Бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 1 июни соли 2024, № 315
тасдиқ шудааст
Консепсияи рушди киштиҳои ҳавоии бесарнишин дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2044
1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
1. Консепсияи рушди киштиҳои ҳавоии бесарнишин дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2044 (минбаъд - Консепсия) бо мақсади муайян намудани роҳу воситаҳои ноил шудан ба рушди киштиҳои ҳавоии бесарнишин (минбаъд - КҲБ) дар Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия гардидааст.
2. Консепсия ба рушди КҲБ ва имкони ба дараҷаи нав баланд бардоштани таъмини амнияти давлат, рушди истеҳсолот, истифодабарии технологияҳои нав дар соҳаҳои гуногун ва амалисозии хизматрасонии ҳаракати ҳавои (идоракунии парвозҳо) мусоидат менамояд.
3. КҲБ ҳама гуна дастгоҳҳо, ҳавопаймоҳо, чархболҳое мебошанд, ки бе сарнишин (ҳайат)-и дар дохилашбуда парвоз мекунанд ва ба таври фосилавӣ идорашаванда мебошанд.
2. ВАЗИФАҲОИ КОНСЕПСИЯ
4. Рушди технологияҳои муосир имкон медиҳад, ки имрӯз КҲБ вазифаҳоеро, ки дар гузашта барои онҳо дастнорас буданд, бомуваффақият иҷро кунанд. КҲБ дар соҳаҳои таъмини амнияти давлат, геодезӣ, кишоварзӣ, маҳалнигорӣ, нақлиёт, пешгирӣ ва рафъи оқибатҳои офатҳои табиӣ, техногенӣ ва ғайра истифода бурда мешаванд.
5. Консепсия ба таъмини технологӣ, илмӣ, кадрӣ, истеҳсолӣ ва афзалиятҳои миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон равона шудааст, ки чорабиниҳои зерини ба рушди КҲБ нигаронидаро дар бар мегирад, аз ҷумла ба воситаи:
- ташаккули соҳаҳои нави бозор бо афзалияти истифодаи маҷмуи маҳсулоти КҲБ, мавод, ҷузъиёт, маснуоти пуррагардонӣ, таъминоти барномавӣ, технологияҳо ва хизматрасонии истеҳсолоти миллӣ;
- таъмин намудани соҳибихтиёрии саноати шаҳрвандӣ барои маҳсулот ва технологияҳои соҳаи низоми авиатсионии бесарнишин, КҲБ, низомҳои бортию заминӣ дар доираи таҳия ва истеҳсоли низомҳои авиатсионии бесарнишин, барои таъмини амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- ташкили низоми махсуси баҳисобгирӣ, бақайдгирӣ ва назорати КҲБ дар доираи такмил ва муносибгардонии расмиёти амалкунандаи баҳисобгирӣ, бақайдгирӣ ва назорат бо дарназардошти равиши ба хавф нигаронидашуда, вобаста ба намуди дастгоҳи парвозкунанда ва шароитҳои пешбинишудаи истифодабарӣ;
- ташаккули низоми таъмини маҷмуи бехатарии истифода, баҳисобгирӣ ва назорати КҲБ ва ҷузъиёти асосии онҳо (аз ҷумла низомҳои зеҳни сунъӣ);
- ташкили низоми пайвастаи таълим, омодагардонии кадрҳо ва таъмин намудан бо кадрҳои баландихтисоси самти авиатсияи бесарнишин;
- мутобиқати КҲБ-и истеҳсолшуда ва хатти истеҳсолӣ ба талаботи стандартҳои байналмилалӣ ва давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳайати мутахассисони истеҳсолӣ, парвозӣ (операторҳо) ва техникӣ ба талаботи муқарраргардида дар соҳаи омода намудани мутахассисони авиатсионӣ;
- таъмини амнияти иттилоотӣ (киберамният)-и низомҳои авиатсионӣ, истеҳсолӣ, ҳамаи ҷузъҳои инфрасохтори он ва рушд дар умум;
- ташаккул ва дар амал ҷорӣ намудани заминаи меъёрию техникӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти рушд, истеҳсол ва истифодабарии КҲБ тибқи қонунгузорӣ, стандартҳо ва амалияи байналмилалии рушд ва истеҳсолот;
- таҳия ва истеҳсоли пойгоҳи ҷузъиёти электронӣ ва унсурҳои эҳтиётӣ, маҷмуаҳои барномавию дастгоҳӣ ва таъминоти платформаҳои барномавию рақамии истеҳсоли ватанӣ барои таъмини бехатарии низом.
3. РУШДИ ТЕХНОЛОГИЯ БО МАҚСАДИ РУШДИ КҲБ ВА ҲАМГИРОӢ БО ФАЗОИ ЯГОНАИ ҲАВОИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
6. Самтҳои асосии рушди технология дар фазои ягонаи ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳоянд:
- таъсиси низомҳои пешгирии бархчрд байни киштиҳои ҳавоии бесарнишин ва идорашаванда дар фазои ҳавоӣ;
- назорат ва идоракунӣ дар фосилаи басомадҳои бо тартиби радиоалоқаи тасдиқнамудаи Иттиҳодияи байналмилалии алоқаи барқӣ ва ҷадвали тақсимоти фосилаи радиобасомадҳо байни хадамоти алоқаи сохторҳои низомӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, ки мақоми ваколатдор дар соҳаи алоқаи барқӣ муқаррар намудааст;
- таъсиси шабакаҳои алоқа байни операторҳои КҲБ бо хадамоти ташкили ҳаракати ҳавоӣ (идоракунии парвоз);
- ҳангоми парвози киштиҳои ҳавоии бесарнишин ва идорашаванда дар фазои ягонаи ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавҷудияти алоқаи мустақими дуҷониба байни мақомоти идоракунии ҳаракати ҳавоӣ (идоракунии парвозҳо) ва операторони КҲБ лозим аст;
- такмил ва таҷдиди низомҳои мавҷудаи мақомоти ташкили ҳаракати ҳавоӣ. Низоми назорати мақомоти ташкили ҳаракати ҳавоӣ бояд ошкор, дақиқ ва мушаххас кардани нишондодҳои ҳаракати тамоми киштиҳои ҳавоии бесарнишин ва идорашавандаро дар фазои ягонаи ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, сатҳи зарурии дақиқӣ, қобилияти иҷозатдиҳӣ, пуррагии маълумоти мушоҳидаро таъмин намояд, инчунин мутобиқ ба низомҳои стандартии назорат ва низомҳои бортии пешгирӣ аз бархчрди ҳавоии дар авиатсияи гражданӣ истифодашаванда бошад.
7. Дар минтақаҳои аэродромҳо истифодабарии истгоҳҳои маҳаллии назоратию ислоҳӣ эҳтимолу мумкин аст, ки иловаи функсионалӣ ба пойгоҳи заминӣ мебошанд. Дар сурати вайрон шудани яклухтии майдони низоми моҳворавии навигатсионии ҷаҳонӣ, навигатсия бо воситаҳои радиотехникии рчйизаминӣ ва таҷҳизоти алтернативии навигатсионии бортӣ таъмин карда мешавад. Истифодаи чунин низомҳо бо дарназардошти расидан ба мукаммалии талабшуда ва дақиқии муқаррароти навигатсионӣ бояд арзёбӣ карда шавад. Низоми мониторинги инфрасохтори навигатсионӣ барои пешниҳоди маълумот дар бораи ҳолати он пешбинӣ карда шавад. Иштирокдорони ҳаракати ҳавоӣ бояд аз ҳолати инфрасохтори навигатсионӣ огоҳ карда шаванд.
8. Низом дар бораи тағйироти ҷорӣ ё пешбинигардидаи дақиқи навигатсия огоҳӣ медиҳад. Истифодабарии васеи технологияҳо имконияти тариқи худ аз худ шинохти минтақаҳои фазои ҳавоиро, ки барои парвозҳои КҲБ, парвозҳои муштарак бо киштиҳои ҳавоии идорашаванда ва минтақаҳои мамнуи парвоз ҷудо шудаанд, таъмин мекунанд.
9. Таъминоти метеорологии парвозҳои киштиҳои ҳавоии бесарнишин ва идорашаванда дар фазои ягонаи ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо истифода аз маҳзани ягонаи маълумоти метеорологии авиатсионӣ таъмин карда мешавад, ки маълумот дар бораи шароити метеорологии мушоҳидашаванда ва пешбинишавандаро дар бар мегирад. Онро мутобиқи стандартҳои байналмилалии авиатсияи гражданӣ ва Конвенсия оид ба авиатсияи байналмилалии гражданӣ таҳия мекунанд.
10. Бо мақсади таъмини банақшагирии парвозҳои КҲБ дар фазои ягонаи ҳавоӣ, аз он ҷумла бо мақсади истифодаи чунин технологияҳо, аз қабили минтақабандӣ зарур аст, ки дастрасии фаврии операторони КҲБ ба маҳзани ягонаи иттилооти аэронавигатсионӣ, ташкил карда шавад.
11. Пешгирии дахолати ғайриқонунӣ ба фаъолияти низомҳои КҲБ, инчунин низомҳои пешгирӣ аз бархчрди хатҳои алоқаи радиоии рақамӣ ва идоракунӣ бояд бо воситаҳои ҳифзи иттилоотӣ тибқи талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин карда шавад.
12. Бо мақсади бақайдгирӣ, ҷамъоварии омор ва таҳқиқи ҳама ҳодисаҳо ва садамаҳои авиатсионӣ низоми иттилоотонӣ дар бораи ҳодисаҳо ва садамаҳо таъсис дода мешавад.
13. Барои муқовимат бар зидди истифодаи ғайриқонунии КҲБ, назорати воридот ва паҳнкунии онҳо бояд инҳо мусоидат намоянд:
- таҳкими қонунии меъёрҳо, ки додани рақамҳои мушаххас ба КҲБ ҳангоми истеҳсоли онҳо дар корхонаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин КҲБ-и истеҳсоли хориҷиро ҳангоми гузаштани расмиёти гумрукӣ пешбинӣ менамояд;
- таъсис ва истифодаи маҳзани ягонаи маълумот оид ба рақамҳои мушаххаси КҲБ-и истеҳсоли ватанӣ ва хориҷие, ки ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид мегарданд;
- ҷамъоварии маълумот дар бораи шахсони воқеии ва ҳуқуқӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки КҲБ ба даст овардаанд ё аз хориҷа ворид кардаанд.
4. САМТҲОИ АСОСИИ РУШДИ КҲБ
14. Рушди КҲБ сохтор ва гурчҳбандии фазои ҳавоӣ, қоидаҳо, тартиб ва технологияи ташкили ҳаракати ҳавоиро дар бар гирифта, инчунин дар сатҳи зарурӣ парвозҳои муштараки киштиҳои ҳавоии бесарнишин ва идорашавандаро таъмин менамояд.
15. Самтҳои асосии рушди КҲБ дар пешгуӣ, таҳлил ва баҳодиҳии хавфҳо, инчунин дар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оинномаҳои ҷангӣ ифода мегарданд.
16. Бо мақсади коҳиш додани таъсири манфии омилҳои хатарноки хавф ҳангоми парвозҳои КҲБ дар фазои ягонаи ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, бояд таҳлили чунин омилҳо гузаронида шуда, чорабиниҳои зарурӣ оид ба кам кардани хавфҳои мавҷуда ва пешбинишаванда, инчунин нишондиҳандаҳои рақамии бехатарии парвозҳо дар фазои ягонаи ҳавоӣ дар асоси амалияи байналмилалии замони муосир таҳия карда шаванд:
- меъёрҳои таснифотии КҲБ ва низомҳои авиатсионии бесарнишин;
- талаботи дифференсиалӣ ба ҳайати авиатсионӣ ва омода намудани онҳо, низомҳои авиатсионии бесарнишин ва ҷузъҳои он мутобиқ ба меъёрҳои муқарраршуда ва гурчҳбандии истифодабарӣ;
- омода намудан ва иҷозат додан ба операторони КҲБ барои гузаронидани парвозҳо аз рчйи барномаҳои омодагии мувофиқ, аз ҷумла омодагии тренажёрӣ;
- таҳия, ҷорӣ намудан ва рушди технологияҳо, ки барои ҳамгироии КҲБ ҷиҳати истифодабарии ҷангӣ дар қисмҳои ҳарбӣ ва ҷузъу томҳои сохторҳои қудратӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ зарур мебошанд;
- ташкили таъмини иттилоотӣ ва қоидаҳои иҷрои парвозҳои КҲБ;
- такмили технологияи хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ ҳангоми иҷрои парвозҳои КҲБ;
- такмили сохтор ва гурчҳбандии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади ба танзим даровардани парвози КҲБ.
5. АПРОБАТСИЯИ (САНҶИДА РАСМАН ТАСДИҚ НАМУДАНИ) ТЕХНОЛОГИЯИ РУШДИ КҲБ
17. Нишондиҳандаи асосӣ барои амалӣ намудани талаботи Консепсия дар қисмати коркард ва ҷоринамоии технологияҳо ҷараёни апробатсия, ки дар он баҳодиҳии самаранокии он муайян мегардад, амалӣ карда мешавад.
18. Бо мақсади коркарди талаботи ҳуҷҷатҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва техникӣ барои рушд ва ҳамгироии КҲБ дар фазои ягонаи ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон тестгузаронӣ, санҷишу тасдиқ (верификатсия ва валидатсия)-и технология ва усулҳои фаъолияти шуъбаю хадамоти бақайдгирӣ ва назорати истифодабарии КҲБ гузаронида мешавад.
19. Барои коркард, апробатсия, тестгузаронӣ, санҷиш ва тасдиқи технологияҳои рушд, хизматрасонии техникӣ, баҳодиҳии бехатарӣ ва сертификатсия, истеҳсол ва нигоҳдории КҲБ маҷмуи корҳои илмию тадқиқотӣ ва таҷрибавию конструкторӣ, лоиҳаҳои ҳавонавардӣ амалӣ карда шуда, маҷмуаҳои махсуси моделсозии таҷҳизотиву барномавӣ, аз ҷумла таҳлили бехатарии техникаи авиатсионӣ, истеҳсол ва хизматрасонии он таҳия ва таъсис дода мешаванд.
6. МЕХАНИЗМИ АМАЛИГАРДОНӢ ВА МАБЛАҒГУЗОРИИ КОНСЕПСИЯ
20. Муайян намудани самтҳои асосии фаъолият барои ноил шудан ба роҳу воситаҳои рушди КҲБ, аз ҷумла такмили қонунгузории соҳавӣ бо дарназардошти манфиатҳои миллии кишвар, пайдарҳамии тадбирҳо тавассути ҷорӣ гардидани Консепсияи мазкур ва дар асоси он таҳияи Стратегияи амалисозии Консепсияи рушди киштиҳои ҳавоии бесарнишин дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2044 амалӣ карда мешавад.
21. Амалисозии Консепсия аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои буҷетӣ таъмин карда мешавад. Сарчашмаи асосии молиявӣ маблағҳои буҷети давлатӣ мебошад. Нақши дорои аҳаммияти бештарро дар маблағгузорӣ сармоягузориҳои хусусии дохилӣ ва хориҷӣ хоҳанд дошт.
22. Заминаи ташкилии раванди амалисозии Консепсияи мазкур маблағҳои буҷетии барои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида, маблағҳои шарикони иҷтимоӣ ва сарчашмаҳои дигар, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, мебошад.
7. МОНИТОРИНГ ВА АРЗЁБИИ АМАЛИГАРДОНИИ КОНСЕПСИЯ
23. Мониторинги Консепсия тибқи тартибе, ки аз тарафи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян гардидааст, ба роҳ монда мешавад.
24. Мониторинг ва арзёбии амалисозии Консепсия аз ҷониби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
Утверждена
постановлением
Правительства
Республики Таджикистан
от "1" июня 2024 года, №315
Концепция развития беспилотных воздушных судов в Республике Таджикистан на период до 2044 года
1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
1. Концепция развития беспилотных воздушных судов в Республике Таджикистан на период до 2044 года (далее - Концепция) разработана в целях определения путей и средств достижения развития беспилотных воздушных судов (далее - БВС) в Республике Таджикистан.
2. Концепция содействует развитию БВС и возможности вывести обеспечения безопасности государства на новый уровень, развитию производства, применению новых технологий в различных сферах и реализации обслуживания воздушного движения (управления полётами).
3. БВС - все виды аппаратов, самолетов, вертолетов, выполняющих полет без пилота (экипажа) на борту и управляемые дистанционно.
2. ЗАДАЧИ КОНЦЕПЦИИ
4. Развитие современных технологий позволяет БВС сегодня успешно выполнять задачи, которые в прошлом были недоступны для них. БВС применяются в обеспечении государственной безопасности, геодезии, сельском хозяйстве, топографии, транспорте в предупреждении и ликвидации последствий природных и техногенных катастроф и т.д.
5. Концепция направлена на технологическое, научное, кадровое и производственное обеспечение и национальных приоритетов Республики Таджикистан, содержащих мероприятия, ориентированные на развитие БВС, в том числе посредством:
- формирования новых сегментов рынка с приоритетом использования линейки продуктов БВС, материалов, компонентов, комплектующих изделий, программных обеспечений, технологий и услуг национального производства;
- обеспечения для суверенитета гражданский промышленности для продукций и технологий в области беспилотных авиационных систем, БВС, бортовых и наземных систем в рамках создания и производства беспилотных авиационных систем, для обеспечения национальной безопасности Республики Таджикистан;
- создания специализированной системы учета, регистрации и контроля БВС в рамках совершенствования и оптимизации действующих процедур учета, регистрации и контроля с учетом риск- ориентированного подхода в зависимости от типа летательного аппарата и предусмотренных условий эксплуатации;
- формирования системы обеспечения комплексной безопасности применения, учета и контроля БВС и их ключевых компонентов (включая системы искусственного интеллекта);
- создания системы непрерывного образования, подготовки кадров и обеспечения квалифицированными кадрами отрасли беспилотной авиации.
- соответствия произведенных БВС и линии производства требованиям международных и государственных стандартов Республики Таджикистан и производственного, лётного и технического персонала установленным требованиям в области подготовки авиационного персонала;
обеспечения информационной (кибер-) безопасности авиационной, производственных систем, всех компонентов её инфраструктуры и развития в целом;
- формирования и введения в действие нормативно-технической и правовой базы Республики Таджикистан в сфере развития, производства и применения БВС в соответствии с законодательством, стандартами и международной практикой развития и производства;
- разработки и производства электронной компонентной базы и запасных элементов, программно-аппаратных комплексов и программно-цифровых платформ отечественного производства для обеспечения безопасности системы.
3. РАЗВИТИЕ ТЕХНОЛОГИЙ В ЦЕЛЯХ РАЗВИТИЯ БВС И ИНТЕГРАЦИИ В ЕДИНОЕ ВОЗДУШНОЕ ПРОСТРАНСТВО РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
6. Основными направлениями развития технологий в едином воздушном пространстве Республики Таджикистан являются:
- создание систем предупреждения столкновений в воздушном пространстве между беспилотными и пилотируемыми воздушными судами;
- контроль и управление в полосах частот, утвержденных регламентом радиосвязи Международного союза электросвязи и таблицей распределения полос радиочастот между радио службами силовых структур и правоохранительных органов, установленной уполномоченным органом в сфере электросвязи;
- создание каналов связи между операторами БВС со службой организации воздушного движения (управления полётами);
- при выполнении полётов беспилотных и пилотируемых воздушных судов в едином воздушном пространстве Республики Таджикистан необходимо наличие прямой двусторонней связи между органами управления воздушного движения (управления полётами) и операторами БВС;
- усовершенствование и модернизация существующих систем органов организации воздушного движения. Система наблюдения органов организации воздушного движения должна обеспечить обнаружение, идентификацию и определение параметров движения всех беспилотных и пилотируемых воздушных судов в едином воздушном пространстве Республики Таджикистан, необходимый уровень точности, разрешающей способности, целостности данных наблюдения, а также быть совместимой с используемыми в гражданской авиации стандартизованными системами наблюдения и бортовыми системами предупреждения столкновения.
7. В районах аэродромов возможно использование локальных контрольно-корректирующих станций, являющихся функциональным дополнением наземного базирования. В случае нарушения целостности поля глобальной навигационной спутниковой системы, навигация будет обеспечиваться наземными радиотехническими средствами и альтернативными бортовыми навигационными устройствами. Применяемость таких систем должна оцениваться с учетом достижения требуемой целостности и точности навигационных определений. Должна быть предусмотрена система мониторинга навигационной инфраструктуры, предоставляющая информацию о её состоянии. Участники воздушного движения должны быть информированы о состоянии навигационной инфраструктуры.
8. Система выдаёт предупреждение о текущем или прогнозируемом изменений точности навигации. Широкое применение технологий обеспечивает возможность автоматического распознавания зон воздушного пространства, выделенного для полётов БВС, совместных полётов с пилотируемыми воздушными судами и зонах ограничений полётов.
9. Метеорологическое обеспечение полётов беспилотных и пилотируемых воздушных судов в едином воздушном пространстве Республики Таджикистан будет обеспечиваться с использованием единой базы данных авиационной метеорологической информации, включающей данные о наблюдаемых и ожидаемых метеорологических условиях. Его разрабатывают в соответствии со стандартами Международной организации гражданской авиации и Конвенции о международной гражданской авиации.
10. В целях обеспечения планирования полётов БВС в едином воздушном пространстве, в том числе в целях применения таких технологий, как геозонирование, необходимо организовать оперативный доступ операторов БВС к единой базе данных аэронавигационной информации.
11. Предотвращение незаконного вмешательства в деятельность систем БВС, а также систем предупреждения столкновений цифровых радиолиний связи и управления должно обеспечиваться средствами защиты информации в соответствии с требованиями, установленными законодательством Республики Таджикистан.
12. В целях регистрации, сбора статистики и расследования всех инцидентов и авиационных происшествий будет создана система информирования об инцидентах и происшествиях.
13. Противодействию незаконному использованию БВС, контролю за их ввозом и распространением должны способствовать:
- законодательное закрепление нормы, предусматривающей присвоение именных идентификационных номеров БВС на предприятиях Республики Таджикистан при их производстве, а также БВС иностранного производства при прохождении таможенных процедур;
- создание и использование базы данных идентификационных номеров БВС отечественного и иностранного производства, ввезённых на территорию Республики Таджикистан;
- сбор информации о юридических и физических лицах в Республике Таджикистан, приобретших либо ввозивших БВС из за границы.
4. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ РАЗВИТИЯ БВС
14. Развитие БВС включает в себя структурирование и эшелонирование воздушного пространства, правил, порядка и технологии организации воздушного движения, а также на необходимом уровне обеспечивает совместные полёты беспилотных и управляемых воздушных судов.
15. Основные направления развития БВС выражаются в прогнозировании, анализе и оценки рисков, а также в нормативных правовых актах Республики Таджикистан и боевых уставах.
16. В целях снижения влияния отрицательных факторов риска при полёте БВС в едином воздушном пространстве Республики Таджикистан, необходимо провести анализ таких факторов и разработать необходимые мероприятия по снижению существующих и прогнозируемых рисков, а также цифровых показателей безопасности полётов в едином воздушном пространстве на основании современной международной практики:
- критерии классификации БВС и беспилотных авиационных систем;
- дифференциальные требования к авиационному персоналу и их подготовке, беспилотным авиационным системам и их компонентам в соответствии с установленными критериями и классификацией применения:
- подготовка и допуск операторов БВС к выполнению полётов по соответствующим программам подготовки, в том числе тренажёрной подготовке;
- разработка, внедрение и развитие технологий, необходимых для интеграции БВС в части и подразделения силовых структур и правоохранительных органов для их боевого применения;
- организация информационного обеспечения и правил выполнения полётов БВС;
- совершенствование технологий обслуживания воздушного движения при выполнении полётов БВС;
- совершенствование структуры и классификации воздушного пространства в целях регулирования полётов БВС.
5. АПРОБАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЙ РАЗВИТИЯ БВС
17. Основным показателем для реализации требований Концепции в части разработки и внедрения технологий будет осуществляться процесс апробации, при котором будет оцениваться её эффективность.
18. С целью обработки требований нормативных правовых и технических документов к развитию и интеграции БВС в единое воздушное пространство Республики Таджикистан будет проведено тестирование, верификация и вариация технологий и методов деятельности отделов и служб регистрации и контроля применения БВС.
19. Для разработки, апробации, тестирования, верификации и вариации технологий развития, технического обслуживания, оценки безопасности и сертификации, производства и содержания БВС будет реализован комплекс научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ и пилотных проектов, будут разработаны и созданы специальные аппаратно-программные моделирующие комплексы, в том числе анализа безопасности авиационной техники, её производства и обслуживания.
6. МЕХАНИЗМ РЕАЛИЗАЦИИ И ФИНАНСИРОВАНИЯ КОНЦЕПЦИИ
20. Определение основных направлений деятельности для достижения путей и средств развития БВС, в том числе совершенствование отраслевого законодательства будет осуществляться с учётом национальных интересов страны, последовательных мер посредством реализации Концепции и разработка Стратегии реализации Концепции развития беспилотных воздушных судов на период до 2044 года, на её основании.
21. Реализация Концепции обеспечивается за счёт всех бюджетных источников. Основным финансовым источником являются средства государственного бюджета. Роль с преимущественным значением в финансировании, отводится внутренним и внешним частным инвестициям.
22. Организационной базой процесса реализации настоящей Концепции являются бюджетные средства, предназначенные для Министерства обороны Республики Таджикистан, средства социальных партнеров и другие источники, не запрещенные законодательством Республики Таджикистан.
7. МОНИТОРИНГИ ОЦЕНКА РЕАЛИЗАЦИИ КОНЦЕПЦИИ
23. Мониторинг Концепции осуществляется в соответствии с порядком, определенным законодательством Республики Таджикистан.
24. Мониторинг и оценка реализации Концепции осуществляется Министерством обороны Республики Таджикистан.
