коммерческую тайну, обладателями которой являются работодатель и его контрагенты, и без их согласия не использовать эту информацию в личных целях;
в) не разглашать информацию, составляющую коммерческую тайну, обладателями которой являются работодатель и его контрагенты, после прекращения трудового договора в течение срока, предусмотренного соглашением между работником и работодателем, заключенным в период срока действия трудового договора, или в течение трех лет после прекращения трудового договора, если указанное соглашение не заключалось;
г) возместить причиненный работодателю ущерб, если работник виновен в разглашении информации, составляющей коммерческую тайну, ставшей ему известной в связи с исполнением им трудовых обязанностей;
д) передать работодателю при прекращении или расторжении трудового договора имеющиеся в пользовании работника материальные носители информации, содержащие информацию, составляющую коммерческую тайну.
4. Работодатель вправе потребовать возмещения причиненных убытков лицом, прекратившим с ним трудовые отношения, в случае, если это лицо виновно в разглашении информации, составляющей коммерческую тайну, доступ к которой это лицо получило в связи с исполнением им трудовых обязанностей, если разглашение такой информации последовало в течение срока, установленного в соответствии с пунктом в) части 3 настоящей статьи.
5. Причиненные ущерб либо убытки не возмещаются работником или прекратившим трудовые отношения лицом, если разглашение информации, составляющей коммерческую тайну, явилось следствием непреодолимой силы, крайней необходимости или неисполнения работодателем обязанности по обеспечению режима коммерческой тайны.
6. Трудовым договором с руководителем организации должны предусматриваться его обязательства по обеспечению охраны конфиденциальности информации, обладателем которой являются организация и ее контрагенты, и ответственность за обеспечение охраны ее конфиденциальности.
7. Руководитель организации возмещает организации убытки, причиненные его виновными действиями в связи с нарушением законодательства Республики Таджикистан о коммерческой тайне. При этом убытки определяются по иску владельца в соответствии с гражданским законодательством.
8. Работник имеет право обжаловать в судебном порядке незаконное установление режима коммерческой тайны в отношении к информации, к которой он получил доступ в связи с исполнением им трудовых обязанностей.
Статья 12. Охрана конфиденциальности информации в рамках гражданско-правовых отношений
1. Отношения между обладателем информации, составляющей коммерческую тайну, и его контрагентом в части, касающейся охраны конфиденциальности информации, регулируются законом и договором.
2. В договоре должны быть определены условия охраны конфиденциальности информации, в том числе в случае реорганизации или ликвидации одной из сторон договора в соответствии с гражданским законодательством, а также обязанность контрагента по возмещению убытков при разглашении им этой информации вопреки договору.
3. В случае, если иное не установлено договором между обладателем информации, составляющей коммерческую тайну, и контрагентом, контрагент в соответствии с законодательством Республики Таджикистан самостоятельно определяет способы защиты информации, составляющей коммерческую тайну, переданной ему по договору.
4. Контрагент обязан незамедлительно сообщить обладателю информации, составляющей коммерческую тайну, о допущенном контрагентом либо ставшем ему известном факте разглашения или угрозы разглашения, незаконном получении или незаконном использовании информации, составляющей коммерческую тайну, третьими лицами.
5. Обладатель информации, составляющей коммерческую тайну, переданной им контрагенту, до окончания срока действия договора не может разглашать информацию, составляющую коммерческую тайну, а также в одностороннем порядке прекращать охрану ее конфиденциальности, если иное не установлено договором.
6. Сторона, не обеспечившая в соответствии с условиями договора охраны конфиденциальности информации, переданной по договору, обязана возместить другой стороне убытки, если иное не предусмотрено договором.
Статья 13. Охрана конфиденциальности информации при ее предоставлении
1. Государственные органы, местные органы государственной власти, органы местного самоуправления посёлков и сёл в соответствии с настоящим Законом и иными законами Республики Таджикистан обязаны создать условия, обеспечивающие охрану конфиденциальности информации, предоставленной им юридическими лицами или индивидуальными предпринимателями№2151
2. Должностные лица государственных органов, местные органы государственной власти, органы местного самоуправления, государственные служащие указанных органов без согласия обладателя информации, составляющей коммерческую тайну, не вправе разглашать или передавать другим лицам ставшую известной им в силу выполнения должностных (служебных) обязанностей информацию, составляющую коммерческую тайну, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Законом, а также не вправе использовать эту информацию в корыстных или иных личных целях №2151
Статья 14. Ответственность за несоблюдение требований настоящего Закона
Физические и юридические лица за несоблюдение требований настоящего Закона привлекаются к ответственности в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан№2151
Статья 15. Порядок введения в действие настоящего Закона
Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.
Президент
Республики Таджикистан Эмомали Рахмон
г.Душанбе
18 июня 2008 года № 403
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ НАМОЯНДАГОН МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О принятии Закона Республики Таджикистан "О коммерческой тайне"
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:
Принять Закон Республики Таджикистан "О коммерческой тайне".
Председатель
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли
Республики Таджикистан С.Хайруллоев
г. Душанбе,23 апреля 2008 года № 968
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ МИЛЛИ МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О Законе Республики Таджикистан "О коммерческой тайне"
Рассмотрев Закон Республики Таджикистан "О коммерческой тайне", Маджлиси милли Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:
Одобрить Закон Республики Таджикистан "О коммерческой тайне".
Председатель
Маджлиси милли Маджлиси Оли
Республики Таджикистан М.Убайдуллоев
г.Душанбе,5 июня 2008 года №499