Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 27 сентябри соли 2025, № 1076 "Дар хусуси лоиҳаи Шартнома байни Ҷумҳурии Қазоқистон,Ҷумҳурии Қирғизистон, Ҷумҳурии Тоҷикистон, Туркманистон ва Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар бораи дӯстӣ, ҳусни ҳамҷаворӣ ва ҳамкорӣ бо мақсади рушди Осиёи Марказӣ дар асри XXI"

Санаи амалкуни:

Ҳолати ҳуҷҷат: Амалкунанда

ФАРМОНИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар хусуси лоиҳаи Шартнома байни Ҷумҳурии Қазоқистон,Ҷумҳурии Қирғизистон, Ҷумҳурии Тоҷикистон, Туркманистон ва Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар бораи дӯстӣ, ҳусни ҳамҷаворӣ ва ҳамкорӣ бо мақсади рушди Осиёи Марказӣ дар асри XXI


Мутобиқи моддаи 7 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон» фармон медиҳам:

1.Лоиҳаи Шартнома байни Ҷумҳурии Қазоқистон, Ҷумҳурии Қирғизистон, Ҷумҳурии Тоҷикистон, Туркманистон ва Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар бораи дӯстӣ, ҳусни ҳамҷаворӣ ва ҳамкорӣ бо мақсади рушди Осиёи Марказӣ дар асри XXI маъқул дониста шавад.

2.Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардида сана ва маҳалли имзои Шартномаи мазкурро бо Тарафҳо мувофиқа намояд.


Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон
ш. Душанбе, аз 27 сентябри соли 2025, № 1076

ШАРТНОМА байни Ҷумҳурии Қазоқистон, Ҷумҳурии Қирғизистон, Ҷумҳурии Тоҷикистон, Туркманистон ва Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар бораи дӯстӣ, ҳусни ҳамҷаворӣ ва ҳамкорӣ бо мақсади рушди Осиёи Марказӣ дар асри XXI

Ҷумҳурии Қазоқистон, Ҷумҳурии Қирғизистон, Ҷумҳурии Тоҷикистон, Туркманистон ва Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки минбаъд Тарафҳои Аҳдкунанда номида мешаванд,

бо дарназардошти ҳамбастагии амиқи таърихӣ ва фарҳангии мардумони давлатҳои Осиёи Марказӣ,

бо эътирофи аҳаммияти хоса ва арзиши ногусастании соҳибихтиёрии давлатӣ, тамомияти арзӣ ва устуворӣ барои рушди рӯзафзуни давлатҳои Осиёи Марказӣ,

бо итмимон бар он, ки таҳкими минбаъдаи муносибатҳои дӯстӣ, ҳусни ҳамҷаворӣ ва шарикии стратегӣ ҷавобгӯи манфиатҳои бунёдии мардумони Осиёи Марказӣ мебошад,

бо дарназардошти рағбати мутақобила ҷиҳати таъмиқи пай дар пайи муколамаи сиёсӣ ва густариши муносибатҳои ҳамкории бисёрҷанба,

бо тасдиқи ҷонибдории принсипҳои умумиэътирофшуда ва меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ, дар навбати аввал ҳадаф ва принсипҳои Оинномаи Созмони Милали Муттаҳид,

бо дарки масъулияти баланд барои таъмини субот, амният ва ризоияти байни миллатҳо дар Осиёи Марказӣ, ки асоси рушди устувори тамоми минтақа мебошад,

бо эътирофи зарурати ҳамоҳангсозии амалҳо ва муҳиммияти кӯшишҳои муштарак бо мақсади таҳкими субот дар минтақа,

бо изҳори азми қатъӣ ҷиҳати пешбурди минбаъдаи ғояи ҳамкории минтақавӣ, ки ба густариши ҳамаҷонибаи иқтидори иқтисодӣ, обу энергетикӣ, нақлиётӣ, логистикӣ, сайёҳӣ, ва фарҳангию гуманитарии давлатҳои Осиёи Марказӣ инчунин баланд бардоштани некуаҳволӣ ва сифати зиндагии шаҳрвандони Тарафҳои Аҳдкунанда равона гардидааст,

бо таъкиди аҳаммияти рушди минбаъдаи муколамаи сиёсӣ ва ҳамкории ҳамаҷониба дар доираи Вохӯриҳои машваратии сарони давлатҳои Осиёи Марказӣ ҳамчун платформаи асосии ҳамкории мутақобилаи Тарафҳои Аҳдкунанда,

бо эътирофи аҳаммияти кӯшишҳои муштарак ҷиҳати эҷоди минтақаи сулҳ ва шукуфоӣ дар Осиёи Марказӣ, инчунин ноил шудан ба ҳадафҳои баланди ҳамкории минтақавӣ дар асри XXI, ки ҷавобгӯи манфиатҳои Тарафҳои Ахдкунанда мебошад,

ба мувофиқаи зерин расиданд.

Моддаи 1

Тарафҳои Аҳдкунанда муносибатҳояшонро дар асоси эҳтироми мутақобила, баробарӣ, ҳамдигарфаҳмӣ ва ҳамаҷониба ба инобат гирифтани манфиатҳои якдигар роҳандозӣ менамоянд.

Тарафҳои Аҳдкунанда тасмим гирифтанд, ки кӯшишҳои худро бо мақсади таъмини сулҳи пойдор дар минтақа ва фароҳамсозии шароити мусоид ҷиҳати рушди устувор ва рӯзафзуни давлатҳои Осиёи Марказӣ муттаҳид созанд.

Моддаи 2

Тарафҳои Аҳдкунанда муносибатҳои мутақобиларо дар асоси боварӣ, рағбат ба истиқрор ва таҳкими шарикии стратегӣ ва ҳамкории гуногунҷанба, ба асос гирифтани принсипҳои эҳтироми мутақобилаи соҳибихтиёрии давлатӣ, тамомияти арзӣ ва дахлнопазирии сарҳадҳо, мудохила накардан ба корҳои дохилӣ ва ҳалли мусолиҳатомези баҳсҳо, истифода накардани қувва ва ё таҳдиди истифодаи қувва, манфиати мутақобилан судманд ва ҳамзистии осоишта, риояи ҳуқуқу озодиҳои асосии инсон, иҷрои бовиҷдононаи уҳдадориҳои байналмилалӣ, инчунин дигар принсипҳо ва меъёрҳои умумиэътирофшудаи ҳуқуқи байналмилалӣ густариш медиҳанд.

Моддаи 3

Тарафҳои Аҳдкунанда ба роҳҳои интихобнамудаи рушди сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии ҳар яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда мутақобилан эҳтиром мегузоранд.

Моддаи 4

Тарафҳои Аҳдкунанда бо мақсади таҳкими сулҳу субот ва амният дар Осиёи Марказӣ ҳамкории наздик менамоянд, аз ҷумла мунтазам машваратҳои панҷҷонибаро оид ба масъалаҳои муҳимми минтақавӣ ва байналмилалии қобили таваҷҷуҳи ҳамдигар амалӣ менамоянд.

Тарафҳои Аҳдкунанда бо мақсади тавсеаи шарикии баробарҳуқуқу боваринок ва ҳамкории стратегӣ ҷиҳати баланд бардоштани самаранокии қолаби Вохӯриҳои машваратии сарони давлатҳои Осиёи Марказӣ мусоидат мекунанд, механизмҳои мавҷудаи ҳамкории панҷҷонибаро такмил медиҳанд, инчунин, дар сурати зарурат дигар мақомоти машваратӣ ва сохторҳои байнидавлатиро таъсис медиҳанд.

Моддаи 5

Тарафҳои Аҳдкунанда дар масъалаҳои пешгирӣ намудани таҳдид ба истиқлолият, соҳибихтиёрӣ ва тамомияти арзӣ ҳамдигарро ҳамаҷониба дастгирӣ карда, ёрии мутақобила мерасонанд.

Дар сурати пайдоиши ҳолате, ки барои амният, соҳибихтиёрӣ ва тамомияти арзии яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда таҳдид дорад, ба мақсади муайян намудани чораҳо барои пешгирии самараноки таҳдиди бавуҷудомада машваратҳои дахлдор ҳам дар сатҳи дуҷониба ва ҳам дар доираи Вохӯриҳои машваратии сарони давлатҳои Осиёи Марказӣ метавонанд баргузор шаванд.

Моддаи 6

Тарафҳои Аҳдкунанда ҷонибдории қавиро ҷиҳати худдорӣ кардан аз истифодаи қувва ё таҳдиди истифодаи қувва дар муносибатҳои байнидавлатӣ бо якдигар тасдиқ намуда, уҳдадор мешаванд, ки ба иттифоқҳо, паймонҳо ва иттиҳодҳои дигари давлатҳое, ки ба муқобили Тарафҳои Аҳдкунанда равона гардидаанд, шомил нашаванд, инчунин, дар амалҳое, ки бар зидди Тарафҳои Аҳдкунанда равона гардидаанд, ширкат наварзанд.

Дар сурати ба вуҷуд омадани масъалаҳои баҳснок, Тарафҳои Аҳдкунанда онҳоро дар асоси эҳтироми якдигар ва ҳусни тафоҳум танҳо дар доираи муколамаи сулҳҷӯёнаи дипломатӣ, аз ҷумла дар ҳолати зарурӣ тавассути созмон додани механизмҳои дахлдори ҳамкорӣ ҳал менамоянд.

Тарафҳои Аҳдкунанда уҳдадоранд, ки ҳудуд, низомҳои коммуникатсионӣ ва инфрасохтори дигарро барои истифодаи кишварҳои сеюм бар зарари соҳибихтиёрии давлатӣ, таъмини амният ва субот, сохти конститутсионӣ ва тамомияти арзии ҳар яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда роҳ надиҳанд.

Моддаи 7

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро, ки баҳри таъмини сулҳ ва амният дар Осиёи Марказӣ равона шудааст, роҳандозӣ мекунанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро дар соҳаҳои ҳарбӣ ва ҳарбӣ- техникӣ оид ба масъалаҳои мавриди таваҷҷуҳи мутақобила густариш медиҳанд.

Моддаи 8

Тарафҳои Аҳдкунанда дар Созмони Милали Муттаҳид фаъолона ҳамкорӣ намуда, ҷиҳати таҳкими нақши марказии СММ ҳамчун созмони байналмилалии бонуфуз ва ҷаҳонӣ кӯшиш ба харҷ медиҳанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро дар доираи дигар созмонҳои байналмилалӣ ва минтақавӣ вусъат мебахшанд, зимни баррасии масоили мавриди манфиатҳои худ якдигарро дастгирӣ менамоянд ва дар сурати зарурӣ роҷеъ ба ҳамоҳангсозии мавқеъҳои худ перомуни масъалаҳои рӯзмарраи вазъи байналмилалӣ машваратҳо гузаронида, инчунин, дар масъалаҳои пойдории сулҳ ва амният дар Осиёи Марказӣ аз мавқеъҳои ягонаи мувофиқашуда баромад мекунанд.

Моддаи 9

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро дар самти паҳн накардани силоҳи қатли ом, таҳкими минбаъдаи минтақаи аз силоҳи ҳастай озод дар Осиёи Марказӣ таҳким бахшида, ба равандҳои халъи силоҳи ҳастаӣ фаъолона мусоидат менамоянд ва ҷиҳати пешгирии паҳншавии ҳамаи навъҳои силоҳи қатли ом тадбирҳо меандешанд.

Моддаи 10

Тарафҳои Аҳдкунанда мутобиқи қонунгузории миллии худ ва уҳдадориҳои байналмилалӣ ҳамкориро бар зидди чолишу таҳдидҳои нав ба амният, аз ҷумла терроризм, экстремизм ва ҷудоихоҳӣ (сепаратизм), ҷинояткории мутташакилонаи фаромиллӣ, ҷиноятҳои киберӣ, муҳоҷирати ғайриқонунӣ, савдои одамон, гардиши ғайриқонунии силоҳ, маводи мухаддир, моддаҳои психотропӣ ва прекурсорҳои онҳо вусъат ва таъмиқ медиҳанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда ҷиҳати муқовимат ба таблиғи идеологияи терроризм ва экстремизм, пеш аз ҳама миёни ҷавонон кӯшиш намуда, оид ба пешгирии таҳамулнопазирии динӣ, бегонаситезӣ (ксенофобия) ва табъизи этникӣ кор мебаранд.

Моддаи 11

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро байни шохаҳои ҳокимияти иҷроия, қонунгузорӣ ва судии худ дастгирӣ намуда, ҷиҳати рушд ва таҳкими ҳамкории байни онҳо, инчунин ҳизбҳои сиёсӣ, ташкилотҳои ҷамъиятӣ ва воситаҳои ахбори оммаи давлатҳои Осиёи Марказӣ мусоидат мекунанд.

Моддаи 12

Тарафҳои Аҳдкунанда ҷиҳати густариш ва таъмиқи ҳамкории иқтисодӣ байни давлатҳои Осиёи Марказӣ, аз ҷумла дар соҳаҳои савдо, сармоягузорӣ, саноат, кишоварзӣ, нақлиёт, логистика, энергетика, сайёҳӣ ва самтҳои дигари мавриди таваҷҷуҳи мутақобила ҳамаи тадбирҳои заруриро меандешанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда дар доираи созмонҳо ва институтҳои мухталифи байналмилалии иқтисодӣ, молиявӣ ва ниҳодҳои дигар ҳамкорӣ намуда, якдигарро зимни иштирок ё шомилшавӣ ба созмонҳои байналмилалие, ки яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда узви он мебошад, дастгирӣ менамоянд.

Моддаи 13

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкории сармоягузорӣ, аз ҷумла ҳавасмандгардонӣ ва ҳифзи мутақобилаи сармоя, таъсис додани корхонаҳои муштарак, иншооти логистикӣ ва инфрасохторӣ, татбиқи лоиҳаҳои муштарак, ки ба баланд бардоштани рақобатпазирии иқтисодҳои миллӣ ва сатҳи некуаҳволии аҳолии давлатҳои Осиёи Марказӣ равона гардиданд, густариш медиҳанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда шароити мусоидро барои соҳибкорӣ ва фаъолияти дигари хоҷагидорӣ фароҳам оварда, баҳри рушди шаклҳои гуногуни иттиҳодҳо ва равобити мустақим байни шаҳрвандон, корхонаҳо ва субъектҳои дигари ҳамкории иқтисодӣ мусоидат мекунанд.

Моддаи 14

Тарафҳои Аҳдкунанда ба рушди минбаъдаи иқтидори транзитӣ ва нақлиётии минтақа тариқи истифодаи васеи коммуникатсияҳои мавҷудаи ҳавоӣ, обӣ, автомобилӣ, роҳи оҳан ва бунёди роҳҳои нав, инчунин тавассути содасозии расмиёти маъмурӣ ҳангоми ҳамлу нақли фаромиллӣ мусоидат мекунанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда барои дар Осиёи Марказӣ созмон додани шабакаи марказҳои истеҳсолию логистикӣ ва тақсимоти яклухт бо мақсади таъмини шароити мусоид ҷиҳати содасозии транзити маҳсулот ва молҳо чораҳои зарурӣ меандешанд.

Моддаи 15

Тарафҳои Аҳдкунанда ба рушди ҳамкории байниминтақавӣ ва наздисарҳадӣ ва фароҳам овардани шароити мусоид ҷиҳати вусъат бахшидани равобити тиҷоративу иқтисодӣ, хоҷагидорӣ, фарҳангӣ ва гуманитарӣ байни воҳидҳои маъмурӣ-ҳудудии худ мусоидат менамоянд.

Моддаи 16

Тарафҳои Аҳдкунанда дар асоси мутақобила ба таъмини фаъолияти намояндагиҳои дипломатӣ, консулӣ, тиҷоратӣ ва дигар ниҳодҳои расмии якдигар мусоидат мекунанд.

Моддаи 17

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро ҷиҳати истифодаи маҷмуӣ ва оқилонаи захираҳои обию энергетикӣ бо дарназардошти манфиати ҳамаи Тарафҳои Аҳдкунанда ва тибқи шартномаҳои байналмилалие, ки Тарафҳои Аҳдкунанда иштирокдори онҳо мебошанд, густариш медиҳанд.

Моддаи 18

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро дар соҳаҳои ҳифзи муҳити зист ва таъмини амнияти экологӣ, мубориза бо биёбоншавӣ ва тағйирёбии иқлим густариш медиҳанд.

Тарафҳои Ахдкунанда саъю кӯшишро дар соҳаи ҳифзи низоми экологии минтакаи Осиёи Марказӣ, барқарор намудани гуногунии биологӣ, инчунин рекултиватсияи партовгоҳҳои ҳастаӣ, пеш аз ҳама дар минтақаҳои эҳтимоли сар задани хатари офатҳои табиӣ ҷойгиршуда, ҳамоҳанг мекунанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда ҷиҳати пешгирӣ ва бартарафсозии оқибатҳои офатҳои табиӣ, садамаҳои бузург ва фалокатҳои техногенӣ дар ҳудудҳои худ кумаки мутақобила мерасонанд, инчунин ҳамкориро дар соҳаи мубориза бо оқибатҳои фалокатҳои экологӣ ва таъсири антропогенӣ ба муҳити зист тақвият мебахшанд.

Моддаи 19

Тарафҳои Аҳдкунанда саъю кӯшишҳоро дар самти барқарорсозии низоми экологии ҳавзаи баҳри Арал ва минтақаҳои Наздиарал муттаҳид ва ҳамоҳанг намуда, дар таҳия ва татбиқи барномаҳои байналмилалӣ ва минтақавӣ дар ин ҷода ҳамкорӣ мекунанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда ҷиҳати такмилдиҳии сохтори ташкилӣ ва заминаи шартномавӣ-ҳуқуқии Бунёди Байналмилалии наҷоти Арал бо дарназардошти манфиатҳои ҳамаи давлатҳои Осиёи Марказӣ чораҳои зарурӣ меандешанд.

Моддаи 20

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро дар соҳаи маориф густариш медиҳанд.

Бо ин мақсад Тарафҳои Аҳдкунанда дар самти омодасозии кадрҳо, мубодилаи олимон, мутахассисон ва донишчӯён ҳамкорӣ ва шароити мусоид фароҳам меоранд, инчунин ба ҳамкориҳои байни муассисаҳои таҳсилотӣ, аз ҷумла бо мақсади таҳияи барномаҳои муштараки таълимӣ ва самтҳои дигари мавриди таваҷҷуҳи тарафайн ҳамаҷониба мусоидат менамоянд.

Моддаи 21

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро дар соҳаи таҳқиқотҳои заминавӣ ва амалӣ бо истифодаи дастовардҳои илми муосир, техника ва технологияҳо таъмиқ менамоянд, ҷиҳати густариши тамосҳои дарозмуддати илмӣ байни академияҳои миллии илмҳо, марказҳои илмӣ ва муассисаҳои таҳсилоти олӣ мусоидат мекунанд, татбиқи барномаҳо ва лоиҳаҳои муштаракро, аз ҷумла дар соҳаи рақамикунонӣ ва нанотехнологияҳо, зеҳни сунъӣ ва технологияҳои дигари инноватсионӣ ҳавасманд карда, ба таъсис ва фаъолияти иттиҳодияҳои муштараки илмӣ ва илмию истеҳсолӣ, аз ҷумла марказҳои байналмилалӣ дар заминаи иншооти илмии худ мусоидат менамоянд.

Моддаи 22

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро дар соҳаи таҳқиқот ва истифодаи фазои кайҳонӣ бо мақсадҳои осоишта густариш медиҳанд, дар ин самт тадқиқотҳои илмии муштарак гузаронида, натиҷаҳои онҳоро ба манфиати ҳамаи Тарафҳои Аҳдкунанда истифода мекунанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда дар самти омодасозии кадрҳо, мубодилаи олимон, муҳандисон ва мутахассисони техникӣ бо мақсади таҳияи барномаҳо ва лоиҳаҳои муштарак дар соҳаи кайҳонӣ ҳамкорӣ менамоянд ва шароити мусоид фароҳам меоранд.

Моддаи 23

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро дар соҳаи иттилоотӣ- коммуникатсионӣ аз ҷумла табодули таҷриба ва ҳамкории дигар оид ба ҷорӣ намудан ва рушд додани ҳукумати электронӣ, рақамикунонии соҳаҳои иқтисод тақвият мебахшанд.

Моддаи 24

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкориро дар соҳаи тандурустӣ густариш медиҳанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда амалҳои муштаракро оид ба ҳифзи саломатии аҳолӣ, муқовимат ба эпидемияҳо, сироятҳои дигари сарчашмавию табиӣ ва хавфнок, рушди илми тиб, табодули таҷриба дар соҳаи омодасозии кадрҳои самти тиббӣ ва фармасевтӣ, ҷорӣ намудани технологияҳои нави фосилавӣ дар соҳаи тандурустӣ ва рушди тандурустии телевизионӣ меандешанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳамкорӣ ва табодули таҷрибаро байни хадамоти миллии эпидемиологӣ тавассути гузаронидани тренингҳо, машқҳо, семинарҳо конфронсҳо ва чорабиниҳои дигари муштарак, инчунин татбиқи лоиҳа ва барномаҳои минтақавӣ вусъат медиҳанд.

Моддаи 25

Тарафҳои Аҳдкунанда ба ҳифзи умумияти маънавӣ ва фарҳангии халқҳо ҳамаҷониба мусоидат менамоянд, ҳифзи ҳуввияти этникӣ, забонӣ, фарҳангӣ ва динии гуруҳҳои этникиро, ки дар ҳудуди Тарафҳои Аҳдкунанда иқомат доранд, таъмин мекунанд, ҷиҳати ҳифз ва рушди ин ҳуввият ва иштироки баробари онҳо дар ҳаёти фарҳангӣ, иҷтимоӣ ва иқтисодӣ ва инчунин дар корҳои давлатӣ тибқи қонунгузории миллии Тарафҳои Аҳдкунанда шароит фароҳам меоранд.

Тарафҳои Аҳдкунанда дар ҳудуди худ фаъолияти марказҳои иттилоотӣ ва фарҳангии Тарафҳои Аҳдкунандаи дигарро, ки корҳои фарҳангӣ-маърифатӣ ва иттилоотиро анҷом медиҳанд ва бо иттиҳодияҳои фарҳангии миллӣ бо риояи талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории давлати иқомати онҳо робита доранд, дар ҳудуди худ дастгирӣ менамоянд.

Тарафҳои Аҳдкунанда ҷиҳати муаррифӣ ва тарғиби мероси умумии фарҳангӣ ва таърихии давлатҳои Осиёи Марказӣ дар майдонҳои байналмилалӣ иқдомоти муштарак меандешанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда бо мақсади таҳкими фазои ягонаи фарҳангӣ дар заминаи умумияти ташаккулёфтаи таърихӣ ва робитаҳои байни миллатҳо ба алоқаҳои байни ходимони фарҳанг, адабиёт ва санъати давлатҳои Осиёи Марказӣ мусоидат мекунанд.

Моддаи 26

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои шаҳрвандони Тарафҳои дигари Аҳдкунандаро, ки дар ҳудуди онҳо қарор доранд ё муваққатан иқомат менамоянд, кафолат дода, баҳри содагардонии минбаъдаи талаботи муҳоҷиратӣ нисбат ба шаҳрвандони якдигар чораандешӣ мекунанд.

Тарафҳои Аҳдкунанда ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои шаҳрвандони Тарафҳои дигари Аҳдкунандаро, ки дар ҳудуди худ қарор ё иқомат доранд, тибқи қонунгузории миллӣ ва уҳдадориҳои байналмилалии Тарафҳои Аҳдкунанда кафолат медиҳанд.

Моддаи 27

Бо мақсади тавсеаи имкониятҳои сайёҳӣ, Тарафҳои Аҳдкунанда саъю кӯшишҳои муштаракро ҷиҳати муаррифии Осиёи Марказӣ ҳамчун минтақаи ягонаи фарҳангию таърихӣ ва бренди сайёҳӣ равона месозанд.

Моддаи 28

Бо мақсади иҷрои Шартномаи мазкур, Тарафҳои Аҳдкунанда шартномаҳои байналмилалӣ ва ҳуҷҷатҳои дигарро дар соҳаҳои мушаххаси мавриди таваҷҷуҳи тарафайн қабул менамоянд.

Моддаи 29

Шартномаи мазкур ба ҳуқуқу уҳдадориҳои Тарафҳои Аҳдкунанда, ки аз дигар шартномаҳои байналмилалие, ки онҳо иштирокдори он мебошанд, бармеоянд, дахолат намекунад.

Моддаи 30

Бо розигии мутақобилаи Тарафҳои Аҳдкунанда ба Шартномаи мазкур метавонанд тағйиру иловаҳо ворид карда шаванд, ки қисми ҷудонашавандаи он буда, бо протоколҳои алоҳида ба расмият дароварда мешаванд.

Моддаи 31

Дар ҳолати ба миён омадани баҳсҳо ё ихтилофот дар тафсир ё татбиқи муқаррароти Шартномаи мазкур, Тарафҳои Аҳдкунанда онҳоро тавассути машваратҳо ва музокирот ҳаллу фасл мекунанд.

Моддаи 32

Шартномаи мазкур ба муҳлати номуайян баста мешавад.

Шартномаи мазкур бояд аз ҷониби Тарафҳои Аҳдкунанда тасдиқ карда шавад ва дар рӯзи сиюми аз ҷониби маҳфуздоранда гирифтани тасдиқномаи охирин эътибор пайдо мекунад.

Шартномаи мазкур мутобиқи моддаи 102 Оинномаи СММ бояд дар Котиботи Созмони Милали Муттаҳид ба қайд гирифта шавад.

Ҳар яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда ҳуқуқ дорад, ки дар ин бора маҳфуздорандаро ба таври хаттӣ огоҳ намуда, аз Шартномаи мазкур хориҷ шавад.

Нисбати чунин Тарафи Аҳдкунанда, Аҳдномаи мазкур пас аз гузаштани шаш моҳ аз санаи аз ҷониби маҳфуздоранда гирифтани чунин огоҳинома қатъ мегардад.

Маҳфуздоранда Тарафҳои дигари Аҳдкунандаро дар бораи қатъи амали Шартномаи мазкур нисбат ба чунин Тарафи Аҳдкунанда хабардор мекунад.

Маҳфуздорандаи Шартномаи мазкур Ҷумҳурии Қазоқистон мебошад.

Маҳфуздоранда ба ҳар як Тарафи Аҳдкунанда нусхаи тасдиқшудаи Шартномаи мазкурро мефиристад.

Дар шаҳри Чолпон-Ота 21 июли соли 2022 дар як нусхаи аслӣ бо забонҳои қазоқӣ, қирғизӣ, тоҷикӣ, туркманӣ, ӯзбекӣ ва русӣ ба имзо расонида шуд, зимнан ҳамаи матнҳо эътибори якхела доранд.

Ба мақсади тафсири муқаррароти Шартномаи мазкур Тарафҳои Аҳдкунанда ба матни забони русӣ муроҷиат мекунанд.



Аз ҷониби Ҷумҳурии Қазоқистон


Аз ҷониби Ҷумҳурии Қирғизистон


Аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон


Аз ҷониби Туркманистон


Аз ҷониби Ҷумҳурии Ӯзбекистон






УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

О проекте Договора между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Республикой Таджикистан, Туркменистаном и Республикой Узбекистан о дружбе, добрососедстве и сотрудничестве в целях развития Центральной Азии в XXI веке

В соответствии со статьей 7 Закона Республики Таджикистан «О международных договорах Республики Таджикистан» постановляю:

1.Одобрить проект Договора между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Республикой Таджикистан, Туркменистаном и Республикой Узбекистан о дружбе, добрососедстве и сотрудничестве в целях развития Центральной Азии в XXI веке.

2.Министерству иностранных дел Республики Таджикистан в установленном порядке согласовать дату и место подписания настоящего Договора со Сторонами.

Президент
Республики Таджикистан           Эмомали Рахмон
г. Душанбе 27 сентября 2025 года №1076

ДОГОВОР между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Республикой Таджикистан, Туркменистаном и Республикой Узбекистан о дружбе, добрососедстве и сотрудничестве в целях развития Центральной Азии в XXI веке

Республика Казахстан, Кыргызская Республика, Республика Таджикистан, Туркменистан и Республика Узбекистан, именуемые далее Договаривающимися Сторонами,

учитывая глубокую историческую и культурную общность народов государств Центральной Азии,

признавая исключительную значимость и непреходящую ценность государственного суверенитета, территориальной целостности, стабильности для поступательного развития государств Центральной Азии,

будучи убежденными, что дальнейшее укрепление отношений дружбы, добрососедства и стратегического партнерства отвечает коренным интересам народов государств Центральной Азии,

исходя из взаимного стремления к последовательному углублению политического диалога и интенсификации взаимовыгодного многопланового сотрудничества,

подтверждая приверженность общепризнанным принципам и нормам международного права, прежде всего целям и принципам Устава Организации Объединенных Наций,

осознавая высокий уровень ответственности за обеспечение стабильности, безопасности и межнационального согласия в Центральной Азии, являющихся основой устойчивого развития всего региона,

признавая необходимость координации действий и важность совместных усилий в целях укрепления стабильности в регионе,

заявляя о своей решимости далее продвигать идею региональной кооперации, направленной на всестороннее развитие экономического, водно-энергетического, транспортного, логистического, туристического и культурно-гуманитарного потенциалов государств Центральной Азии, а также повышения благосостояния и качества жизни граждан всех Договаривающихся Сторон,

отмечая значимость дальнейшего развития политического диалога и всестороннего сотрудничества в рамках Консультативных встреч глав государств Центральной Азии как основополагающей платформы взаимодействия Договаривающихся Сторон,

признавая важность совместных усилий по созданию зоны мира и процветания в Центральной Азии, а также достижению высоких целей регионального сотрудничества в XXI веке, отвечающего интересам всех Договаривающихся Сторон,

договорились о нижеследующем.

Статья 1

Договаривающиеся Стороны строят свои отношения на основе взаимного уважения, равенства, взаимопонимания и всестороннего учета интересов друг друга.

Договаривающиеся Стороны намерены консолидировать свои усилия в целях обеспечения прочного мира в регионе и создания благоприятных условий для устойчивого и поступательного развития государств Центральной Азии.

Статья 2

Договаривающиеся Стороны развивают взаимоотношения на основе доверия, стремления к установлению и укреплению стратегического партнерства и многопланового сотрудничества, руководствуясь принципами взаимного уважения государственного суверенитета, территориальной целостности и нерушимости границ, невмешательства во внутренние дела и мирного урегулирования споров, неприменения силы или угрозы силой, взаимной выгоды и мирного сосуществования, соблюдения основных прав и свобод человека, добросовестного выполнения международных обязательств, а также других общепризнанных принципов и норм международного права.

Статья 3

Договаривающиеся Стороны взаимно уважают пути политического, экономического, социального и культурного развития, выбранных каждой из Договаривающихся Сторон.

Статья 4

Договаривающиеся Стороны тесно взаимодействуют в целях укрепления мира, стабильности и безопасности в Центральной Азии, в том числе осуществляют на регулярной основе пятисторонние консультации по актуальным вопросам региональной и международной повесток дня, представляющим взаимный интерес.

Договаривающиеся Стороны в целях расширения равноправного доверительного партнёрства и стратегического взаимодействия способствуют повышению эффективности формата Консультативных встреч глав государств Центральной Азии, совершенствуют существующие механизмы пятистороннего взаимодействия, а также при необходимости создают иные консультативно-совещательные органы и межгосударственные структуры.

Статья 5

Договаривающиеся Стороны оказывают друг другу всестороннюю поддержку и взаимную помощь в вопросах предотвращения угрозы их независимости, суверенитету и территориальной целостности.

В случае возникновения ситуации, представляющей собой угрозу безопасности, суверенитету и территориальной целостности одной из Договаривающихся Сторон, могут быть проведены соответствующие консультации как в двустороннем формате, так и в рамках Консультативных встреч глав государств Центральной Азии с целью определения мер, способствующих эффективному предотвращению возникшей угрозы.

Статья 6

Договаривающиеся Стороны подтверждают твердую приверженность воздерживаться от применения силы или угрозы силой в межгосударственных отношениях между собой, обязуются не вступать в военные союзы, блоки либо в иные объединения государств, направленные против Договаривающихся Сторон, а также не принимать участие в действиях, направленных против любой из Договаривающихся Сторон.

В случае возникновения спорных вопросов, Договаривающиеся Стороны решают их в духе взаимного уважения и взаимопонимания исключительно в рамках диалога мирным дипломатическим путем, в том числе посредством создания соответствующих механизмов взаимодействия в случае необходимости.

Договаривающиеся Стороны обязуются не допускать использования своих территорий, систем коммуникаций и другой инфраструктуры третьими государствами в ущерб государственному суверенитету, безопасности, стабильности, конституционному строю и территориальной целостности какой-либо другой из Договаривающихся Сторон.

Статья 7

Договаривающиеся Стороны осуществляют взаимодействие, направленное на обеспечение мира и безопасности в Центральной Азии.

Договаривающиеся Стороны развивают сотрудничество в военной и военно-технической сферах по тем вопросам, которые представляют взаимный интерес.

Статья 8

Договаривающиеся Стороны активно взаимодействуют в Организации Объединенных Наций, прилагают усилия по укреплению центральной роли ООН как наиболее авторитетной и универсальной международной организации.

Договаривающиеся Стороны расширяют сотрудничество в рамках других международных и региональных организаций, оказывают друг другу поддержку при рассмотрении вопросов, затрагивающих их интересы, и при необходимости проводят консультации для согласования своих позиций по актуальным вопросам международной обстановки, а также выступают с единых согласованных позиций в вопросах укрепления мира и безопасности в Центральной Азии.

Статья 9

Договаривающиеся Стороны укрепляют сотрудничество в области нераспространения оружия массового уничтожения, дальнейшего укрепления в Центральной Азии зоны, свободной от ядерного оружия, активно содействуют процессам ядерного разоружения, осуществляют меры по предупреждению распространения всех видов оружия массового уничтожения.

Статья 10

Договаривающиеся Стороны в соответствии со своими национальными законодательствами и международными обязательствами расширяют и углубляют сотрудничество в противодействии новым вызовам и угрозам безопасности, включая терроризм, экстремизм и сепаратизм, транснациональную организованную преступность, киберпреступность, нелегальную миграцию, торговлю людьми, незаконный оборот оружия, наркотических средств, психотропных веществ и их прекурсоров.

Договаривающиеся Стороны прилагают усилия для противодействия распространению идеологии терроризма и экстремизма, прежде всего среди молодежи, и ведут работу по профилактике религиозной нетерпимости, ксенофобии и этнической дискриминации.

Статья 11

Договаривающиеся Стороны поощряют сотрудничество между их исполнительной, законодательной и судебной ветвями власти, содействуют развитию и укреплению сотрудничества между ними, а также политическими партиями, общественными организациями и средствами массовой информации государств Центральной Азии.

Статья 12

Договаривающиеся Стороны принимают все необходимые меры по расширению и углублению экономического сотрудничества между государствами Центральной Азии, в том числе в сферах торговли, инвестиций, промышленности, сельского хозяйства, транспорта, логистики, энергетики, туризма и иных областях, представляющих взаимный интерес.

Договаривающиеся Стороны взаимодействуют в рамках различных международных экономических, финансовых и других организаций и институтов, оказывая поддержку друг другу в участии или вступлении в те международные организации, членом которых является одна из Договаривающихся Сторон.

Статья 13

Договаривающиеся Стороны развивают инвестиционное сотрудничество, включая стимулирование и взаимную защиту инвестиций, создание совместных предприятий, логистических и инфраструктурных объектов, реализацию совместных проектов, направленных на повышение конкурентоспособности национальных экономик и благосостояния населения государств Центральной Азии.

Договаривающиеся Стороны создают благоприятные условия для предпринимательской и иной хозяйственной деятельности, содействуют развитию различных форм объединений и прямых связей между их гражданами, предприятиями и другими субъектами экономического сотрудничества.

Статья 14

Договаривающиеся Стороны содействуют дальнейшему развитию транзитно-транспортного потенциала региона путем широкого использования существующих и создания новых железнодорожных, автомобильных, воздушных и водных коммуникаций, а также посредством упрощения административных процедур при трансграничных перевозках.

Договаривающиеся Стороны предпринимают необходимые меры для формирования в Центральной Азии сети индустриальнологистических и оптово-распределительных центров в целях обеспечения благоприятных условий для облегчения транзита продукции и товаров.

Статья 15

Договаривающиеся Стороны содействуют развитию межрегионального и приграничного сотрудничества и созданию благоприятных условий для расширения торгово-экономических, хозяйственных, культурных и гуманитарных связей между их административно-территориальными единицами.

Статья 16

Договаривающиеся Стороны на условиях взаимности оказывают содействие в осуществлении деятельности дипломатических, консульских, торговых и других официальных представительств друг друга.

Статья 17

Договаривающиеся Стороны расширяют сотрудничество по комплексному и рациональному использованию водно-энергетических ресурсов, с учетом интересов всех Договаривающихся Сторон, в соответствии с международными договорами, участницами которых являются Договаривающиеся Стороны.

Статья 18

Договаривающиеся Стороны развивают сотрудничество в сферах охраны окружающей среды и обеспечения экологической безопасности, борьбы с опустыниванием и изменением климата.

Договаривающиеся Стороны координируют усилия в сохранении экологической системы региона Центральной Азии, восстановлении биоразнообразия, а также в рекультивации урановых хвостохранилищ, прежде всего, расположенных в зонах, потенциально подверженных рискам стихийных бедствий.

Договаривающиеся Стороны оказывают взаимную помощь в предупреждении и ликвидации на их территориях последствий стихийных бедствий, крупных аварий и техногенных катастроф, а также развивают сотрудничество в области борьбы с последствиями экологических катастроф и антропогенного воздействия на природную среду.

Статья 19

Договаривающиеся Стороны объединяют и координируют усилия в деле восстановления экологической системы бассейна Аральского моря и районов Приаралья, взаимодействуют в выработке и реализации международных и региональных программ в этой области.

Договаривающиеся Стороны предпримут необходимые усилия по совершенствованию организационной структуры и договорно-правовой базы Международного Фонда спасения Арала с учетом интересов всех государств Центральной Азии.

Статья 20

Договаривающиеся Стороны расширяют сотрудничество в области образования.

В этих целях Договаривающиеся Стороны взаимодействуют и создают благоприятные условия в сфере подготовки кадров, обмена учеными, специалистами и студентами, всемерно способствуют сотрудничеству между образовательными учреждениями, в том числе в целях разработки совместных программ обучения и по другим направлениям, представляющим взаимный интерес.

Статья 21

Договаривающиеся Стороны углубляют сотрудничество в области фундаментальных и прикладных исследований, используя достижения современной науки, техники и технологий, содействуют расширению научных контактов на долговременной основе между национальными академиями наук, научными центрами и высшими учебными заведениями, поощряют осуществление общих программ и проектов, в том числе в сфере цифровых и нанотехнологий, искусственного интеллекта и других инновационных технологий, оказывают содействие созданию и деятельности совместных научных и научно-производственных объединений, а также международных центров на базе своих научных объектов.

Статья 22

Договаривающиеся Стороны развивают сотрудничество в области исследования и использования космического пространства в мирных целях, проводят совместные научные исследования в этой области и используют их результаты в интересах всех Договаривающихся Сторон.

Договаривающиеся Стороны взаимодействуют и создают благоприятные условия в сфере подготовки кадров, обмена учеными, инженерами и техническими специалистами в целях разработки совместных программ и проектов в космической отрасли.

Статья 23

Договаривающиеся Стороны развивают сотрудничество в информационно-коммуникационной сфере, включая обмен опытом и другое взаимодействие по внедрению и развитию электронного правительства, цифровизации отраслей экономики.

Статья 24

Договаривающиеся Стороны развивают сотрудничество в области здравоохранения.

Договаривающиеся Стороны предпринимают совместные действия по охране здоровья населения, противодействию эпидемиям, природно-очаговым и другим опасным инфекциям, развитию медицинской науки, обмену опытом в области подготовки кадров медицинского и фармацевтического профиля, внедрению новых дистанционных технологий в сфере здравоохранения и развития телемедицины.

Договаривающиеся Стороны развивают взаимодействие и обмен опытом национальных эпидемиологических служб путем проведения совместных тренингов, учений, семинаров, конференций и других мероприятий, а также реализации региональных проектов и программ.

Статья 25

Договаривающиеся Стороны всемерно способствуют сохранению духовной и культурной общности народов, обеспечивают защиту этнической, языковой, культурной и религиозной самобытности этнических групп, проживающих на территориях Договаривающихся Сторон, создают условия для сохранения и развития этой самобытности, и их равноправного участия в культурной, социальной и экономической жизни, а также в государственных делах в соответствии с национальными законодательствами Договаривающихся Сторон.

Договаривающиеся Стороны поддерживают на своих территориях деятельность информационно-культурных центров других Договаривающихся Сторон, осуществляющих культурно - просветительскую и информационную работу и поддерживающих связи с национально-культурными объединениями с соблюдением требований, установленных законодательством государства их местонахождения.

Договаривающиеся Стороны предпринимают совместные действия на международных площадках для продвижения и популяризации общего культурного и исторического наследия государств Центральной Азии.

В целях укрепления единого культурного пространства на основе сложившейся исторической общности и межнациональных связей Договаривающиеся Стороны способствуют контактам между деятелями культуры, литературы и искусства государств Центральной Азии.

Статья 26

Договаривающиеся Стороны гарантируют защиту законных прав и интересов граждан других Договаривающихся Сторон, находящихся или временно пребывающих на их территориях, предпримут меры по дальнейшему облегчению миграционных требований в отношении граждан друг друга.

Договаривающиеся Стороны гарантируют защиту законных прав и интересов граждан других Договаривающихся Сторон, находящихся или пребывающих на своей территории, в соответствии с национальными законодательствами и международными обязательствами Договаривающихся Сторон.

Статья 27

В целях расширения туристических возможностей, Договаривающиеся Стороны предпримут совместные усилия по продвижению Центральной Азии как единого культурно - исторического региона и туристического бренда.

Статья 28

В целях выполнения настоящего Договора, Договаривающиеся Стороны принимают международные договоры и иные документы в конкретных областях сотрудничества, представляющих взаимный интерес.

Статья 29

Настоящий Договор не затрагивает прав и обязательств Договаривающихся Сторон, вытекающих из других международных договоров, участницами которых они являются.

Статья 30

По взаимному согласию Договаривающихся Сторон в настоящий Договор могут быть внесены изменения и дополнения, являющиеся его неотъемлемой частью и оформляемые отдельными протоколами.


Статья 31

В случае возникновения споров или разногласий при толковании или применении положений настоящего Договора, Договаривающиеся Стороны разрешают их путем консультаций и переговоров.


Статья 32

Настоящий Договор заключается на неопределенный срок.

Настоящий Договор подлежит ратификации Договаривающимися Сторонами и вступает в силу на тридцатый день после получения депозитарием последней ратификационной грамоты.

Настоящий Договор подлежит регистрации в Секретариате Организации Объединенных Наций в соответствии со статьей 102 Устава ООН.

Каждая из Договаривающихся Сторон вправе выйти из настоящего Договора, письменно уведомив об этом депозитария.

В отношении такой Договаривающейся Стороны настоящий Договор прекращает действие по истечении шести месяцев с даты получения депозитарием такого уведомления.

Депозитарий информирует другие Договаривающиеся Стороны о прекращении действия настоящего Договора в отношении такой Договаривающейся Стороны.

Депозитарием настоящего Договора является Республика Казахстан.

Депозитарий направляет каждой Договаривающейся Стороне заверенную копию настоящего Договора.

Совершено в городе Чолпон-Ата 21 июля 2022 года в одном подлинном экземпляре на казахском, кыргызском, таджикском, туркменском, узбекском и русском языках, причем все тексты имеют одинаковую силу.

Для целей толкования положений настоящего Договора Договаривающиеся Стороны обращаются к тексту на русском языке.

За Республику Казахстан

За Кыргызскую Республику

За Республику Таджикистан

За Туркменистан

За Республику Узбекистан