ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ҚАРОР
Оид ба лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ворид намудани тағйирот ба Кодекси тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон»
Мутобиқи моддаи 58 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:
Лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ворид намудани тағйирот ба Кодекси тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон» маъқул дониста шуда, ба баррасии Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда шавад.
Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон
ш. Душанбе, аз 30 сентябри соли 2025, № 514
Лоиҳа
ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ ВОРИД НАМУДАНИ ТАҒЙИРОТ БА КОДЕКСИ ТАНДУРУСТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Моддаи 1. Ба Кодекси тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 30 майи соли 2017 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2017, №5, қ.1, мод.270) тағйироти зерин ворид карда шавад:
1. Дар тамоми матн калимаҳои «фоиз», «фоизи», «ғайри қобили», «Ғайри қобили» ва «ҷои истиқомати» мувофиқан ба калимаҳои «дарсад», «дарсади», «ғайриқобили», «Ғайриқобили» ва «маҳалли истиқомати» иваз карда шаванд.
2. Боби 24 дар таҳрири зерин ифода карда шавад:
«БОБИ 24. МУҚОВИМАТ БА ВИРУСИ НОРАСОИИ МАСУНИЯТИ ОДАМ ВА БЕМОРИИ ПАЙДОШУДАИ НОРАСОИИ МАСУНИЯТ
Моддаи 160. Сиёсати давлатӣ дар самти муқовимат ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният
1. Сиёсати давлатӣ дар самти муқовимат ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният дар асоси Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон татбиқ карда мешавад.
2. Барои муқовимат ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барномаи миллӣ оид ба муқовимат ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуниятро қабул мекунад. Дар татбиқи барномаи болозикр мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, новобаста ба шакли моликият ва созмонҳои байналмилалӣ иштирок менамоянд.
3. Давлат ба шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда ва аъзои оилаи онҳо кафолат медиҳад:
- риояи тамоми ҳуқуқ ва озодиҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- гирифтани маълумот дар бораи кафолатҳои давлатӣ, ҳуқуқу озодиҳо, уҳдадорӣ ва масъулият, оид ба хадамоти дастгирии иҷтимоию равонӣ ва гурӯҳҳои худёрирасони шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда;
- дастгирии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, новобаста ба шакли моликият, дар татбиқи барномаҳои муқовимат ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният;
- амалӣ намудани назорати эпидемиологии паҳншавии сирояти вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- таъмини маводди пешгирӣ, ташхис ва табобати вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният;
- дастрасӣ, бехатарии табобат ва азназаргузаронии тиббӣ барои ошкор намудани вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният;
- харидории маводди доруворӣ барои табобати вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният аз рӯйхати доруҳое, ки Созмони умумиҷаҳонии тандурустӣ тавсия кардааст;
- расонидани кумаки ройгони тиббӣ, аз ҷумла доруворӣ дар муассисаҳои давлатӣ ва ташкилотҳои хусусии тиббӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- махфӣ нигоҳ доштани маълумот дар бораи мавҷудияти вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният, агар шароит ва хусусиятҳои зиндагӣ ва меҳнати шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда таҳдиди сироятёбӣ бо вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният ба дигаронро ба вуҷуд наоваранд;
- назорат ба бехатарии маводди доруворӣ, моеъҳои биологӣ ва бофтаҳои бо мақсадҳои ташхисӣ, табобатӣ ва илмӣ истифодашаванда;
- дастрасӣ ва кумаки саривақтии иҷтимоӣ ва равонӣ;
- инкишоф додани тадқиқоти илмӣ дар соҳаи вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният;
- рушди ҳамкориҳои байналмилалӣ ва табодули мунтазами иттилоот дар доираи барномаҳои байналмилалии муқовимат ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният.
Моддаи 161. Ҳуқуқ ба пешгирии вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният
1. Шахсони воқеӣ, аз ҷумла гурезаҳо ва муҳоҷирони иҷборӣ барои рафъи беморӣ ва фавти ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният алоқаманд, ба пешгирии вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният ҳуқуқ доранд, аз ҷумла ба:
- гирифтани маълумот дар бораи роҳҳои сироят ва усулҳои пешгирии вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният;
- гирифтани иттилооти мушаххас ва хизматрасониҳое, ки ба тағйир додани рафтори хавфнок дар байни гурӯҳҳои асосӣ ва осебпазири аҳолӣ нигаронида шудаанд;
- гузаронидани чорабиниҳои оммавии иттилоотию фаҳмондадиҳӣ, аз ҷумла вохӯриҳо, семинарҳо, аксияҳо ва ташкили маҳфилҳои марбут ба пешгирии вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ;
- ташхис ба мавҷудияти вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният бо риояи принсипҳои махфият ва инсондӯстона.
2. Тартиби амалисозии чораҳои пешгирии паҳншавии вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният дар Ҷумҳурии Тоҷикистонро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ муайян мекунад.
Моддаи 162. Ҳуқуқ ва уҳдадории шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда
1. Шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда ҳуқуқ доранд ба:
- муносибати инсондӯстонаи ҷамъият, ки паст задани шаъну эътибори инсонро истисно менамояд;
- гирифтани маълумот дар бораи кафолатҳои давлатӣ, ҳуқуқ, уҳдадорӣ ва масъулияти алоқаманд ба беморие, ки онҳо доранд ва усулҳои кумаки тиббие, ки истифода мешаванд;
- махфӣ нигоҳ доштани иттилоот дар бораи вазъи саломатии худ, агар шароит ва хусусияти зисту кори онҳо таҳдиди сироятёбии дигаронро ба вируси норасоии масунияти одам ва мубталои бемории пайдошудаи норасоии масуният ба вуҷуд наорад;
- гирифтани маълумот дар бораи хадамоти дастгирии иҷтимоию равонӣ ва гурӯҳҳои худёрирасони шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда;
- шинос шудан бо варақаи хабарнома дар бораи мавҷудияти вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният;
- гирифтани ҳамаи намудҳои ёрии тиббии ройгон, аз ҷумла доруворӣ дар муассисаҳои давлатӣ ва ташкилотҳои хусусии тиббӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- таҳсил дар ҳамаи муассисаҳои таълимӣ, ба истиснои муассисаҳои таълимии тиббие, ки дар онҳо шахсони гирифтори бемориҳо таҳсил карда наметавонанд, ки номгӯйи онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ё дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ муайян мекунад;
- гирифтани маводди ивазкунандаи шири сина аз тарафи падару модари кӯдаконе, ки аз модарони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда таваллуд шудаанд, аз лаҳзаи таваллуд то пурра муқаррар шудани ташхиси кӯдак оид ба мавҷудияти вируси норасоии масунияти одам. Тартиби таъини маводди ивазкуннадаи шири сина ба кӯдаконе, ки аз модарони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда таваллуд шудаанд, ҳаҷм ва манбаи маблағгузории онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад;
- меҳнат ва нафақа тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ;
- вобаста ба ифшои маълумот дар бораи мавҷудияти вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният, ҷуброни зарари моддӣ ва маънавиро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон талаб намояд.
2. Ҷуброни зараре, ки ба саломатии шахсони сироятёфтаи вируси норасоии масунияти одам дар натиҷаи номатлуб иҷро кардани уҳдадориҳои хизматии кормандони тиббии муассисаҳои тандурустӣ расидааст, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
3. Шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда, ки дар қайди муассисаҳои давлатии махсусгардонидашудаи соҳаи тандурустӣ мебошанд, ҳангоми қабули табобати зиддиретровирусӣ ва ба ҳолати номуайян расонидани сарбории вирусӣ ҳамчун манбаи бехатари сироят барои шарикони ҷинсӣ ҳисобида мешаванд.
4. Шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда барои рафъи хатари сироятёбии дигарон ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният уҳдадоранд:
- бо варақаи огоҳӣ дар бораи паҳн накардани вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният шинос шаванд;
- дастури кормандони тиббиро оид ба паҳн накардани вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният иҷро намоянд ва ҳангоми тамос бо шахсони солим чораҳои пешгирикунандаро риоя намоянд;
- ҳангоми дараҷаи вазнинии сирояти вирусӣ алоқаи ҷинсиро танҳо бо истифодаи рифола анҷом диҳанд;
- реҷаи диспансериро риоя намуда, табобати зиддиретровирусиро гиранд;
- пинҳон накардани манбаи сироят ва шахсони бо номбурда тамосдошта, ки хавфи сироят шудан ба ин бемориҳоро ба вуҷуд меоранд.
5. Риоя накардани дастурҳои табибон ё қоидаҳои дохилии ташкилоти тиббӣ аз ҷониби шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда асос барои ба ҷавобгарӣ кашидан тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шуда, боиси рад кардан аз пешниҳоди хизматрасониҳои тиббӣ намегардад.
Моддаи 163. Ҷавобгарии шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда
Ба шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда дидаю дониста таҳти хатари сироятёбӣ гузоштан, сироят кардани шахси дигар ё якчанд нафар ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният манъ аст. Шахси гунаҳкор зарари расонидашударо ҷуброн менамояд.
Моддаи 164. Ҳуқуқи падару модарон (ё шахсони онҳоро ивазкунанда)-и кӯдакони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда
1. Падару модарон (ё шахсони онҳоро ивазкунанда)-и кӯдакони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда ҳуқуқ доранд ба:
- будани якҷоя дар беморхонаҳо бо кӯдакони синни то 14 бо озод намудани онҳо аз кор дар ин давра ва пардохти иловапулӣ аз рӯйи корношоямии муваққатӣ;
- нигоҳ доштани собиқаи меҳнатии яке аз падару модар дар ҳолати аз кор озод шудан бо сабаби нигоҳубини кӯдаки то синни 18 барои пардохти кумакпулии корношоямии муваққатӣ, агар онҳо то ба синни зикрёфта расидани кӯдак ба кор дохил шуда бошанд;
- рафтуомади ройгони яке аз падару модар ё дигар намояндаи қонунии кӯдак ба ҷойи табобат.
2. Модароне, ки кӯдаки то синни 18 бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда доранд, барои гирифтани рухсатии ҳарсола дар вақти барояшон мувофиқ ҳуқуқ доранд. Дар сурати набудани модар ва чунин кӯдакро тарбия кардани падар ё шахси дигар, ин ҳуқуқ ба ҳамин шахсон дода мешавад.
Моддаи 165. Ҳуқуқ ва уҳдадориҳои кормандони тиббӣ
1. Кормандони тиббие, ки дар натиҷаи иҷро намудани уҳдадориҳои хизматӣ ба вируси норасоии масунияти одам сироят ёфтаанд ва мубталои бемории пайдошудаи норасоии масуният шудаанд, дорои чунин ҳуқуқҳо мебошанд:
- ба беҳтар кардани шароити манзилӣ бо тартиби муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- ба нафақаи пиронсолӣ, дар мавриди фавтидани онҳо аз бемории пайдошудаи норасоии масуният ба пардохт кардани нафақа дар ҳаҷми 100 дарсад ба аъзои корношоями оила ва фарзандони онҳо то расидан ба синни балоғат;
- ба рухсатии ҳарсолаи давомнокиаш на камтар аз 36 рӯзи корӣ бо истифодаи он дар вақти барои онҳо мувофиқ;
- гирифтани табобати ҳарсола дар муассисаҳои санаторию курортӣ, новобаста ба тобеияти идоравии онҳо;
- муқаррар намудани далели сирояти касбӣ, ҷуброни зарар, ки андоза ва тартиби онро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.
2. Дар сурати сироят кардани шахси дигар ё якчанд шахс бо вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният дар натиҷаи номатлуб иҷро кардани уҳдадориҳои касбӣ ва риоя накардани қоидаҳо ва меъёрҳои бехатарӣ, кормандони соҳаи тиб мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошанд.
Моддаи 166. Манъи маҳдуд намудани ҳуқуқи шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда
Маҳдуд намудани ҳуқуқи шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда дар ҳолатҳои зерин манъ аст:
- содир намудани ҳама гуна кирдорҳои оммавӣ бо мақсади барангехтани кина ва паҳн намудани муносибати бадбинона нисбат ба шахс ё гурӯҳҳои аҳолӣ дар асоси ҳолати воқеӣ ва тахминии шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда;
- истифода бурдани шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда ба сифати субъект барои тадқиқотҳои тиббии воситаю усулҳо, омӯзиши илмӣ ё раванди таълимӣ бе розигии онҳо;
- табъиз дар асоси мавҷудияти вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният;
- маҳдудияти манзил ва дигар ҳуқуқу манфиатҳои қонунии аъзои оилаи шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда;
- рад кардани қабул дар ташкилотҳои тандурустӣ ва расонидани кумаки фаврии тиббӣ ба шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда.
Моддаи 167. Азназаргузаронии тиббӣ барои ошкор намудани вируси норасоии масунияти одам
1. Азназаргузаронии тиббии шаҳрвандон бо мақсади муайян намудани вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният дар ташкилотҳои давлатӣ ва хусусии тиббӣ гузаронида мешавад. Азназаргузаронии тиббии ноболиғон ва шахсони ғайриқобили амал эътирофшуда танҳо бо хоҳиш ё розигии намояндагони қонунии онҳо гузаронида мешавад ва онҳо ҳуқуқ доранд ҳангоми азназаргузаронии тиббӣ иштирок намоянд. Азназаргузаронии тиббӣ ба таври махфӣ гузаронида шуда, пеш ва баъд аз азназаргузаронии тиббӣ машварати равонию иҷтимоӣ гузаронида мешавад ва натиҷаи азназаргузаронӣ ба шахсе, ки азназаргузарониро гузаштааст ё ба намояндаи қонунии ӯ дода мешавад.
2. Азназаргузаронӣ тиббӣ дар намудҳои зерин гузаронида мешавад:
- азназаргузаронии ихтиёрии тиббӣ;
- азназаргузаронии ҳатмии тиббӣ;
- азназаргузаронии маҷбурии тиббӣ.
3. Тартиби азназаргузаронии тиббӣ бо мақсади ошкор сохтани сирояти вируси норасоии масунияти одам, бемории пайдошудаи норасоии масуният баҳисобгирӣ, муоинаи тиббии сироятшавӣ ба вируси норасоии масунияти одам, бемории пайдошудаи норасоии масуният ва муоинаи пешгирии онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.
4. Азназаргузаронии ихтиёрии тиббии шахсони воқеӣ, аз ҷумла гурезаҳо ва муҳоҷирони иҷборӣ, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат доранд, бо хоҳиши онҳо ва ё дар асоси розигии онҳо гузаронида мешавад.
5. Шахсоне, ки аз азназаргузаронии ҳатмии тиббӣ даст мекашанд, наметавонанд дар ихтисосҳое, ки хавфи баланди сироятпазирӣ ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуниятро доранд, кор кунанд, донори хун ва дигар моеъҳои биологӣ, узв ва бофтаҳо шаванд.
6. Азназаргузаронии маҷбурии тиббии шахси воқеӣ, аз ҷумла гурезаҳо ва муҳоҷирони иҷборӣ, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат доранд, бо пешниҳоди ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсият, бе розигии онҳо ё бе розигии намояндаи қонунии онҳо, бо талаби ташкилотҳои тиббӣ аз рӯйи нишондодҳои эпидемиологӣ гузаронида мешавад.
7. Азназаргузаронии маҷбурии тиббӣ бо нишондодҳои эпидемиологӣ танҳо дар муассисаҳои давлатии махсусгардонидашуда гузаронида мешавад.
8. Азназаргузаронии ихтиёрӣ, ҳатмӣ ва маҷбурии тиббӣ бо усули тести оҷилӣ ё ташхиси иммуноферментии хун гузаронида мешавад. Ҳангоми гирифтани натиҷаи мусбат аз ҷониби кормандони ташкилотҳои тиббӣ шахсияти бемор (пурра насаб, ном, номи падар, санаи таваллуд ва маҳалли истиқомат) тасдиқ карда мешавад ва барои ташхисҳои тасдиқкунанда мутобиқи алгоритми миллии ташхиси вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният намунаи хун гирифта мешавад. Бо мақсади риояи стандартҳои ташхиси озмоишгоҳии вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният ва ба даст овардани натиҷаҳои боэътимоди тадқиқот, тамоми тестҳои аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ харидашуда бояд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар пойгоҳи озмоишгоҳи референсии муассисаи давлатии махсусгардонидашуда дар соҳаи муқовимат бар зидди вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масунияти мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ аз санҷиш (валидатсия) гузаранд.
9. Шахсе, ки аз азназаргузаронии тиббӣ гузаштааст, новобаста ба муҳлат ҳуқуқ дорад дар ҳамон ташкилот ё дигар ташкилоти низоми тандурустии давлатӣ ё хусусӣ такроран аз азназаргузаронии тиббӣ гузарад.
10. Азназаргузаронии тиббии кормандони тиб (ҳангоми ба кор даромадан ва муоинаи даврии тиббӣ) барои ошкор намудани вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният танҳо дар муассисаи давлатии махсусгардонидашуда дар соҳаи муқовимат бар зидди вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масунияти мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ гузаронида мешавад.
11. Ҳангоми саркашӣ намудани шахсон аз азназаргузаронии маҷбурии тиббӣ, маълумот дар бораи онҳо ба мақомоти корҳои дохилии маҳалли истиқомат барои таъмини маҷбуран овардан ба ташкилоти тиббӣ ё мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашидани онҳо дода мешавад.
Моддаи 168. Назорати диспансерии шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда
Назорати диспансерии шахсони воқеӣ, аз ҷумла гурезаҳо ва муҳоҷирони иҷборӣ, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат доранд ва мубталои вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният мебошанд, аз ҷониби муассисаҳои давлатии тандурустӣ дар асоси протоколҳои клиникӣ, роҳнамо ва дастурҳое, ки мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ тасдиқ мекунад, гузаронида мешавад.
Моддаи 169. Нигаҳдории маълумот дар бораи шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда, додани он ва ҷавобгарӣ барои ошкор кардани он
1. Маълумот дар бораи сирояти вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният маълумоти махфӣ (сирри тиббӣ) буда, он тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ дошта мешавад.
2. Маълумоти оморӣ оид ба сироятёбӣ ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният бо тақсимот аз рӯйи ҷинс, синну сол, маҳалли истиқомат ва роҳҳои сироятёбӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ, мақомоти тандурустии вилоят, шаҳр, ноҳия ва хадамоти назорати давлатии санитарию эпидемиологӣ дар муҳлати муқарраршуда ё бо дархости онҳо пешниҳод карда мешавад.
3. Маълумоти шахсӣ дар бораи сироятёбӣ ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният дар асоси қарори суд ё бо дархости мақомоти тафтишотӣ дода мешавад.
4. Ошкор намудани маълумот дар бораи сироятёбии шахс ба вируси норасоии масунияти одам ва мубталои бемории пайдошудаи норасоии масуният, ба истиснои ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, манъ аст.
Моддаи 170. Кумаки тиббӣ, иҷтимоию равонӣ ва чорабиниҳои дорои хусусияти пешгирикунанда дар муассисаҳои низоми иҷрои ҷазои ҷиноятӣ
1. Шахсоне, ки бо вируси норасоии масунияти одам зиндагӣ мекунанд ва дар ҳабс нигоҳ дошта мешаванд ва дар ҷойҳои маҳрум сохтан аз озодӣ адои ҷазои ҷиноятӣ доранд, ҳуқуқ доранд тибқи тартиби муқарраргардида дар ҳолатҳои зарурӣ кумаки тиббӣ, машваратӣ, кумаки иҷтимоию равониро дар муассисаҳои махсусгардонидашудаи тиббии мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ ва мақоми ваколатдори давлатии низоми иҷрои ҷазои ҷиноятӣ ё дар ташкилотҳои хусусии тиббӣ, ташкилотҳои ҷамъиятие, ки бо мақоми ваколатдори давлатии низоми иҷрои ҷазои ҷиноятӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамкорӣ менамоянд, гиранд.
2. Ҳуқуқҳои шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда, ки дар ҳабс нигоҳ дошта мешаванд ва ё дар ҷойҳои маҳрум сохтан аз озодӣ адои ҷазои ҷиноятӣ доранд, мутобиқи Кодекси мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳуқуқҳои шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда, ки дар озодӣ қарор доранд, баробаранд.
3. Маълумот дар бораи вазъи саломатии шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда, ки дар ҳабс қарор доранд ва дар ҷойҳои маҳрум сохтан аз озодӣ адои ҷазои ҷиноятӣ доранд, бояд дар ҳуҷҷатҳои танҳо барои кормандони тиббӣ дастрас нигоҳ дошта шаванд ва танҳо дар ҳолатҳои зарурӣ барои таъмини амнияти дигар маҳбусон ва кормандони маҳбас ё бо розигии онҳо ифшо карда мешаванд.
4. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ якҷо бо мақоми ваколатдори давлатии низоми иҷрои ҷазои ҷиноятӣ барномаҳои пешниҳоди иттилоот ва гузаронидани кори фаҳмондадиҳиро дар соҳаи тандурустӣ дар ташкилотҳои низоми иҷрои ҷазои ҷиноятӣ таҳия ва амалӣ менамояд.
Моддаи 171. Ҳифзи иҷтимоии шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда, мубталои бемории пайдошудаи норасоии масуният ва аъзои оилаи онҳо
1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ тибқи тартиби муқаррагардида дар ҳамкорӣ бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ва илм, меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ барномаҳо оид ба дастгирии иҷтимоии шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда, мубталои бемории пайдошудаи норасоии масуният ва аъзои оилаи онҳоро якҷо таҳия ва татбиқ менамоянд, дар таъин кардан ва пардохтани нафақаю кумакпулиҳо, дар расонидани кумакҳои иҷтимоию маишӣ, дар гирифтани таҳсил, бозомӯзӣ ва бо кор таъмин намудани онҳо, дастгирии иҷтимоии кӯдакони ятим ё бепарастор аз падару модар монда кумак мерасонанд.
2. Ба шахсоне, ки сироятёбии онҳо ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният дар натиҷаи амалиёти тиббии бо тартиби расман иҷрошуда ба вуҷуд омадааст, таъмини нафақа ва пешниҳоди ҳуқуқи бенавбат гирифтани манзил дар сурати набудани он ё беҳтар кардани шароити манзилӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.
3. Ба кӯдакони то синни 18, ки мубталои вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният мебошанд, кумакпулии ҳармоҳаи давлатӣ таъин карда мешавад. Тартиби таъин намудани кумакпулӣ ва андозаи онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.
4. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ва илм якҷо бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ дар асоси нишондодҳои тиббӣ барои кӯдакони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда, ки дар ташкилотҳои тандурустӣ ё дар хона қарор доранд, таҳсилро аз рӯйи барномаҳои махсуси муассисаҳои таҳсилоти умумӣ тибқи стандартҳои давлатии таҳсилот ташкил менамоянд.
Моддаи 172. Ҳифзи иҷтимоии шахсоне, ки хавфи сироят шудан ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуниятро доранд
1. Шахсоне, ки ба расонидани кумаки тиббӣ ба аҳолӣ, гузаронидани тадқиқоти озмоишгоҳӣ ё илмӣ, ки ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният робита доранд, дар соҳаи истеҳсоли доруҳои вирусӣ кор мекунанд, кормандони хадамоти иҷтимоӣ ва дигар шахсоне, ки дар расонидани кумак ба шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда ҷалб мешаванд, ҳатман бояд аз ҳодисаи сироятёбӣ ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматиашон, инчунин маъюбшавӣ ва фавт дар натиҷаи бемории пайдошудаи норасоии масуният суғуртаи ҳатмии давлатӣ карда шаванд. Тартиби суғуртаи ҳатмии гурӯҳи кормандони зикршударо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.
2. Маъмурияти ташкилотҳои тиббие, ки кормандони онҳо барои ошкор намудани вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният тадқиқотҳои ташхисӣ мегузаронанд, ба шахсони сироятёфтаи вируси норасоии масунияти одам ва беморони гирифтори бемории пайдошудаи норасоии масуният кумаки табобатӣ мерасонанд, бо хун ва дигар маводди шахсони сироятшуда тамос доранд, уҳдадоранд, ки гурӯҳи кормандони зикргардидаро бо лавозимоти зарурии муҳофизатӣ таъмин карда, муоинаи мунтазами онҳоро бо мақсади муайян намудани вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният гузаронанд.
3. Ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният сироят ёфтани кормандони тиббӣ, фарматсевтӣ ва дигар кормандон ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматиашон ба гурӯҳи бемориҳои касбӣ мансуб мебошад.
Моддаи 173. Имтиёзҳои меҳнатии кормандоне, ки ба шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда кумаки тиббӣ мерасонанд
Кормандони ташкилотҳои тандурустии давлатӣ, ки ба шахсони бо вируси норасоии масунияти одам зиндагикунанда кумаки тиббӣ ё кумаки дигар мерасонанд, тадқиқоти илмиро бо истифодаи маводди сироятёфта мегузаронанд ва дорувории биологӣ барои ташхис истеҳсол менамоянд, ҳуқуқ доранд:
- ба иловапулӣ ба маоши вазифавӣ дар ҳаҷми 100 дарсад;
- ба рухсатии меҳнатии ҳарсолаи давомнокиаш то 56 рӯзи тақвимӣ;
- ба рӯзи кутоҳи корӣ (рӯзи кории 6-соата).
Моддаи 174. Ҳамоҳангсозӣ, арзёбӣ ва баҳодиҳии самаранокии муқовимат ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният
1. Ҳамоҳангсозии амалиёт оид ба муайян намудани афзалиятҳои муқовимат ба паҳншавии вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният, таҳияи барнома ва нақшаҳои фаъолият, омода намудани нақшаҳои молиявӣ, амалӣ гардонидани мониторинг ва арзёбии самаранокии фаъолият дар ҳамаи зинаҳо аз ҷониби кумитаи миллии ҳамоҳангсозӣ, ки намояндагони мақомоти давлатӣ, ташкилотҳои ҷамъиятӣ, ҷомеаи шахсони сироятшудаи вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният, корхона, муассиса ва дигар ташкилотҳоро дар бар гирифта, дар фаъолияти муқовимат ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният дар зинаҳои дахлдор фаъолона ширкат меварзанд, анҷом дода мешавад.
2. Мақомоти дахлдори иҷроияи марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, корхона, муассиса ва дигар ташкилотҳо, новобаста ба шакли моликият ва тобеияти идоравӣ, якҷо бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ барномаҳои муқовимат ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуниятро барои гурӯҳҳои осебпазир ва махсуси аҳолӣ бо хатари бештари сироятёбӣ аз вируси норасоии масунияти одам, бемории пайдошудаи норасоии масуният ва инчунин барои кӯдакони бесарпараст таҳия ва татбиқ менамоянд.
Моддаи 1741. Ҳамкории байнисоҳавӣ дар муқовимат ба вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният
1. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ва илм дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ ба нақшаҳои фаъолияти таълимию тарбиявии муассисаҳои таълимӣ фаслҳоро, ки ба пешниҳоди маълумоти дастрас ба хонандагон оид ба тарзи ҳаёти солим ва роҳҳои сироят, усулҳо ва роҳҳои пешгирии вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуният алоқаманданд, дохил менамояд.
2. Муассисаҳои давлатии тандурустӣ якҷо бо мақомоти назорати муомилоти ғайриқонунии маводди мухаддир, дар ҳамкорӣ бо ташкилотҳои ҷамъиятӣ барномаҳои пешгирии вируси норасоии масунияти одамро барои истеъмолкунандагони маводди мухаддир бо роҳи тазриқӣ таҳия ва татбиқ менамоянд.
3. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҷавонон ва варзиш, занон ва оила, дин, телевизион ва радио, меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ, корҳои дохилӣ ва нақлиёт якҷо бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ нақша чорабиниҳо оид ба пешгирии вируси норасоии масунияти одам ва бемории пайдошудаи норасоии масуниятро дар байни гурӯҳҳои осебпазири аҳолӣ таҳия ва амалӣ менамоянд.».
Моддаи 2. Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон
Правительство Республики Таджикистан
Постановление
О проекте Закона Республики Таджикистан «О внесении изменений в Кодекс здравоохранения Республики Таджикистан»
В соответствии со статьей 58 Конституции Республики Таджикистан Правительство Республики Таджикистан п о с т а н о в л я е т:
Одобрить проект Закона Республики Таджикистан «О внесении изменений в Кодекс здравоохранения Республики Таджикистан» и представить на рассмотрение Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан.
Председатель
Правительства Республики Таджикистан Эмомали Рахмон
г.Душанбе от 30 сентября 2025 года №514
Проект
ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О ВНЕСЕНИИ ИЗМЕНЕНИЙ В КОДЕКС ЗДРАВООХРАНЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
Статья 1. Главу 24 Кодекса здравоохранения Республики Таджикистан от 30 мая 2017 года (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 2017 г., №5, ч.1, ст.270) изложить в следующей редакции:
«ГЛАВА 24. ПРОТИВОДЕЙСТВИЕ ВИРУСУ ИММУНОДЕФИЦИТА ЧЕЛОВЕКА И СИНДРОМУ ПРИОБРЕТЕННОГО ИММУНОДЕФИЦИТА
Статья 160. Государственная политика в сфере противодействия вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита
1. Государственная политика в сфере противодействия вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита реализуется на основании настоящего Кодекса и других нормативных правовых актов Республики Таджикистан.
2. Для противодействия вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита Правительством Республики Таджикистан принимается национальная программа по противодействию вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита. В реализации вышеуказанной программы могут принимать участие местные исполнительные органы государственной власти, физические и юридические лица, независимо от форм собственности и международные организации.
3. Государство гарантирует людям, живущим с вирусом иммунодефицита человека, и членам их семей:
- соблюдение всех прав и свобод в соответствии с законодательством Республики Таджикистан;
- получение информации о государственных гарантиях, правах и свободах, обязанностях и ответственности, о службах социально-психологической поддержки и группах взаимопомощи людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека;
- поддержку физическим и юридическим лицам, независимо от форм собственности в осуществлении программ по противодействию вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита;
- осуществление эпидемиологического надзора за распространением вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита на территории Республики Таджикистан;
- обеспечение средствами профилактики, диагностики и лечения вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита;
- доступность, безопасность лечения и медицинского освидетельствования на выявление вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита;
- приобретение лекарственных средств для лечения вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита из списка лекарственных средств, рекомендованных Всемирной организацией здравоохранения;
- оказание бесплатной медицинской помощи в государственных учреждениях, включая медикаментозную, и в частных медицинских учреждениях в соответствии с законодательством Республики Таджикистан;
- сохранение в тайне информации о наличии вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита, если условия и особенности жизни и труда людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека, не создают угрозу для заражения других лиц вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита;
- контроль за безопасностью медицинских препаратов, биологических жидкостей и тканей, используемых в диагностических, лечебных и научных целях;
- доступность и своевременность социально - психологической помощи;
- развитие научных исследований в сфере вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита;
- развитие международного сотрудничества и регулярный обмен информацией в рамках международных программ противодействия вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита.
Статья 161. Право на профилактику вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита
1. Физические лица, в том числе беженцы, вынужденные переселенцы имеют право на профилактику вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита для предотвращения заболеваемости и смертности, связанных с вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита, в том числе на:
- получение информации о путях передачи и методах профилактики вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита;
- получение ключевыми и уязвимыми группами населения специфической информации и услуг, направленных на изменение рискованного поведения;
- проведение массовых информационно-просветительских мероприятий, в том числе встреч, семинаров, акций, и создание кружков, связанных с профилактикой вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита по согласованию с уполномоченным государственным органом в сфере здравоохранения;
- тестирование на наличие вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита с соблюдением принципов конфиденциальности и дружелюбности.
2. Порядок реализации профилактических мер распространения вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита в Республике Таджикистан определяет уполномоченный государственный орган в сфере здравоохранения.
Статья 162. Права и обязанности людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека
1. Люди, живущие с вирусом иммунодефицита человека, имеют право на:
- гуманное отношение общества, исключающее унижение человеческого достоинства;
- получение информации о государственных гарантиях, правах, обязанностях и ответственности в связи с имеющимися у них заболеваниями и применяемыми методами медицинской помощи;
- сохранение в тайне информации о состоянии своего здоровья, если условия и особенности их жизни и труда не создают угрозу для заражения других лиц вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита;
- получение информации о службах социально-психологической поддержки и группах взаимопомощи людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека;
- ознакомление с листком информирования о наличии вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита;
- получение всех видов бесплатной медицинской помощи, включая медикаментозную, в государственных учреждениях, и в частных учреждениях здравоохранения в соответствии с законодательством Республики Таджикистан;
- обучение во всех образовательных учреждениях, за исключением образовательных медицинских учреждений, в которых нельзя обучаться лицам, имеющим заболевания, перечень которых утвержден Правительством Республики Таджикистан и/или другими нормативными правовыми актами;
- получение родителями детей, рожденных от матерей, живущих с вирусом иммунодефицита человека, заменителей грудного молока с момента их рождения до времени установления им окончательного диагноза о наличии вируса иммунодефицита человека. Порядок назначения заменителей грудного молока для детей, рожденных от матерей, живущих с вирусом иммунодефицита человека, объем и источник финансирования определяются Правительством Республики Таджикистан;
- труд и пенсия в порядке, установленном законодательством;
- возмещение материального и морального ущерба, связанного с разглашением информации о наличии вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита, в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
2. Возмещение вреда, причиненного здоровью лиц, инфицированных вирусом иммунодефицита человека, в результате ненадлежащего исполнения своих служебных обязанностей медицинскими работниками учреждений здравоохранения производится в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
3. Люди, живущие с вирусом иммунодефицита человека, состоящие на учете в государственных специализированных учреждениях здравоохранения, при принятии антиретровирусной терапии и доведения вирусной нагрузки до неопределяемого состояния будут считаться как безопасный источник инфекции для половых партнеров.
4. Люди, живущие с вирусом иммунодефицита человека, с целью исключения угрозы заражения других лиц вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита обязаны:
- ознакомиться с листком предупреждения о нераспространении вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита;
- выполнять предписания медицинских работников по нераспространению вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита и соблюдать меры профилактики при контакте со здоровыми лицами;
- вступать в половые контакты при высокой вирусной нагрузке только с использованием презерватива;
- соблюдать диспансерный режим и принимать антиретровирусную терапию;
- не скрывать источник заражения и лиц, имевших с указанным лицом контакты, создающие опасность заражения этими заболеваниями.
5. Несоблюдение врачебных предписаний или правил внутреннего распорядка медицинского учреждения лицами, живущими с вирусом иммунодефицита человека, является основанием для привлечения их к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан, не может быть основанием для отказа от предоставления медицинских услуг.
Статья 163. Ответственность людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека
Людям, живущим с вирусом иммунодефицита человека, запрещается заведомо подвергать опасности заражения, либо заражать другое лицо или несколько лиц вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита. Виновное лицо возмещает причиненный ущерб.
Статья 164. Права родителей (или лица их заменяющие) детей, живущих с вирусом иммунодефицита человека
1. Родители детей (или лица их заменяющие), живущих с вирусом иммунодефицита человека, имеют право на:
- совместное пребывание в стационарах с детьми в возрасте до 14 лет с освобождением родителей на это время от работы и выплатой им пособия по временной нетрудоспособности;
- сохранение за одним из родителей трудового стажа в случае увольнения его с работы в связи с уходом за ребенком в возрасте до 18 лет для начисления пособия по временной нетрудоспособности при условии поступления на работу до достижения ребенком указанного возраста;
- бесплатный проезд одного из родителей или иного законного представителя ребенка к месту лечения и обратно.
2. Матери, имеющие детей, живущих с вирусом иммунодефицита человека, в возрасте до 18-ти лет имеют право на получение ежегодного отпуска в удобное для них время. В случае отсутствия матери и воспитания такого ребенка отцом или иным лицом, это право предоставляется указанным лицам.
Статья 165. Права и ответственность медицинских работников
1. Медицинские работники, которые были заражены вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита при исполнении служебных обязанностей, имеют право на:
- улучшение жилищных условий в порядке, определяемом законодательством Республики Таджикистан;
- на пенсию по возрасту, выплату в случае их смерти от синдрома приобретенного иммунодефицита пенсии в размере 100 процентов их нетрудоспособным членам семьи и детям до их совершеннолетия;
- ежегодный отпуск продолжительностью не менее 36 рабочих дней с использованием его в удобное для них время;
- ежегодное получение лечения в санаторно-курортных учреждениях, независимо от их ведомственной подчиненности;
- установление факта профессионального заражения, возмещение ущерба, размер и порядок которого определяются законодательством Республики Таджикистан.
2. В случае заражения вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита другого лица или нескольких лиц при ненадлежащем исполнении профессиональных обязанностей и нарушении правил и норм безопасности, медицинские работники несут ответственность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 166. Запрет ограничения прав людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека
Ограничение прав людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека запрещается в следующих случаях:
- совершение любого публичного акта с целью разжигания ненависти и распространения презрительного отношения к лицу или группам населения на основании фактического или предполагаемого статуса людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека;
- использование людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека, в качестве объектов для медицинских испытаний средств и методов, научного изучения или учебного процесса без их согласия;
- дискриминация на основании наличия вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита;
- ограничение жилищных и иных прав и законных интересов членов семей людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека;
- отказ в приеме в учреждения здравоохранения и оказании неотложной помощи людям, живущим с вирусом иммунодефицита человека.
Статья 167. Медицинское освидетельствование на выявление вируса иммунодефицита человека
1. Медицинское освидетельствование граждан с целью выявления вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита проводится в государственных и частных медицинских учреждениях. Медицинское освидетельствование несовершеннолетних и лиц, признанных недееспособными, может проводиться только по просьбе или с согласия их законных представителей, которые имеют право присутствовать при проведении медицинского освидетельствования. Медицинское освидетельствование проводится конфиденциально, до и после медицинского освидетельствования проводится психосоциальное консультирование и результаты освидетельствования выдаются лицу, прошедшему освидетельствование, или его законному представителю.
2. Медицинское освидетельствование проводится в следующих видах;
- добровольное медицинское освидетельствование;
- обязательное медицинское освидетельствование;
- принудительное медицинское освидетельствование.
3. Порядок медицинского освидетельствования с целью выявления заражения вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита, учета, медицинского обследования инфицированных вирусом иммунодефицита человека, синдромом приобретенного иммунодефицита и профилактического наблюдения за ними определяется Правительством Республики Таджикистан.
4. Добровольное медицинское освидетельствование проводится физическим лицам, в том числе беженцам и вынужденным переселенцам, проживающим на территории Республики Таджикистан, по их просьбе и/или на основании их согласия.
5. Лица, отказавшиеся от обязательного медицинского освидетельствования, не могут работать по специальностям, которые имеют высокий риск заражения вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита, быть донорами крови и других биологических жидкостей, органов и тканей.
6. Принудительное медицинское освидетельствование проводится физическим лица, в том числе беженцам и вынужденным переселенцам, проживающим на территории Республики Таджикистан, с предъявлением документов, удостоверяющих личность, без их согласия или без согласия их законного представителя по требованию медицинских организаций по эпидемиологическим показаниям.
7. Принудительное медицинское освидетельствование по эпидемиологическим показаниям проводятся только в государственных специализированных учреждениях.
8. Добровольное, обязательное и принудительное медицинское обследование проводится методом экспресс теста или иммуноферментного анализа крови. При получении положительного результата сотрудниками медицинского учреждения удостоверяется личность пациента (полностью фамилия, имя, отчество, дата рождения и домашний адрес) и проводится забор образца крови для проведения подтверждающих исследований в соответствии с национальным алгоритмом диагностики вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита. С целью соблюдения стандартов лабораторной диагностики вируса иммунодефицита человека, синдрома приобретенного иммунодефицита и получения достоверного результата исследования, все закупаемые тесты физическими и юридическими лицами обязаны проходить валидацию в Республике Таджикистан на базе референс лаборатории государственного специализированного учреждения в сфере противодействия вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита, уполномоченного государственного органа в сфере здравоохранения.
9. Лицо, прошедшее медицинское освидетельствование, независимо от срока имеет право на повторное медицинское освидетельствование в том же медицинском учреждении или в ином учреждении государственной или частной системы здравоохранения.
10. Медицинское освидетельствование медицинских работников (при поступлении на работу и периодических медицинских осмотрах) на выявление вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита проводится только в государственных специализированных учреждениях в сфере противодействия вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита, уполномоченного государственного органа в сфере здравоохранения.
11. При уклонении лиц от принудительного медицинского освидетельствования информация о них передается в органы внутренних дел по месту их жительства для обеспечения принудительного привода в медицинское учреждение или для привлечения их к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 168. Диспансерное наблюдение за людьми, живущими с вирусом иммунодефицита человека
Диспансерное наблюдение физических лиц, в том числе беженцев и вынужденных переселенцев, проживающих на территории Республики Таджикистан и зараженные вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита, осуществляется государственными учреждениями здравоохранения на основании клинических протоколов, руководств и инструкций, утверждённых уполномоченным государственным органом в сфере здравоохранения.
Статья 169. Хранение информации о людях, живущих с вирусом иммунодефицита человека, ее передача и ответственность за ее разглашение
1. Информация о заражении вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита является конфиденциальной (врачебной тайной) и она хранится в соответствии с требованиями законодательства Республики Таджикистан.
2. Статистическая информация о зараженных вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита с разбивкой по полу, возрасту, месту проживания и путям передачи предоставляется уполномоченному государственному органу в сфере здравоохранения, областным, городским и районным органам здравоохранения и службе государственного санитарно-эпидемиологического надзора в установленные сроки или по их требованию.
3. Персональная информация о заражении вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита передается на основании постановления суда или по запросу следственных органов.
4. Разглашение информации о заражении лица вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита запрещается, за исключением случаев, установленных законодательством Республики Таджикистан.
Статья 170. Медицинская, социально-психологическая помощь и меры профилактического характера в учреждениях системы исполнения уголовного наказания
1. Люди, живущие с вирусом иммунодефицита человека и содержащиеся под стражей и отбывающие уголовное наказание в местах лишения свободы имеют право в установленном порядке на получение в необходимых случаях медицинской помощи, консультирования, социально - психологической помощи в специализированных учреждениях здравоохранения уполномоченного государственного органа в сфере здравоохранения и уполномоченного государственного органа системы исполнения уголовных наказаний или в частных медицинских учреждениях здравоохранения, общественных организациях, сотрудничающих с уполномоченным государственным органом системы исполнения уголовных наказаний, в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
2. Права людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека и содержащихся под стражей и отбывающих уголовное наказание в местах лишения свободы, в соответствии с настоящим Кодексом, другими нормативными правовыми актами Республики Таджикистан приравнены к правам людей, живущим с вирусом иммунодефицита человека и находящимся на свободе.
3. Информация о состоянии здоровья людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека, содержащихся под стражей и отбывающих уголовное наказание в местах лишения свободы должна содержаться в документах, доступных только для медицинского персонала, и подлежит раскрытию только при необходимости обеспечения безопасности других заключенных и тюремного персонала, или с их согласия.
4. Уполномоченный государственный орган в сфере здравоохранения совместно с уполномоченным государственным органом системы исполнения уголовных наказаний разрабатывают и реализуют программы предоставления информации и проведения просветительской работы в сфере здравоохранения в учреждениях системы исполнения уголовных наказаний.
Статья 171. Социальная защита людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека и страдающих синдромом приобретенного иммунодефицита, и членов их семей
1. Уполномоченный государственный орган в сфере здравоохранения в установленном порядке в сотрудничестве с уполномоченным органом в сфере образования и науки, труда, миграции и занятости населения совместно разрабатывают и реализуют программы по социальной поддержке людей, живущих с вирусом иммунодефицита человека и страдающих синдромом приобретенного иммунодефицита, и членов их семей, оказывают содействие по назначению и выплате пенсий и пособий, в оказании социально - бытовой помощи, в получении образования, переподготовке и трудоустройстве, социальной поддержке детей, осиротевших или оставшихся без попечения родителей.
2. Лицам, заражение которых вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита произошло вследствие медицинских процедур, выполненных в официальном порядке, устанавливается пенсионное обеспечение и предоставляется право на внеочередное получение жилья, в случае его отсутствия, или улучшение жилищных условий в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
3. Детям в возрасте до 18-ти лет, инфицированным вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита, назначается ежемесячное государственное пособие. Порядок назначения пособия и его объем для выплаты определяются Правительством Республики Таджикистан.
4. Уполномоченный государственный орган в сфере образования и науки совместно с уполномоченным государственным органом в сфере здравоохранения в соответствии с медицинскими показаниями организуют для детей, живущих с вирусом иммунодефицита человека и находящихся в учреждениях здравоохранения или в домашних условиях, обучение по спецпрограммам общеобразовательной школы в соответствии с государственными образовательными стандартами.
Статья 172. Социальная защита людей, подвергающихся риску заражения вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита
1. Лица, оказывающие медицинскую помощь населению, проводящие лабораторные или научные исследования, связанные с вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита, работающие в сфере производства вирусных препаратов, работники социальных служб и другие лица, привлеченные к оказанию помощи людям, живущим с вирусом иммунодефицита человека, подлежат обязательному государственному страхованию на случай инфицирования вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита при исполнении ими служебных обязанностей, а также наступления в связи с этим инвалидности и смерти от синдрома приобретённого иммунодефицита. Порядок обязательного страхования указанных категорий работников определяется Правительством Республики Таджикистан.
2. Администрация медицинских учреждений, работники которых проводят диагностические исследования на выявление вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита, оказывают лечебную помощь лицам, инфицированным вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита, имеют контакт с кровью и иными материалами от инфицированных лиц, обязана обеспечивать названных категорий работников необходимыми средствами защиты, проводить систематическое обследование их в целях выявления вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита.
3. Заражение вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита медицинских, фармацевтических и других работников при исполнении ими служебных обязанностей относится к категории профессиональных заболеваний.
Статья 173. Трудовые льготы для работников, оказывающих медицинскую помощь людям, живущим с вирусом иммунодефицита человека
Работники государственных учреждений здравоохранения, непосредственно оказывающие медицинскую или другую помощь людям, живущим с вирусом иммунодефицита человека, проводящие научные исследования с использованием инфицированного материала и производящие биологические препараты для диагностики имеют право на:
- доплату к заработной плате в размере 100 процентов;
- ежегодный трудовой отпуск продолжительностью до 56 календарных дней;
- сокращенный рабочий день (6-часовой рабочий день).
Статья 174. Координация, мониторинг и оценка эффективности противодействия вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита
1. Координация действий по определению приоритетов противодействия эпидемии вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита, разработке программ и планов деятельности, подготовке финансовых планов, осуществлению мониторинга и оценке эффективности деятельности на всех уровнях осуществляется Национальным координационным комитетом, включающим представителей государственных органов, общественных организаций, сообществ лиц, живущих с вирусом иммунодефицита человека и страдающих синдромом приобретенного иммунодефицита, предприятий, учреждений и других организаций, активно участвующих в деятельности по противодействию вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита на соответствующем уровне.
2. Центральные и местные исполнительные органы государственной власти, предприятия, учреждения и другие организации, независимо от форм собственности и ведомственной подчинённости, совместно с уполномоченным государственным органом в сфере здравоохранения разрабатывают и осуществляют программы по противодействию вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита для уязвимых и специальных групп населения с повышенным риском инфицирования вирусом иммунодефицита человека и синдромом приобретенного иммунодефицита, а также для беспризорных детей.
Статья 1741. Межотраслевое сотрудничество в противодействии вирусу иммунодефицита человека и синдрому приобретенного иммунодефицита
1. Уполномоченный государственный орган в сфере образования и науки по согласованию с уполномоченным государственным органом в сфере здравоохранения включает в учебно-воспитательные планы деятельности учреждений образования разделы, связанные с предоставлением учащимся доступной информации о здоровом образе жизни, о путях передачи и методах, и способах профилактики вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита.
2. Государственные учреждении здравоохранения совместно с органами, осуществляющими контроль за незаконным оборотом наркотиков, разрабатывают и внедряют программы по профилактике вируса иммунодефицита человека для потребителей наркотиков инъекционным путем.
3. Уполномоченные государственные органы в сферах молодежи и спорта, женщин и семьи, религии, телерадиовещания, труда, миграции и занятости населения, внутренних дел и транспорта совместно с уполномоченным государственным органом в сфере здравоохранения разрабатывают и внедряют программы по профилактике вируса иммунодефицита человека и синдрома приобретенного иммунодефицита среди уязвимых слоев населения.».
Статья 2. Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.
Президент
Республики Таджикистан