ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба қисми якуми Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон

Моддаи 1. Ба қисми якуми Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 30 июни соли 1999 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1999, 349 6, моддаи 153; соли 2001, № 7, моддаи 508; соли 2002, № 4, қисми 1, моддаи 170; соли 2005, № 3, моддаи 125; соли 2006, №4, моддаи 193) тағйиру иловаҳои зерин ворид карда шаванд:

1. Дар матни қисми якуми Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон калимаҳои "ашхоси", "саҳҳомӣ", "асноди", "ҷаримаи аҳдшиканӣ", "субсидиарӣ" мутобиқан ба калимаҳои "шахси", "саҳомӣ", "санади", "ноустуворона", "иловагӣ" иваз карда шаванд.

2. Дар матни қисми якуми Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон калимаҳои "амвол", "амволӣ", "амволии", "амволе" ва "амволро" мутобиқан ба калимаҳои "молу мулк", "молу мулкӣ", "молу мулкии", "молу мулке" ва "молу мулкиро" иваз карда шаванд.

3. Дар банди 1 қисми 1 моддаи 1 калимаҳои "ҳуқуқи дигари амволи", "муносибатҳои дигари амволӣ ва муносибатҳои шахсии ғайриамволии" мутобиқан ба калимаҳои "ҳуқуқи дигари ашёи" ва "муносибатҳои дигари молу мулкӣ ва муносибатҳои шахсии ғайри молу мулкӣ" иваз карда шаванд.

4. Банди дуюми қисми 2 моддаи 4 хориҷ карда шавад.

5. Дар моддаи 7:

- дар номи модда калимаҳои "меъёрҳои ҳуқуқи байналхалқӣ" ба калимаҳои "санадҳои ҳуқуқи байналмилалӣ" иваз карда шаванд;

- дар қисми 1 калимаҳои "Принсипу меъёрҳои умумиэътирофгардидаи ҳуқуқи байналхалқӣ ва шартномаҳои байналхалқии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ба калимаҳои "Санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътИрофнамудаи Тоҷикистон" иваз карда шаванд;

- дар қисми 2 калимаҳои "шартномаи байналхалқӣ" ва "шартномаҳои байналхалқии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ба калимаҳои "санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон" иваз карда шаванд.

6. Номи боби 2 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Боби 2. Асосҳои ба вуҷуд омадани ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои гражданӣ, амалӣ намудан ва ҳифзи ҳуқуқҳои гражданӣ"

7. Дар зербанди "б" банди дуюми қисми 1 моддаи 8 калимаҳои "аз асноди мақомоти давлатӣ ва мақомоти ҳокимияти маҳаллӣ" ба калимаҳои "аз санадҳои мақомоти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии маҳаллӣ" иваз карда шаванд.

8. Дар ном ва матни моддаи 9 калимаҳои "Татбиқи", "татбиқ менамоянд" ва "татбиқӣ" мутобиқан ба калимаҳои "Амалӣ намудани", "амалӣ менамоянд" ва "амалӣ намудани" иваз карда шаванд.

9. Моддаи 10 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 10. Ҳадди амали ҳуқуқҳои гражданӣ

1. Ба амали шаҳрвандои ва шахсони ҳуқуқӣ, ки бо нияти расонидани зарар ба шахси дигар иҷро карда мешавад, инчунин дар мавридҳои пешбининамудаи қонун суиистифода аз ҳуқуқ дар шакли дигар роҳ дода намешавад.

2. Ба истифодаи ҳуқуқҳои гражданӣ бо мақсади маҳдуд сохтани рақобат, инчунин суиистифода аз мавқеи афзалиятноки худ дар бозор роҳ дода намешавад.

3. Амалӣ намудани ҳуқуқҳои гражданӣ набояд ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунан ҳифзшавандаи субъектҳои дигари ҳуқуқро вайрон намояд ва ба муҳити зист зиёни воқеӣ расонад.

4. Шаҳрвандон ва шахсони ҳуқуқӣ ҳангоми амалӣ намудани ҳуқуқҳои ба онҳо тааллуқдошта бояд оқилона, одилона ва боинсофона талаботи дар қонунгузорӣ дарҷ ёфтаро, принсипҳои ахлоқи ҷомеаро, соҳибкорон бошанд, қоидаҳои одоби касбиро риоя намоянд. Ин ӯхдадорӣ набояд ба воситаи шартнома хориҷ ё маҳдуд карда шавад.

Амали оқилона, одилона ва боинсофонаи иштирокчиёни муносибатҳои ҳуқуқи гражданӣ дар назар дошта мешавад.

5. Дар ҳолати риоя накардани талаботи моддаи мазкур суд метавонад аз ҳифзи ҳуқуқи ба шахс тааллуқдошта даст кашад.".

10. Сархатҳои 5, 7, 8, 9 ва 11 моддаи 12 дар таҳрири зайл ифода карда шаванд:

"- худмуҳофизаткунии ҳуқуқ;";

"- рӯёнидани товони зиён;";

"- ситонидани ноустуворона;";

"- ҷуброни зарари маънавӣ;";

"- аз ҷониби суд татбиқ нагардидани санади мухолифи қонун қабул намудаи мақомоти ҳокимияти давлатӣ ё мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ;".

11. Дар моддаҳои 13 ва 69 калимаҳои "мақоми давлатӣ ва мақоми ҳокимияти маҳаллӣ" ба калимаҳои "мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ" ва дар моддаи 35 калимаҳои "мақомоти ҳокимияти маҳаллӣ" ба калимаҳои "мақомоти маҳалии ҳокимияти давлатӣ" иваз карда шаваид.

12. Дар ном ва матни моддаи 15 калимаҳои "Ҷуброни" ва "ҷуброни" мутобиқан ба калимаҳои "Руёнидани" ва "руёнидани" иваз карда шаванд.

13. Дар моддаи 16:

- номи модда дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 16. Руёнидани зиёни расонидаи мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии маҳаллӣ";

- дар матни модда калимаҳои "мақомоти давлатӣ, мақомоти ҳокимияти маҳаллӣ" ба калимаҳои "мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии маҳаллӣ" иваз карда шаванд.

14. Ба ҷумлаи дуюми моддаи 17 баъди калимаи "қонун" калимаҳои "ё санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон" илова карда шаванд.

15. Дар моддаи 24:

- қисми 1 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"1. Шаҳрвандон метавонанд аз лаҳзаи бақайдгирӣ бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ ба фаъолияти соҳибкорӣ машғул шаванд.";

- қисми 4 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"4. Шаҳрвандоне, ки дар ҳайати хоҷагии деҳқонӣ фаъолияти соҳибкориро анҷом медиҳанд, аз бақайдгирии давлатӣ озод мебошанд.".

- қисми 5 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"5. Шаҳрвандоне, ки фаъолияти соҳибкориро бе таъсиси шахси ҳуқуқӣ бо вайрон намудани қисми 1 моддаи мазкур амалӣ менамоянд, ҳақ надоранд нисбат ба аҳдҳои бастаашон ба он истинод намоянд, ки онҳо соҳибкор намебошанд. Суд метавонад ба чунин аҳдҳо қоидаҳои Кодекси мазкурро оид ба ӯҳдадориҳое, ки ба амалӣ намудани фаъолияти соҳибкорӣ алоқаманд мебошад, татбиқ намояд.";

- ба модда қисми 6 дорои мазмуни зайл илова карда шавад:

"6. Шаҳрвандоне, ки бидуни таъсиси шахси ҳуқуқӣ ба фаъолияти соҳибкорӣ машғуланд, тартиби бақайдгирӣ ва андозбандии онҳо тибқи қонунгузории андоз ба танзим дароварда мешаванд."

16. Дар моддаи 26:

- дар қисми 3 пеш аз сархатҳо аломати тире илова карда шавад;

- дар сархати дуюми қисми 3 баъди калимаҳои "вале ба мӯҳлати на бештар аз се моҳ" калимаҳои "инчунин пардохти ҳақ аз рӯи шартномаи муаллифӣ ҳисоб карда мешавад;" илова карда шавад;

- сархати чоруми қисми 3 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"дар навбати чорум - қарз аз рӯи пардохтҳои ҳатмӣ ба буҷет ва фондҳои ғайрибуҷетӣ пардохта мешавад;";

- қисми 6 хориҷ карда шавад.

17. Дар боби 4 фасли 1 зерфасли 2 пеш аз калимаҳои "1. Муқаррароти асосӣ", "2. Ширкату ҷамъиятҳои хоҷагидорӣ", "3. Кооперативҳои истеҳсолӣ" ва "5. Ташкилотҳои ғайритиҷоратӣ" аломати " " гузошта шавад.

18. Дар боби 6 фасли 1 зерфасли 2 пеш аз калимаҳои "1. Муқаррароти умумӣ", "3. Амал (беамалӣ)", "4. Пул ва қоғазҳои қиматнок" ва "5. Неъматҳои ғайримоддӣ ва ҳифзи онҳо" аломати " " гузошта шавад.

19. Дар боби 7 фасли 1 зерфасли 3 ва боби 18 фасли 2 пеш аз рақамҳои "1" ва "2" аломати " " гузошта шавад.

20. Дар моддаи 29:

- номи модда дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 29. Қобилияти амали ноболиғони ба синни чордаҳ нарасида";

- дар қисми 2 калимаи "Хурдсолони" ба калимаи "Ноболиғони" иваз карда шавад;

- дар қисми 3 калимаи "хурдсол" ба калимаҳои "ноболиғи ба синни чордаҳ нарасида" иваз карда шавад.

21. Ҷумлаи дуюми қисми 2 моддаи 36 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Шаҳрвандонеро, ки аз ҳуқуқи падарию модарӣ маҳрум карда шудаанд, инчунин шаҳрвандонеро, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон васоят ё парастор шуданашон манъ карда шудааст, васоят ва парастор таъин кардан мумкин нест.".

22. Дар қисми 1 моддаи 48 калимаи "тасарруфи" ба калимаи "пешбурди" иваз карда шавад.

23. Дар моддаи 50:

- дар қисми 2 калимаи "маҳаллӣ" ба калимаи "коммуналӣ" иваз карда шавад;

- қисми 4 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"4. Таъсиси иттиҳодияҳои ташкилотҳои тиҷоратӣ ва ғайритиҷоратӣ дар шакли ассотсиатсияҳо ё иттифоқҳо ба роҳ монда мешавад.".

24. Дар қисми 2 моддаи 52:

- ҷумлаи якум дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Соҳибмулк ё ин ки мақомоти ваколатдори он ё шахсон ва дар ҳолатҳои махсус пешбининамудаи қонунгузорӣ дигар шахсони ҳуқуқӣ муассиси шахси ҳуқуқӣ шуда метавонанд.";

- дар ҷумлаи дуюм калимаи "ихтиёрдории" ба калимаи "пешбурди" иваз карда шавад.

25. Дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи 56 калимаи "махсуси" ба калимаи "алоҳидаи" иваз карда шавад.

26. Дар моддаи 57:

- дар қисми 2 калимаҳои "қисми 7 моддаи 124, моддаҳои 127 ва 132" ба калимаҳои "қисми 8 моддаи 125, моддаҳои 126 ва 127" иваз карда шаванд;

- дар қисми 3 калимаҳои "масъулияти расонидани ёрии пулӣ гузошта шавад" ба калимаҳои "масъулияти иловагӣ гузошта шавад" иваз карда шаванд.

27. Банди 1 қисми 1 моддаи 60 хориҷ карда шавад.

28. Дар қисми 3 моддаи 61 калимаи "вориси" ба калимаҳои "андозаи ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои ворисони" иваз карда шаванд.

29. Дар моддаи 62:

- қисми 2 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"2. Шахси ҳуқуқӣ дар ҳолатҳои зерин метавонад барҳам дода шавад:

- бо қарори муассисон (иштирокчиён) ё мақомоти шахси ҳуқуқие, ки мутобиқи ҳуҷҷатҳои таъсиси чунин ваколатро дорад, аз ҷумла бо сабаби гузаштани мӯҳлате, ки шахси ҳуқуқӣ таъсис дода шуда буд ё ноил шудан ба мақсади таъсисдодашуда;

- бо ҳалномаи суд ҳангоми таъсиси он роҳ додан ба дағалона вайронкунии қонун, агар чунин вайронкунӣ хусусияти ислоҳнопазир дошта бошад ё бе иҷозатномаи дахлдор машғул шудан ба фаъолият ё фаъолияти манъ намудаи қонун, ё амалӣ намудани фаъолияти вайронкунии якчандмаротиба ва дағалонаи дигари қонунгузорӣ ё аз тарафи иттиҳодияҳои (ташкилотҳои) ҷамъиятӣ, динӣ ва фондҳои ҷамъиятӣ мунтазам амалӣ намудани фаъолияте, ки ба мақсадҳои оинномавиашон мухолиф мебошад, ҳангоми бозхости иҷозатнома, ки амалӣ намудани амалиётҳои дар иҷозатнома пешбинишуда намуди ягонаи фаъолияти иҷозатдодашуда мебошад, инчунин дар дигар ҳолатҳои пешбининамудаи Кодекси мазкур ва қонунҳо.";

- дар қисми 3 калимаҳои "мақомоти давлатӣ ё мақоми ҳокимияти маҳаллие, ки" ба калимаҳои "мақомоти ҳокимияти давлатӣ ё мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатие, ки" иваз карда шаванд;

- дар қисми 4 рақами "67" ба рақами "66" иваз карда шавад.

30. Дар банди 1 қисми 1 моддаи 65, банди 1 қисми 1 ва қисми 2 моддаи 70, банди 1 қисми 3 моддаи 113, банди 2 қисми 2 моддаи 131 пеш аз сархатҳо аломати тире илова карда шавад.

31. Қисми 1 моддаи 66 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"1. Шахси ҳуқуқие, ки ба фаъолияти тиҷоратӣ машғул мебошад, ба истиснои корхонаҳои махсуси (казонии) давлатӣ, агар қобилияти қонеъ гардонидани талаботи кредиторонро бо сабаби нокифоягии дороиҳои бозоргир надошта бошад, он гоҳ мумкин аст муфлис эътироф карда шавад.".

32. Ба қисми 1 моддаи 73 ҷумлаи дуюм бо мазмуни зайл илова карда шавад:

"Шартномаи таъсисиро ҳамаи иштирокчиёни он имзо мекунанд.".

33. Банди дуюми қисми 4 моддаи 87 хориҷ карда шавад.

34. Дар боби 4 калимаҳои "4. Коммандити саҳҳомӣ", инчунин моддаҳои 92 ва 93 хориҷ карда шаванд.

35. Ҷумлаи дуюми қисми 4 моддаи 97 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Дар сурати иҷро накардани ин ӯҳдадорӣ ё камтар шудани арзиши дороиҳои ҷамъият аз андозаи ҳадди ақали дар қонун муайяншудаи сармояи оинномавӣ, ҷамъият бояд барҳам дода шавад".

36. Банди якуми қисми 1 моддаи 104 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Ба иштирокчие, ки аз ҳайати ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуд баромадааст ё хориҷ карда шудааст, мутобиқи ҳиссаи ӯ дар сармояи оинномавии ҷамъият бо усул ва дар мӯҳлати пешбининамудаи қонун дар бораи ҷамъиятҳои дорои масъулияти маҳдуд ё оинномаи ҷамъият арзиши қисми молу мулки ҷамъият пардохта мешавад.".

37. Дар банди якуми қисми 3 моддаи 106 калимаҳои "ва қонунҳо дар бораи ҷамъияти хоҷагидорӣ ва ширкатҳо муайян карда мешаванд" ба калимаҳои "ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҷамъиятҳои саҳомӣ" муайян карда мешавад" иваз карда шаванд.

38. Дар моддаи 109:

- қисми 5 хориҷ карда шавад;

- қисми 6 мутаносибан қисми 5 ҳисобида шавад;

- банди дуюми қисми 6 хориҷ карда шавад.

39. Аз қисми 3 моддаи 116 калимаҳои "дар шакли сӯиистеъмолии" хориҷ карда шаванд.

40. Дар боби 4 калимаҳои "4. Корхонаи воҳид" ба калимаҳои "4. Корхонаҳои давлатӣ" иваз карда шаванд.

41. Моддаи 124 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 124. Муқаррароти асосӣ дар бораи корхонаҳои давлатӣ

1. Корхонаҳои давлатӣ дар намудҳои корхонаи воҳиди давлатӣ бо ҳуқуқи пешбурди ҳоҷагӣ ва корхонаи махсуси (казонии) давлатӣ бо ҳуқуқи идораи оперативӣ вуҷуд дошта метавонанд.

2. Молу мулки корхонаи давлатӣ тақсимнашаванда буда, ба саҳмҳо (ҳиссаҳо), аз ҷумла байни кормандони корхона тақсим карда намешаванд.

3. Номи фирмавии корхонаи давлатӣ бояд ишора ба соҳибмулки онро дошта бошад.

4. Мақоми корхонаи давлатӣ роҳбари он мебошад, ки аз ҷониби соҳибмулк ё мақомоти ваколатдори он таъин карда мешавад ва ба онҳо ҳисобот медиҳад..

5. Корхонаи давлатӣ бо қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ таъсис, аз нав ташкил ва барҳам дода мешавад.

6. Ҳолати ҳуқуқии корхонаи давлатӣ бо Кодекси мазкур ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи корхонаҳои давлатӣ" муайян карда мешавад.".

42. Дар моддаи 125:

- номи модда дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 125. Корхонаи воҳиди давлатии ба ҳуқуқи пешбурди хоҷагидорӣ асосёфта";

- қисми 1 бо мазмуни зайл илова карда шавад:

"1. Корхонаи воҳиди давлатӣ ташкилоти тиҷоратиест, ки ҳуқуқи ба молумулки вобастакардаи молик соҳиб шуданро надорад.";

- қисмҳои 1, 2, 3, 4, 5 ва 6 мутаносибан қисмҳои 2, 3, 4, 5, 6 ва 7 ҳисобида шаванд;

- дар матни модда калимаҳои "мақоми" ва "мақоме" ба калимаҳои "мақомоти" ва "мақомоте" иваз карда шаванд;

- ба модда қисми 8 дорои мазмуни зайл илова карда шавад:

"8. Корхонаи воҳиди давлатӣ аз рӯи ӯҳдадориҳояш ба тамоми молу мулкаш ҷавобгар буда, аз рӯи ӯхдадориҳои молумулкии моликаш ҷавобгар намебошад. Соҳибмулк аз рӯи ӯҳдадориҳои корхонаи воҳиди давлатӣ ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 3 моддаи 51 Кодекси мазкур ва дигар санади қонунгузорӣ ҷавобгар намебошад.".

43. Моддаи 126 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 126. Корхонаи фаръии корхонаи воҳиди давлатӣ

1. Корхонаи воҳиди давлатӣ метавонад бо розигии соҳиби амвол ба сифати шахси ҳуқуқӣ корхонаи дигари воҳид (корхонаи фаръӣ)-ро бо тартиби муқаррарнамуда бо роҳи ба ҳуқуқи пешбурди хоҷагӣ ба он додани молу мулки худ таъсис диҳад.

2. Муассис оинномаи корхонаи фаръиро тасдиқ ва роҳбари онро таъин менамояд.

3. Корхонаи воҳиди давлатӣ ба истиснои ҳолатҳои дар қисми 3 моддаи 51 ҳамин Кодекс пешбинишуда аз рӯи ӯҳдадориҳои корҳонаи фаръӣ масъулият надорад.".

44. Дар моддаи 127:

- номи модда дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 127. Корхонаи махсуси (казонии) давлатие, ки ба ҳуқуқи идораи оперативӣ асос ёфтааст";

- дар матни модда калимаҳои "корхонае давлатӣ" ва "корхонаи давлатӣ" ба калимаҳои "корхонаи махсуси (казонии) давлатӣ" иваз карда шаванд;

- дар қисми 2 калимаҳои "Ҳукумати маҳаллӣ" ба калимаҳои "Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ" иваз карда шаванд.

45. Дар моддаи 128:

- қисми 5 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"5. Даромади аз фаъолияти соҳибкорӣ ба дастовардаи кооперативи матлубот, ки вай бо ин фаъолият мутобиқи қонун ва оиннома машғул аст, байни аъзои он тақсим карда мешавад.";

-дар қисми 6 калимаҳои "Қонун дар бораи матлубот" ба калимаҳои "Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи кооперативи матлубот" иваз карда шаванд.

46. Банди 1 қисми 1 моддаи 129 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"1. Иттиҳодияҳои (ташкилотҳои) ҷамъиятӣ ва динӣ ташкилотҳое эътироф карда мешаванд, ки дар онҳо шаҳрвандон мувофиқи тартиботи муқарраргардида дар асоси умумияти манфиатҳояшон барои қонеъ гардонидани талаботҳои маънавӣ ё дигари ғайримоддӣ ихтиёран муттаҳид гардидаанд.".

47. Дар банди дуюми қисми 1 моддаи 132 рақами "314" ба рақами "315" иваз карда шавад.

48. Аз қисми 5 моддаи 133 калимаи "фирмавии" хориҷ карда шавад.

49. Дар моддаи 135:

- дар қисми 2 калимаи "ассотсиатсия" ба калимаҳои "ассотсиатсия (иттифоқ)" иваз карда шаванд;

- дар қисми 3 калимаҳои "бо ризоияти иштирокчиёни" ба калимаҳои "бо ризоияти узви" иваз карда шаванд.

50. Дар моддаи 136:

- дар банди 1 қисми 2 калимаҳои "Мақомоти ҳокимият ва идораи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ва "статуси" мутобиқан ба калимаҳои "Мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" ва "ҳолати ҳуқуқии" иваз карда шаванд.

- дар қисми 3 калимаҳои "шаҳрвандию ҳуқуқӣ" ба калимаҳои "ҳуқуқии гражданӣ" иваз карда шаванд.

51. Дар моддаи 137:

- дар банди 1 қисми 2 калимаҳои "Мақомоти маҳаллии намояндагӣ ва иҷроия" ва "статуси" ба калимаҳои "Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ" ва "ҳолати ҳуқуқӣ" иваз карда шаванд;

- дар қисми 5 калимаҳои "шаҳрвандию ҳуқуқӣ" ба калимаҳои "ҳуқуқии гражданӣ" иваз карда шаванд.

52. Аз қисми 1 моддаи 138 калимаҳои "(хазинаи давлат, қисми 1 моддаи 238 ва мутобиқан хазинаи воҳиди марзию-маъмурӣ)," хориҷ карда шаванд.

53. Ба қисми 2 моддаи 140 баъди калимаҳои "кору хизматҳо" калимаҳои "иттилоот, амал" илова карда, калимаҳои "самараи эҷодкории зеҳнӣ" ба калимаҳои "натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ" иваз карда шаванд.

54. Қисми 3 моддаи 141 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"3. Неъмат ва ҳуқуқҳои шахсии ғайри молу мулкиро бегона намудан ва бо тарзҳои дигар додан мумкин нест, ба истиснои ҳолатҳое, ки санадҳои қонунгузорӣ муқаррар намудааст.".

55. Дар қисми 1 моддаи 142 калимаҳои "бино, иншоот" ба калимаҳои "бино (истиқоматӣ ва ғайриистиқоматӣ), иншоот ва объектҳои сохтмонии нотамом" иваз карда шаванд ва баъди калимаи "зиёни" калимаи "воқеии" илова карда шавад.

56. Банди дуюми қисми 1 моддаи 144 хориҷ карда шавад.

57. Дар боби VI калимаҳои "2. Чизу чора" ба калимаҳои "" 2. Ашё" иваз карда, дар матни моддаҳои 142, 143, 145, 146, 147, 148 ва 151 калимаҳои "Чизу чора", "Чизу чорае, ки" ва "Чизу чораи" ба калимаҳои "Ашё", "Ашёе, ки" ва "Ашёи" иваз карда шаванд.

58. Дар моддаи 153 ва банди 2 қисми 3 моддаи 300 баъди калимаи "зиёни" калимаи "воқеии" илова карда шуда, дар банди 2 қисми 4 моддаи 232 калимаи "зиёне" ба калимаҳои "зиёни воқеие" иваз карда шаванд.

59. Дар матни моддаи 158 калимаи "арзишноки" ба калимаи "қиматноки" иваз карда шавад.

60. Дар банди 1 қисми 3 моддаи 160 калимаҳои "номӣ" ва "Индоссамент" мутобиқан ба калимаҳои "ордери" ва "Индоссант" иваз карда шаванд.

61. Моддаҳои 164, 165, 166 ва қисми 3 моддаи 167 хориҷ карда шаванд.

62. Дар моддаи 172:

- дар қисми 1 калимаҳои "моддаи 11" ба калимаҳои "моддаи 12" иваз карда шаванд;

- дар қисми 3 калимаи "татбиқ" ба калимаҳои "ҳифз карда" иваз карда шаванд.

63. Дар моддаи 190:

- дар қисми 2 калимаҳои "чунин аҳдро беэътибор донад" ба калимаҳои "чунин аҳдро боэътибор донад" иваз карда шаванд;

- дар қисми 4 калимаҳои "бастани аҳд расидаро ҷуброн намояд" ба калимаҳои "бастани аҳд ва ба қайдгирӣ расидаро ҷуброн намояд" иваз карда шаванд.

64. Дар қисми 2 моддаи 200 баъди калимаҳои "қисми 2 моддаи 22" калимаҳои ", моддаи 28" илова карда шаванд.

65. Дар қисми 3 моддаи 202 калимаҳои "дар қисми 1, моддаи 200 ҳамин Кодекс" ба калимаҳои "бандҳои яқум ва дуюми қисми 1 моддаи 196 ҳамин Кодекс" иваз карда шаванд.

66. Ба қисми 4 модааи 210 банди дорои мазмуни зайл илова карда шавад:

"Ваколатномае, ки бо телеграф ва ҳамчунин аз тариқи намудҳои дигари алоқа ирсол мегардад, ба шарте, ки ҳуҷҷатҳоро кормандони алоқа фиристанд, аз тарафи мақомоти алоқа тасдиқ карда мешавад.".

67. Ба қисми 1 моддаи 213 зербанди "а" дорои мазмуни зайл илова карда шавад:

- "а) иҷрои амалҳое, ки дар ваколатнома пешбинӣ гардидаанд;";

- зербандҳои а), б), в), г), д), е), ж) мувофиқан зербандҳои б), в), г), д), е), ж) ва з) ҳисобида шаванд.

68. Дар қисми 1 моддаи 214 калимаҳои "зербандҳои г) ва е)" ба калимаҳои "зербандҳои д) ва ж)" иваз карда шаванд.

69. Аз қисми 1 моддаи 226 зербанди "д" хориҷ карда, зербандҳои "е" ва "ж" мувофиқан зербандҳои "д" ва "е" ҳисобида шаванд.

70. Қисми 2 моддаи 229 хориҷ карда шавад.

71. Дар матни моддаҳои 233 ва 234 калимаи "созишнома" ба калимаи "шартнома", дар қисми 1 моддаи 235 калимаи "байналхалқӣ" ба калимаи "байналмилалӣ" иваз карда шавад.

72. Моддаи 236 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 236. Шаклҳои моликият

1. Моликият дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шакли хусусӣ ва оммавӣ (давлатӣ) мавҷуд мебошад.

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон моликияти давлатҳои хориҷӣ, ташкилотҳои байналмилалӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии хориҷӣ метавонад вуҷуд дошта бошад, ба шарте, ки дар қонун тартиби дигар муқаррар нашуда бошад.

2. Ҷумҳурии Тоҷикистон барои рушди шаклҳои мухталифи моликият шароити зарурии баробар фароҳам меоварад ва ҳимояи онҳоро таъмин мекунад.".

73. Дар матни моддаи 242 калимаҳои "тасарруф" ва "тасарруфи" мутобиқаи ба калимаҳои "ихтиёрдорӣ" ва "ихтиёрдории" иваз карда шаванд.

74. Ҷумлаи якуми банди дуюми қисми 3 моддаи 246 дар шакли зайл ифода карда шавад:

"Ҳуқуқи моликият ба сохтмони худсарона мумкин аст аз тарафи суд ба шахсе, ки дар қитъаи замин сохтмонро анҷом додааст, ба меросии якумра ва истифодаи доимӣ (бемӯҳлат) эътироф карда шавад.".

75. Моддаи 247 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 247. Лаҳзаи бавуҷудоии ҳуқуқи соҳибмулкии бадастоваранда тибқи шартнома

1. Ҳуқуқи соҳибмулкии ашёи тибқи шартнома бадастовардашуда аз лаҳзаи додани он пайдо мешавад, агар дар қонун ё шартнома тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад.

2. Агар шартнома оид ба бегона кардани молу мулкро ба қайди давлатӣ гирифтан даркор бошад, ҳуқуқи соҳибмулкӣ ба бадастоварандаи он аз лаҳзаи бақайдгирии он ба вуҷуд меояд.".

76. Банди якуми қисми 2 моддаи 250 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Шахсе, ки молик ва истифодабарандаи қитъаи замин, обанбор ё дигар объект мебошад ва дар он ашёи партофташудаи дорои арзиши на камтар аз панҷ ҳадди ақал ё ин ки партовҳои партофташудаи металл, маҳсулоти нуқсондор, боқимондаҳои хӯла, хоктӯдаҳои кон ё партове, ки ҳангоми истихроҷи канданиҳои фоиданок ба вуҷуд омадаанд, партови истеҳсолот ё дигар партовҳо мавҷуд аст, ҳуқуқ дорад соҳибмулки ашё бошад, ба истифодаи он шурӯъ намояд ё дигар амалро анҷом диҳад, ки аз табдилёбии ашё ба моликияти шахсӣ гувоҳӣ медиҳад.".

77. Дар моддаи 251:

- дар қисми 2 калимаи "милитса" ба калимаи "милитсия" иваз карда шавад;

- дар қисми 3 калимаҳои "милитса ё мақоми ҳокимияти маҳаллӣ" ба калимаҳои "милитсия ё мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ" иваз карда шаванд.

78. Дар матни моддаи 252 ва 254 калимаи "милитса" ба калимаи "милитсия" иваз карда шавад.

79. Дар қисмҳои 3 ва 4 моддаи 258 калимаҳои "тасарруфаш" ва "тасарруфи" мутобиқан ба калимаҳои "соҳибиаш" ва "соҳиби" иваз карда шаванд.

80. Дар моддаи 259:

- дар қисми 1 калимаҳои "молик ба тасарруфи дигар шахс гузоштани, ба калимаҳои "соҳибмулк ба шахси дигар додани" иваз карда шаванд;

- зербанди "б" қисми 2 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"б) маҷбуран гирифтаии молумулке, ки дар асоси санади қонунгузорӣ ба шахси мазкур тааллуқ надорад;".

81. Дар моддаи 262:

- дар қисми 1 калимаҳои "онро бояд аз тасарруффи худ барорад" ба калимаҳои "бояд аз он даст кашад", калимаи "иҷборӣ" ба калимаи "маҷбурӣ", инчунин калимаҳои "аз тасарруф баровардани" ба калимаҳои "вобаста ба гирифтани" иваз карда шаванд;

- дар қисми 2 калимаҳои "амволро дар мӯҳлати муайяннамудаи қисми 1 ҳамин модда аз тасарруф набароварда бошад" ба калимаҳои "дар мӯҳлати муайяннамудаи қисми 1 ҳамин модда аз молу мулк даст кашад" иваз карда шаванд;

- дар қисми 3 калимаи "шудааст. Ин" ба калимаҳои "шудааст, ин", инчунин калимаҳои "аз тасарруф бароварда мешавад" ба калимаҳои "аз ӯ гирифта мешавад" иваз карда шаванд.

82. Дар қисми 1 моддаи 267 калимаи "қонуншиканӣ" ба калимаи "ҳуқуқвайронкунӣ" иваз карда шавад.

83. Бобҳои 14, 15, 16 хориҷ карда шаванд.

84. Қисми 4 моддаи 298 дар шакли зайл ифода карда шавад:

"Қоидаҳои моддаи мазкур, инчунин ҳангоми ба каси дигар додани ҳисса аз рӯи шартномаи мубодила низ татбиқ мегардад.".

85. Дар номи моддаи 301 ва дар қисми 3 моддаи 367 калимаҳои "Тасарруф", "тасарруфӣ" ба калимаҳои "Соҳибӣ", "соҳибӣ" иваз карда шаванд.

86. Матни моддаи 308 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Корхонаи воҳиди давлатии ҷумҳуриявӣ ё коммуналӣ, ки ба он молу мулк ба ҳуқуқи пешбурди хоҷагидорӣ тааллуқ дорад, ин молу мулкро дар доираи муайяннамудаи Кодекси мазкур соҳибӣ, истифода ва ихтиёрдорӣ менамояд.".

87. Дар моддаи 312:

- дар ном ва матни модда калимаҳои "корхонаи давлатӣ" ба калимаҳои "корхонаи воҳиди давлатӣ" иваз карда шаванд;

- дар зербанди "б" қисми 1 моддаи 312 калимаҳои "бахшҳо (филиалҳо)" ба калимаи "филиалҳо" ва калимаҳои "барояшон қарз диҳад" ба калимаҳои "дар онҳо гузорад" иваз карда шаванд.

88. Дар моддаи 313:

- дар матни модда калимаи "Корхонаи давлатӣ" ба калимаҳои "Корхонаи махсуси (казонии) давлатӣ" иваз карда шаванд;

- дар қисми 1 калимаи "тасарруф" ба калимаи "соҳибӣ" иваз карда шавад.

89. Дар моддаи 314:

- дар ном ва матни модда калимаҳои "корхонаи давлатӣ" ва "корхонаи давлатро" ба калимаҳои "корхонаи махсуси давлатӣ" ва "корхонаи махсуси давлатиро" иваз карда шаванд;

- дар қисми 1 калимаи "аз тасарруф барорад" ба калимаҳои "бегона кунад" иваз карда шаванд.

90. Моддаи 316 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 316. Ба даст овардан ва қатъ намудани ҳуқуқи идораи оперативии молу мулк

1. Ҳуқуқи идораи оператавии молу мулке, ки соҳибмулк онҳоро ба корхонаи махсуси (казонии) давлатӣ ё муассиса вобаста намудааст, агар дар қонун ё санади дигари меъёрии ҳуқуқӣ ё қарори соҳибмулк тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад, аз лаҳзаи ба ин корхона ё муассиса супоридани он ба миён меояд.

2. Самара, маҳсулот ва даромад аз истифодаи молу мулки таҳти идораи оперативӣ қарор дошта, инчунин молу мулке, ки корхонаи махсуси (казонии) давлатӣ ё муассиса мувофиқи шартнома ё дигар асосҳо ба даст овардааст, тибқи тартиби муайянкардаи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба даст овардани моликият ба ҳуқуқи оперативии идоракунии корхона дохил мешавад.

3. Ҳуқуқи идораи оперативии молу мулк мутобиқи асос ва тартиби пешбининамудаи ҳамин Кодекс ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба қатъ намудани ҳуқуқи моликият, инчунин дар ҳолатҳои бо қарори соҳибмулк ба таври қонунӣ пас гирифтани молу мулк аз корхонаи махсуси давлатӣ ё муассиса қатъ мегардад.".

91. Дар матни моддаҳои 317 ва 318 калимаҳои "корхонаи давлатӣ" ба калимаҳои "корхонаи махсуси давлатӣ" иваз карда шаванд;

92. Қисми 1 моддаи 319 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"1. Ҳангоми чун комплекси молумулкӣ гузоштани ҳуқуқи соҳибмулкии корхонаи воҳиди давлатии ҷумҳуриявӣ ё коммуналӣ ба соҳибмулкии дигари давлатӣ ё коммуналӣ, чунин корхона ҳуқуқи пешбурди хоҷагидориро ба молу мулки худ нигоҳ медорад;".

93. Дар моддаи 327:

- номи модда дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 327. Беэътибории санади мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии маҳаллӣ ва шахсони мансабдоре, ки ҳуқуқи соҳибмулк ва дигар ҳуқуқҳои ашёиро вайрон мекунанд";

- дар қисми 1 калимаҳои "мақоми идораи давлатӣ, мақоми намояндагии маҳаллӣ ё иҷроия" ба калимаҳои "мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии маҳаллӣ" ва калимаи "ҳуқуқӣ" ба калимаи "инфиродӣ" иваз карда шаванд;

- банди 1 қисми 2 хориҷ карда шавад;

- банди 2 ҳамчун банди 1 ҳисобида шуда, дар он калимаҳои "мақомоти дахлдори ҳокимият ё идора" ба калимаҳои "мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии маҳаллӣ" иваз карда шаванд.

94. Дар боби 22 фасли 3 зерфасли 1 пеш аз рақамҳои "1", "2", "3", "4", "5", "6" ва "7" аломати "," гузошта шавад.

95. Моддаи 340 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 340. Иҷрои ӯҳдадориҳои пулӣ

1. Истифодаи асъори хориҷӣ, инчунин ҳуҷҷати пардохт бо асъори хориҷӣ ҳангоми анҷом додани ҳисоббаробаркунӣ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи ӯҳдадориҳо мувофиқи ҳолат, тартиб ва шартҳои муайяннамудаи қонун иҷозат дода мешавад.

2. ӯҳдадории пулӣ бояд бо пули миллӣ ифода ва пардохт карда шавад.

3. Дар ҳолати мавҷуд будани шубҳа оид ба маҳалли иҷрои ӯҳдадории пулӣ, ӯҳдадорӣ бояд дар маҳалли ҷойгиршавии кредитор (маҳали зисти шахси воқеӣ ё маҳалли ҷойгиршавии шахси ҳуқуқӣ) ба иҷро расад.

4. Агар дар маҳал ё мамлакате, ки маблағ пардохта мешавад, кредитор суратҳисоби бонкӣ барои гузаронидани маблағ дошта бошад, қарздор ҳақ дорад дар мавриди эътироз надоштани кредитор ӯҳдадории пулии худро бо роҳи ба ин суратҳисоб гузаронидани маблағ иҷро намояд.

5. Агар то фаро расидани мӯҳлати пардохт арзиши (қурби) воҳидии пул боло рафта ё паст шуда ё ин ки асъор тағйир ёфта бошад, қарздор аз рӯи нархе (қурбе) маблағро пардохт менамояд, ки ба мӯҳлати ба вуҷуд омадани ӯҳдадорӣ мувофиқ бошад, агар дар Кодекси мазкур ё шартнома тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад. Ҳангоми дигар шудани асъор муносибатҳои мубодилавӣ бояд бо нархи (қурби) дар рӯзи тағйирёбии асъор мавҷудбудаи воҳидҳои пулӣ анҷом дода шаванд.".

96. Дар моддаи 345:

- дар қисми 1 калимаҳои "Масъулияти муштарак" ва "масъулияти муштарак" ба калимаҳои "ӯҳдадории (ҷавобгарии) муштарак" ва "ӯхдадории муштарак" иваз карда шаванд;

- қисми 2 хориҷ карда шавад;

- қисми 3 мутаносибан қисми 2 ҳисобида шуда, дар он калимаи "Масъулияти" ба калимаи "ӯҳдадории" иваз карда шавад.

97. Қисми 2 моддаи 355 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"2. Андозаи ноустуворона дар маблағи пули аниқ ё дар фоиз ба маблағи иҷрокарданашуда ё ин ки ба таври номатлуб иҷрокардашуда муайян карда мешавад.".

98. Аз қисми 2 моддаи 359 калимаҳои "ҳуқуқи истифодаи қитъаи замин" ва "инчунин ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин" хориҷ карда шаванд.

99. Дар моддаи 360:

- дар қисми 1 калимаи "кредитор" ба калимаи "қарздор" иваз карда шавад;

- қисми 4 хориҷ карда шавад.

100. Дар моддаи 362:

- қисми 1 бо мазмуни зайл илова карда шавад:

"1. Гарав мумкин аст дар навъҳои ипотека, гарави додашуда (заклад), гарави ҳуқуқ, гарави воситаҳои пулӣ ва гарави молу мулк дар гаравхона (ломбард) баромад намояд.";

- аз банди дуюми қисми 1 калимаҳои "воситаҳои нақлиёт," хориҷ карда шавад;

- дар қисми 2 калимаи "тасарруфӣ" ба калимаи "соҳибии" иваз карда шавад;

- дар қисми 3 калимаи "тасарруф" ба калимаи "соҳибӣ" иваз карда шавад;

- банди дуюми қисми 3 хориҷ карда шавад;

- қисмҳои 1, 2, 3 ва 4 мутаносибан қисмҳои 2, 3, 4 ва 5 ҳисобида шаванд;

- қисми 6 бо мазмуни зайл илова карда шавад:

"6. Гарави маблағҳои пулӣ бо роҳи ба соҳибии гаравгир додани онҳо сурат мегирад, агар дар қонун ё шартнома тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад.".

101. Моддаи 366 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 366. Суғуртаи молу мулки ба гарав гузошташуда

1. Мутобиқи шартнома ё қонун вазифаи суғурта кардани молу мулки ба гарав гузошташударо ба зиммаи шахсони зерин вогузоштан мумкин аст:

- ба зиммаи гаравгир ба шарте, ки молу мулки ба гарав гузошташуда ба ихтиёраш дода шуда бошад;

- ба зиммаи гаравдеҳ ба шарте, ки молу мулки ба гарав гузошташуда таҳти истифодаи ӯ қарор дошта бошад.

2. Агар шартномаи гарав ба зиммаи гаравдеҳ вазифаи суғуртаи молу мулки ба гарав гузошташударо вогузорад, гарав ба ҳама гуна ҳуқуқи гаравдеҳ аз рӯи ҳамин суғуртанома паҳн мегардад ва нигоҳдорандаи гарав барои қонеъ гардонидани талаботи таъминшудааш аз ҳама гуна маблағи минбаъдаи руёнидани суғурта, новобаста ба суғуртакунанда ва бе розигии гаравдеҳ ҳуқуқи имтиёзнок дорад.

3. Ҳангоми фаро расидани ҳодисаи суғурта ҳуқуқи талабкунӣ аз рӯи шартномаи суғуртаи молу мулки ба гаравгузоштаи гаравдеҳ танҳо дар сурати аз ҳуқуқи худ мутобиқи қисми 2 ҳамин модда даст кашидани гарвагир ба миён меояд.

Агар маблағи пардохти суғурта аз маблағи ӯҳдадорие, ки бо гарав таъмин гардидааст, бештар бошад, нигоҳдорандаи гарав ӯҳдадор аст дар давоми се рӯзи бонкӣ аз лаҳзаи гирифтани он фарқияти маблағро ба ҳисоби гаравдеҳ гузаронад.

4. Агар молу мулк бо гуноҳи нигоҳдорандаи гарав гум шуда ё осеб дида бошад, ӯ аз ҳуқуқи аз ҳисоби пардохти суғурта қонеъ намудани талаботи худ маҳрум мегардад.".

102. Дар моддаи 368:

- дар номи модда калимаи "Шартнома" ба калимаи "Шартномаи" иваз карда шавад.

- банди якуми қисми 2 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"2. Шартномаи гарав бояд дар шакли хаттӣ баста шавад. Шартномаҳои омехтае, ки мутобиқи қисми 3 моддаи 453 Кодекси мазкур баста шудаанд ва унсурҳои шартномаи гаравро дар бар гирифтаанд, бояд ба талаботи моддаи мазкур мувофиқат намоянд.";

- ба қисми 3 ҷумлаи дуюм бо мазмуни зерин илова карда шавад:

"Тартиби ба қайд гирифтани гарави молу мулки манқулро қонун муқаррар менамояд.".

103. Дар моддаи 369:

- қисмҳои 3, 4 ва 5 хориҷ карда шаванд;

- қисми 6 мутаносибан қисми 3 ҳисобида шавад.

104. Моддаи 370 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 370. Ба миён омадани ҳуқуқи гарав

1. Ҳуқуқи гарав ҳангоми дар як вақт мавҷуд будани шартҳои зерин ба миён меояд:

- мавҷуд будани шартнома дар бораи гарав мутобиқи талаботи моддаи 368 Кодекси мазкур;

- соҳиб будани гаравдеҳ ба ҳуқуқи моликият ё дигар ҳуқуқи ашёи ба предмети гарав ва ё ҳуқуқи дигари молумулкӣ.

2. Агар дар шартнома тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад, ҳуқуқи гарав нисбати гарави молу мулке, ки бояд ба гаравгир супурда шавад, аз лаҳзаи супурдани ин молу мулк ба миён меояд.

3. Ҳуқуқи гарав ба моли дар муомилотбуда мутобиқи қоидаҳои қисми 2 моддаи 386 Кодекси мазкур ба миён меояд.".

105. Моддаи 371 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 371. Гарави минбаъда ва муайян кардани навбати гаравгирон

1. Молу мулке, ки аз рӯи шартномаи гарав ҷиҳати таъмини иҷрои боз як ӯҳдадорӣ (гарави ибтидоӣ) ба гарав гузошта шудааст, метавонад барои таъмини иҷрои ӯҳдадории дигар (гарави минбаъда) ба гарав гузошта шавад.

2. Гарави минбаъда иҷозат дода мешавад, ба шарте, ки он бо шартномаҳои ибтидоии гарави ҳамон молу мулк манъ нашуда бошад. Агар шартномаи ибтидоии гарав шартҳои бастани шартномаи гарави минбаъдаро пешбинӣ намояд, гарави минбаъда бояд бо риояи ин шартҳо баста шавад.

3. Навбатдории нигоҳдорандаи гарав ба ҳамон як молу мулки предмети гарав аз рӯи санаи дар мақомоти адлия ба қайд гирифта шудани гарав (гарави ба қайд гирифташуда) муқаррар карда мешавад. Ба навбат гузоштани гаравгирони молу мулки манқул бо қонун муайян карда мешавад.

4. Гаравгире, ки дар навбатдорӣ бартарӣ дорад, гаравгири ибтидоӣ номида мешавад. Гаравгирони дигар гаравгирони минбаъда мебошанд.

5. Кредиторе, ки ба қарздор барои таҳти гарав харидани молу мулк қарзи мақсадкок медиҳад, ҷиҳати қонеъ гардонидани талаботи худ аз ҳисоби ҳамин молу мулк ҳуқуқи истисноӣ (ғайринавбатӣ) дорад, ба шарте, ки ӯ ин гаравро қайд кунонида бошад.

6. Гаравдеҳ ӯҳдадор аст ба ҳар як гаравгири минбаъада оид ба ҳамаи гаравҳои молу мулки мазкур, ки дар қисми 1 моддаи 368 ҳамин Кодекс пешбинӣ шудааст, маълумот диҳад ва ӯ барои зиёне, ки ба гаравгирон бинобар иҷро накардани ин ӯҳдадорӣ расонидааст, ҷавобгар мебошад.

7. Талаботи гаравгири минбаъда аз арзиши предмети ба гарав гузошташуда баъди қонеъ гардонидани талаботи гаравгири ибтидоӣ қонеъ карда мешавад.

Навбати қонеъ гардонидани талаботро бо розигии хаттии гаравгирон тағйир додан мумкин аст.".

106. Дар номи моддаи 375 калимаи "идораи" ба калимаи "ихтиёрдории" иваз карда шавад.

107. Дар қисми 1 моддаи 376 калимаи "тасарруфи" ба калимаи "соҳибии" ва дар қисми 2 калимаи "қонуншиканиҳо" ба калимаи "вайронкуниҳо" иваз карда шаванд.

108. Моддаи 378 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"Моддаи 378. Тартиб ва шартҳои рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда

1. Руёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда метавонад ҳам бо тартиби судӣ ва ҳам ғайрисудӣ сурат гирад.

2. Агар дар шартномаи гарав имконияти рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда бо тартиби ғайрисудӣ пешбинӣ нашуда бошад, рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда, дар мавридҳои зерин метавонад бо тартиби судӣ анҷом дода шавад:

- агар барои бастани шартномаи гарав розигӣ ё иҷозати шахс ё мақомоти дигар лозим бошаду, лекин аз онҳо чунин розигию иҷозат наомада бошад;

- агар предмети ба гарав гузошташуда барои ҷамъият арзиши зиёди таърихӣ, бадеӣ ва арзишҳои дигари фарҳангӣ дошта бошад;

- агар гаравдеҳ ғоиб ва маҳали зисти ӯро муқаррар кардан имконнопазир бошад.

3. Ағар дар қонун тартиби дигаре пешбинӣ нашуда бошад, рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда бо тартиби ғайрисудӣ дар асоси шартномаи гарав ё созишномаи дорои шартҳои руёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда бо тартиби ғайрисуди сурат мегирад.

Агар байни тарафҳо доир ба рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда барои баҳс асосе набошад, ҳеҷ яке аз онҳо наметавонанд аз ҷониби худ тартиби ғайрисудии рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташударо тағйир диҳанд ва ё бо усули дигар аз тартиби бо шартнома (созишнома) муқарраргардидаи рӯёнидан аз предмети ба гарав гузошташуда даст кашад.

Дар баробари ин тарафҳо ҳақ доранд баъди ба миён омадани асоси рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда бо созишномаи иловагӣ тартиби дигари ғайрисудии рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташударо, ки аз тартиби қаблан муайяннамудаи шартнома ё созишномаи гарав фарқ дорад, пешбинӣ намоянд.

4. Ҳатто агар тартиби ғайрисудии рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда бо шартномаи гарав ё созишномаи алоҳида муқаррар карда шуда бошад, қарздор ҳақ дорад ба суд дар бораи мавриди баҳс қарор додани асоси рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда даъво намояд.

Ҳангоми баррасӣ намудани баҳси байни гаравдеҳ ва гаравгир оид ба асосҳои рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда, суд дар бораи асоснокии рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда қарор қабул мекунад. Суд қарор қабул намуда, ҳақ надорад тартиби рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташударо, ки бо созишномаи тарафҳо муқаррар шудааст, тағйир диҳад.

5. Барои сар кардани мурофиаи рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда бо тартиби ғайрисудӣ ё судӣ гаравгир ӯҳдадор аст, ки:

- дар бораи оғози мурофиаи рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда огоҳнома тартиб диҳад;

- огоҳномаро бо риояи расмиёт ба қарздор (гаравдеҳ) супорад;

- нусхаи огоҳномаро ба гаравгирони ибтидоӣ ва минбаъда равон кунад.

Қарздор (гаравдеҳ) ҳангоми гирифтани огоҳнома ҳақ дорад, ки:

- пешниҳоди гаравгирро оид ба иҷрои ихтиёрии ӯҳдадорӣ қонеъ гардонад;

- дар бораи мавриди баҳс қарор додани асоси рӯёнидан аз ҳисоби предмети ба гарав гузошташуда ба суд даъво намояд.".

109. Дар моддаи 379:

- дар қисми 2 калимаи "амволро" ба калимаҳои "молу мулки ғайриманқулро" иваз карда шавад;

- дар қисми 7 калимаҳои "гаравдеҳ, агар шахсест, ки ҳукуқ дорад" ба калимаҳои "гаравдеҳ, ки шахси сеюм мебошад, ҳақ дорад" иваз карда шаванд.

110. Дар моддаи 380:

- ба қисми 1 зербандҳои "г", "д" ва "е" дорои мазмуни зайл илова карда шаванд:

"г) агар гаравдеҳ ӯҳдадориашро оид ба огоҳонидани гаравгир аз ҳуқуқи шахсони сеюми ба предмети гарав риоя накарда бошад (қисми 6 моддаи 371);

д) агар арзиши предмети гарав хеле паст шавад ва гаравдеҳ талаботи иваз намудани предмети гаравро, иҷро накунад;

е) дар ҳолатҳои дигари пешбининамудаи қонун ё шартнома.".

111. Ба қисми 1 моддаи 381 зербанди "д"-и дорои мазмуни зайл илова карда шавад.

"д) бо асосҳои дигари пешбининамудаи қонун ё шартнома".

112. Дар моддаи 383:

- дар номи модда калимаҳои "тасарруфи маҷбурӣ" ба калимаҳои "маҷбуран гирифтани" иваз карда шаванд;

- дар матни модда калимаи "тасарруф" ба калимаи "гирифтан" ва калимаҳои "қонуншиканӣ (моддаи 267) тасарруф карда мешавад" ба калимаҳои "ҳуқуқвайронкунӣ (моддаи 267) гирифта шавад" иваз карда шаванд;

- дар ҷумлаи дуюми қисми 2 баъди калимаи "таъминшударо" калимаҳои "ё ин ки ивази предмети гаравро" илова карда шаванд.

113. Қисми 2 моддаи 386 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"2. Моли дар муомилотбуда, ки аз ҷониби гаравдеҳ бегона карда шудааст, аз лаҳзаи ба соҳибмулкӣ, пешбурди хоҷагидорӣ ё идораи оперативии бадастоваранда гузаштанаш дигар предмети гарав шуда наметавонад. То рӯзи пурра кардани предмети гарав, ки моли дар муомилотбуда аз ҷумлаи он аст, маблағи аз фурӯши ин мол ба дастомада ба сифати предмети гарав ҳисоб карда мешавад.

Моли дар муомилотбудае, ки гаравдеҳ онро аз рӯи шартҳои шартномаи гарави моли дар муомилотбуда харидааст, аз лаҳзаи бо ҳуқуқи моликият ё ҳуқуқи дигари ашёи ба ихтиёри гаравдеҳ гузаштанаш предмети гарав қарор мегирад.".

114. Дар моддаи 397:

- пеш аз матн рақами "1." гузошта шавад;

- қисмҳои 2 ва 3 дорои мазмуни зайл илова карда шаванд:

"2. Шартнома дар бораи додани кафолат байни субъектҳое, ки дар қисми 1 ҳамин модда зикр шудаанд ва принсипал дар шакли хаттӣ баста мешавад. Риоя накардани шакли хаттии шартномаи кафолат онро беъэтибор мегардонад.

3. Дар кафолатнома бояд шахсе, ки бо хоҳиши ӯ кафолат дода мешавад, маблағ ва мӯҳлати кафолат, номи кредитор оид ба кафолат, ӯҳдадорие, ки таъмин карда мешавад, шартҳои пешниҳоди талабот, мӯҳлати иҷрои кафолат, масъулияти кафил ва дигар шартҳои зарурӣ зикр карда шуда бошад.".

115. Дар моддаи 398:

- пеш аз матн рақами "1." гузошта шавад;

- қисми 2 бо мазмуни зайл илова карда шавад:

"2. Принсипал ба кафил барои додани кафолат подош медиҳад. Андозаи подош бо мувофиқаи тарафҳои шартнома муайян карда мешавад.".

116. Дар боби 23 фасли 3 зерфасли 1 пеш аз рақамҳои "1" ва "2" аломати "," гузошта шавад.

117. Дар моддаи 427:

- дар қисми 1 калимаҳои "ҷаримаи аҳдшиканӣ ва ҷуброни зиён, ба калимаҳои "ноустуворона ва товони зиён" иваз карда шаванд;

- дар қисмҳои 2 ва 3 калимаҳои "ҷуброни зиён" ба калимаҳои "товони зиён" ва калимаҳои "ҷаримаи аҳдшиканӣ" ба калимаи "ноустуворона" иваз карда шаванд.

118. Дар қисми 3 моддаи 432 калимаҳои "Аз сабаби он, ки" ба калимаи "Агар" ва калимаи "нашудааст" ба калимаҳои "нашуда бошад" иваз карда, ҷумлаи сеюм хориҷ карда шавад.

119. Дар моддаи 436:

- қисми 1 бо мазмуни зайл илова карда шавад:

"1. Дар мӯҳлати муқаррарнамуда аз ҷониби қарздор иҷрр накардани ӯҳдадорӣ мӯҳлатгузаронии қарздор эътироф карда мешавад.";

- қисмҳои 1, 2 ва 3 мутаносибан қисмҳои 2, 3 ва 4 ҳисобида шаванд.

120. Қисми 2 моддаи 451 хориҷ карда шавад.

121. Дар қисми 3 моддаи 452 калимаҳои "(моддаҳои 328 - 339), ба калимаҳои "(моддаҳои 328 - 451)" иваз карда шаванд.

122. Дар моддаи 458:

- қисми 2 дар таҳрири зайл ифода карда шавад:

"2. Нархи мол, кор ва хизматрасонӣ, инчунин дигар шартҳои шартномаи оммавӣ ба истиснои ҳолатҳое, ки қонун додани имтиёзҳоро барои категорияи алоҳидаи истеъмолкунандагон пешбинӣ менамояд, барои ҳамаи истеъмолкунандагон якхела мебошад.";

- аз қисми 4 калимаҳои "(Шартномаҳои маъмулӣ, муқаррарот ва ғайра)" хориҷ карда шаванд.

123. Дар ном ва матни моддаҳои 464, 465, 468, 470-475, 477 калимаи "акцепт" ба калимаи "аксепт" иваз карда шавад.

Моддаи 2. Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Оид ба қабул намудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба қисми якуми Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба қисми якуми Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон" қабул карда шавад.

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ МИЛЛИИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Оид ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба қисми якуми Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон"

Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистонро "Дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба қисми якуми Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон" баррасӣ намуда, қарор мекунад:

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба қисми якуми Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон" ҷонибдорӣ карда шавад.