Бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 3 январи соли 2014 № 22
тасдиқ шудааст
Барномаи рушди Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ барои солҳои 2014-2019
Муқаддима
Маориф яке аз самтҳои афзалиятнок ва стратегии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳисоб рафта, муҳимтарин ҳадафи он тайёр намудани мутахассисони варзидаи ба шароити нави муносибатҳои бозаргонӣ рақобатпазир ва ба талаботи бозори ҷаҳонии меҳнат ҷавобгӯ мебошад.
Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ (минбаъд-Донишгоҳ) яке аз муассисаҳои нахустини таҳсилоти олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Донишгоҳ дар тӯли фаъолияти зиёда аз 80солаи худ ин вазифаи асосиро иҷро намуда, имрӯзҳо дар таълиму тарбияи кадрҳои баландихтисоси педагогӣ аз рӯи 57 ихтисос саҳми арзанда дорад.
Донишгоҳ дар даврони Истиқлолияти давлатӣ ба як қатор дастовардҳои назаррас ноил шуда, соҳиби коллеҷ ва биноҳои нави таълимӣ гардидааст. Донишгоҳ ҷиҳати татбиқи барномаҳо, стратегияҳои давлатӣ ва дигар санадҳои меъёрии соҳаи маориф ба сифати муассисаи такягоҳӣ фаъолият карда, дар таҳияи китобҳои дарсӣ, барномаҳои таълимӣ ва дастурҳои методӣ корҳои муайян ба анҷом мерасонад. Имрӯзҳо дар ҳамаи сохторҳои Донишгоҳ навсозӣ бо маром идома дорад.
Солҳои охир вобаста ба рушди босуръати соҳаи маориф, амалишавии барнома ва стратегияҳои давлатӣ, ислоҳоти бомароми низоми таҳсилоти олии касбӣ дар кишвар, инчунин ба талаботи стандартҳои ҷаҳонии таҳсилоти муосир мувофиқ намудани раванди таълим барои Донишгоҳ як қатор мушкилотро пеш овардааст, ки онҳо давра ба давра ислоҳ мехоҳанд ва шояд дар оянда сабаби коҳиш ёфтан ва ба талаботи замон мувофиқат накардани баъзе аз ихтисосҳои он гарданд.
Омилҳои асосии-дучор омадани Донишгоҳ ба чунин мушкилот инҳо мебошанд:
- самаранок истифода нагардидани дастовардҳои илмию техникӣ, воситаҳои технологии муосир ва шаклҳои инноватсионии идоракунй дар раванди таълим;
- ба талаботи стандартҳои давлатӣ ва меъёрҳои муосир ҷавобгӯ набудани озмоишгоҳҳо ва фарсуда шудани таҷҳизоти онҳо;
- пурра таъмин набудани синфхонаҳо, озмоишгоҳҳо ва кабинетҳои таълимӣ бо таҷҳизоти нави таълимӣ, аз ҷумла компютеру проекторҳо ва ба таври мукаммал пайваст набудани онҳо ба шабакаи интернет ва дигар воситаҳои иттилоотии муосир;
- ба меъёрҳои муосир ва стандартҳои давлатӣ мувофиқ набудани баъзе китобҳои дарсӣ, дастурҳои таълимӣ ва методӣ;
- заиф будани иқтидори илмию омӯзгории бештари кафедраҳо ва ба корҳои илмию тадқиқотӣ кам майл кардани мутахассисони ҷавон;
- фаъол набудани механизми ҳамкориҳои тарафайни Донишгоҳ бо муассисаҳои илмӣ ва таълимии кишварҳои хориҷ ҷиҳати тайёр кардани мутахассисон ва устодони унвондор ва ғайра.
Барои бартараф кардани камбудиҳои ҷойдошта, инчунин азнавсозии низоми муосири таълим заминаи моддию техникии Донишгоҳ хело заиф буда, барои ислоҳи онҳо имконияти молиявии Донишгоҳ нокифоя мебошад. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар як баромадашон таъкид намуда буданд, ки: "Омӯзгорон бояд аз дастовардҳои навини илму техника, технологияи муосир, усулҳои инноватсионии идоракунӣ комилан бархӯрдор ва қишри рӯшанбин ва инкишофдиҳандаи ҷомеа бошанд".
Бо мақсади амалӣ кардани ин андешаҳои Сарвари мамлакат ва ба талаботи замон мувофиқ намудани фаъолияти Донишгоҳ имрӯз зарурати таҳияи "Барномаи давлатии рушди Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ барои солҳои 2014-2019" (минбаъдБарнома) пеш омадааст ва татбиқи он таълимгоҳро ба яке аз муассисаҳои пешрафтаи таҳсилоти олии касбии кишвар табдил хоҳад дод.
I. Зарурати таҳия ва қабули Барнома
1. Дар доираи ислоҳот ва азнавсозие, ки дар соҳаи маориф амалӣ мегардад, сифати тайёр кардани кадрҳои омӯзгорӣ низ беҳбудӣ мехоҳад. Барои татбиқи ин ҳадаф пояи таълимӣ, илмӣ ва иқтисодии Донишгоҳ заиф буда, он ба азнавсозии ҷиддӣ ниёз дорад. Аз ҳамин хотир зарурати таҳияи Барномаи мазкур ба миён омадааст ва татбиқи он барои ҳалли мушкилоти ҷойдошта дар Донишгоҳ кӯмак мерасонад, аз ҷумла:
- усулҳои нави донишандӯзӣ ҷиҳати беҳтар гардидани сифати таълим миёни устодон ва шогирдон амалӣ мешавад;
- таҷҳизоти нав ворид гардида, азнавсозии заминаи техникии Донишгоҳ шурӯъ мешавад;
- тайёр намудани мутахассисони баландиҳтисоси ба талаботи имрӯзаи бозори меҳнат ҷавобгӯ ба роҳ монда мешавад;
- барои таҳияи китобҳои дарсӣ, рисолаҳои илмӣ, дастурҳои методӣ ва комплексҳои таълимию методӣ мутахассисони болаёқати Донишгоҳ ҷалб карда мешавад;
- компютеркунонии тамоми сохторҳои Донишгох, ба анҷом расида, маркази ягонаи идоракунӣ, қабул ва интиқоли иттилоот таъсис меёбад;
- пайвастани ҳамаи кафедраву факултетҳо ва сохторҳои Донишгоҳ ба шабакаи интернет ва дигар воситаҳои иттилоотӣ ба охир мерасад;
- баргузории семинарҳои таълимӣ, илмию методӣ, мизҳои мудаввар ва конференсияҳои байналмилалӣ ва ҷумҳуриявӣ бештар мешавад;
- сохтмони бинои нави таълимӣ ва таъмири асосии биноҳои таълимии мавҷуда тибқи талаботи Барнома ба роҳ монда мешавад;
- таъмини ҳамаи синфхонаҳо, утоқҳои корӣ ва толорҳо бо таҷҳизоти ҳозиразамон марҳила ба марҳила амалӣ мешавад;
- фаъолияти курсҳои такмили ихтисоси муҳаққиқону омӯзгорон тақвият дода мешавад;
- дар назди кафедраҳои равияи табиатшиносӣ озмоишгоҳҳои замонавӣ таъсис ёфта, бо маводу таҷҳизот, реактивҳо ва воситаҳои навини технологӣ таъмин карда мешаванд;
- барои фаъолияти парки технологӣ бо мақсади таҳкими заминаи техникии маркази илмӣ-инноватсионӣ ва ворид намудани техникаи аълосифат шароит муҳайё мегардад;
- тарбияи кадрҳои илмию омӯзгорӣ дар муассисаҳои илмӣ ва таҳсилоти олии касбии кишварҳои хориҷи дур ва наздик ба роҳ монда мешавад;
- барои ба фазои ягонаи таҳсилот ворид шудан шароити зарурӣ фароҳам оварда мешавад.
2. Дар асоси Барномаи таҳиягардида Донишгоҳ имкон пайдо мекунад, ки талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии давлатро дар соҳаҳои илму маориф амалӣ намояд, ислоҳоти ҷиддии ҷараёни таълиму тарбия ва фаъолияти илмӣ-тадқиқотиро вусъат бахшад, ҳамкориро бо муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумии ҷумҳурӣ густариш диҳад ва ҷиҳати таъмини онҳо бо омӯзгорони соҳибкасб мусоидат намояд.
3. Амалӣ гардидани Барномаи мазкур дар тайёр кардани мутахассисони баландихтисоси ҷавобгӯи талаботи бозори меҳнат, такмил ва таҳким бахшидани заминаи моддию техникии Донишгоҳ, тақвияти ҳамкориҳо бо донишгоҳҳои хориҷи кишвар ва татбиқи шартномаҳои тарафайн ҷиҳати тайёр кардани кадрҳои илмӣ ва омӯзгорӣ мусоидат менамояд.
Лоиҳаи Барнома аз ҷониби устодони варзидаи Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ ва мутахассисони Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия гардидааст.
II. Мақсад ва вазифаҳои асосии Барнома
4. Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон бо мақсади фароҳам овардани заминаи хуби моддию техникӣ, татбиқи раванди ислоҳот дар низоми омӯзиш, ҷорӣ намудани низоми кредитии таҳсилот, баланд бардоштани сифати таълим, таҳияи барномаву китобҳои ҷавобгӯи замони муосир, такмили усулҳои инноватсионӣ ва истифодаи самараноки технологияи иттилоотӣ ва коммуникатсионӣ Барномаи мазкурро таҳия намудаанд. Сабаби таҳияи Барномаи мазкур аз он иборат аст, ки заминаи техникӣ ва технологии Донишгоҳ ба меъёрҳои таҳсилоти муосир ҷавобгӯ нест ва ин боиси кам шудани теъдоди устодони соҳибунвон, заиф гаштани иқтидори илмию педагогии кафедраву факултетҳои Донишгоҳ гардидааст. Ҳамчунин, бо сабаби мавҷуд набудани хобгоҳ ва дигар шароитҳои иҷтимоӣ теъдоди мутахассисони ҷавони ба аспирантура ва докторантура дохилшаванда коҳиш ёфта, шумораи дифои рисолаҳои номзадӣ ва докторӣ аз рӯи ихтисосҳои равияи табиатшиносӣ ва илмҳои дақиқ торафт кам шуда, талабот ва эҳтиёҷоти кафедраҳо ба кадрҳои баландихтисос бештар гардидааст. Ҷалби хатмкунандагон ба таҳсилот дар аспирантура ва ҳимояи рисолаҳои номзадӣ аз рӯи ихтисосҳои илмҳои дақиқ ва табиӣ ба талабот ҷавобгӯ намебошад. Барои ба курсҳои такмили ихтисос ва бозомӯзии илмӣ дар донишгоҳҳои пешрафта ва марказҳои илмии кишварҳои хориҷӣ сафарбар кардани устодони ҷавон Донишгоҳ имконияти молиявии пардохти хароҷоти сафар ва роҳкироро надорад. Инчунин зарурати таъмири асосии биноҳои таълимӣ ва хобгоҳҳои донишҷӯён ва иваз кардани таҷҳизоти техникӣ ва санитарии онҳо ба миён омадааст.
Ҳалли ҳамин масъалаҳо ҳадафи стратегии Барномаро ташкил дода, иҷрои чорабиниҳои зеринро ба миён мегузорад:
- такмили раванди тайёр намудани кадрҳои илмӣ-омӯзгорӣ, бахусус омӯзгорони муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ, мувофиқ сохтани сатҳ ва дараҷаи касбии онҳо ба шароитҳои идоракунии инноватсионӣ;
- навсозии мазмун ва мундариҷаи стандартҳо, нақшаҳо, барномаҳо, китоб ва дастурҳои таълимӣ аз рӯи ихтисосҳое, ки дар Донишгоҳ амал менамоянд;
- азнавсозии бинои таълимии факултети математика, таъмири асосии биноҳои таълимии Донишгоҳ ва озмоишгоҳҳои илмию таълимӣ, таъминот бо таҷҳизоти нав ва таъсиси устохонаҳои ҳозиразамони таълимӣ дар Донишгоҳ;
- таъмини синфхона ва кабинетҳои методӣ бо воситаҳои иттилоотӣ, таҷҳизоти нави технологӣ ва воситаҳои аёнӣ;
- таъсиси маркази ягонаи қабул ва интиқоли иттилоот, амалӣ кардани таҳсилоти фосилавӣ;
- пурра ба фаъолият даровардани устохонаю коргоҳҳои Парки технологӣ ва ҷалби донишҷӯён ва омӯзгорон ба корҳои иловагии музднок;
- бо роҳи такмил додани тадқиқоти бунёдӣ дар Донишгоҳ татбиқи лоиҳаҳои илмӣ - инноватсионӣ миёни омӯзгорону донишҷӯёни ихтироъкор, навовар ва муҳаққиқони ҷавон.
5. Вазифаҳои Барнома аз инҳо иборат мебошанд:
- баланд бардоштани мақом ва манзалати омӯзгор дар ҷомеа;
- таъмини иштироки мунтазами омӯзгорону муҳаққиқони Донишгоҳ дар конференсияҳо, симпозиумҳо, мизҳои мудаввар ва дигар чорабиниҳои ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ;
- фароҳам овардани шароит барои гузаронидани таҳқиқотҳои илмии аҳамияти таҷрибавидошта дар муассисаҳои илмӣ-таҳқиқотии дохил ва хориҷи кишвар;
- таъмини дастгирии давлатии таълим ва тарбияи кадрҳои баландихтисоси илмӣ-омӯзгорӣ дар шароити технологияи инноватсионӣ ва талаботи бозори ҷаҳонии меҳнат;
- интихоб ва ҷобаҷогузории дурусти кадрҳои илмӣ дар кафедраву факултетҳо;
- ҷалби ҷавонони болаёқат барои таҳсил дар шӯъбаҳои аспирантура ва докторантураи Донишгоҳ ва муассисаҳои дигари илмии дохил ва хориҷи кишвар;
- истифодаи технологияи инноватсионӣ дар ҷараёни таълим;
- таъсиси лабораторияи нави ба талаботи муосир ҷавобгӯ;
- таъмини назорати раванди таълим дар синфхонаҳои таълимӣ тавассути марказҳои иттилоотӣ, компютерӣ ва камераҳои бақайдгиранда;
- ташкили курсҳои бозомӯзӣ ва курсҳои тайёрии тобистона;
- ҷорӣ намудани усулҳои нав ва муосири тадрис дар раванди таълим;
- таъмини ҳамгироии илм бо истеҳсолот, истифода ва ҷорӣ намудани дастовардҳои илмии устодон ва мутахассисони ҷавон дар устохонаю коргоҳҳои Парки технологӣ ва корхонаҳои истеҳсолии Донишгоҳ ва берун аз он;
- андешидани тадбирҳо оид ба дастгирии вазъи иҷтимоию иқтисодии омӯзгорон;
- таҳияи нақшаҳои ҷорабиниҳо, таъмини молиявӣ, назорат ва амалисозии Барнома.
III. Масъалаҳои ҳалталаби Барнома
6. Дар Барномаи мазкур масъалаҳои ҳалталаб инъикос ёфта, мӯҳлати татбиқи Барнома солҳои 2014-2019 муқаррар гардидааст. Дар Барнома ҳалли мушкилоти мавҷуда дар бахшҳои таълим, илм, тарбия, робитаҳои байналмилалӣ, фаъолияти иқтисодӣ ва хоҷагидорӣ алоҳида таъкид гардида, ислоҳот ва навсозӣ дар ин бахшҳо ба рушди Донишгоҳ мусоидат менамояд.
7. Барои дуруст ба роҳ мондани раванди таълим, баланд бардоштани сифати он ва ҷорӣ кардани усулҳои самараноки таълим бо истифода аз технологияи нав ҷиҳати беҳбудӣ бахшидан ба сатҳи маърифатнокии донишҷӯён иҷрои корҳои зерин зарур мебошад:
- татбиқи пурраи низоми кредитии таҳсилот, мувофиқ гардонидани мундариҷаи стандартҳои давлатии таълим бо меъёрҳои ҷаҳонӣ ва муайян намудани салоҳияти касбии мутахассисони ояндаи ҳар як ихтисос дар зинаҳои бакалавриат, магистратура ва докторантураи Донишгоҳ;
- таҳияи китобҳои дарсӣ ва дастурҳои таълимию методӣ дар заминаи дастовардҳои нави илмӣ, технологияи инноватсионӣ ва таълифи комплексҳои таълимию методии фанҳо;
- такмили мундариҷаи нақша ва барномаҳои таълимии ихтисосҳои амалкунанда вобаста ба талаботи бозори меҳнат;
- ташкили курсҳои бозомӯзии илмӣ ва такмили ихтисоси мутахассисони ҷавон, омӯзгорон дар марказҳои маҳорати касбии Донишгоҳ, инчунин муассисаҳои таҳсилоти олии касбии ҷумҳурӣ ва кишварҳои пешрафтаи хориҷӣ;
- татбиқи усулҳои фаъоли таълим, таъмини самаранокии кори омӯзгор, риояи меъёрҳои муосир дар ҷараёни дарс ва тавсеаи фаъолиятмандии академии устод;
- амалисозии таълими фосилавӣ ва таҳияи нақшаю барномаҳои таълимӣ оид ба низоми идоракунии фосилавӣ;
- таъсиси устохонаҳои нави таълимӣ, озмоишгоҳҳои ҳозиразамони илмию таҳқиқотӣ дар факултетҳо ва Боғи агробиолаборатории Донишгоҳ;
- ташкили зерсохтор, факултет ва кафедраҳои нав вобаста ба талаботи давлатӣ;
- ҷорӣ намудани низоми идоракунии автоматии раванди таълим, амалисозии низоми модулию рейтингии таълим ва афзоиши захираҳои зеҳнӣ дар оянда;
- тавсеаи фаъолияти Маркази мониторинги сифати таҳсилоти Донишгоҳ ҷиҳати муайян кардани сатҳи дониш, малака ва маҳорати касбии омӯзгорону хатмкунандагони зинаҳои бакалавриат ва магистратура, бартараф кардани мушкилоти ҷойдошта дар ин самт;
- истифодаи видеофилмҳои таълимӣ, сабтҳои аудиоии таълим дар дарсҳо;
- таъсиси низоми иттилотии корпоративии ба гардиши ҳуҷҷатҳои таълимӣ мусоидаткунанда, таъминот бо таҷҳизоти техникӣ (компютерҳои навин, дастгоҳҳои нусхабардорӣ, техникаи аудиоӣ, видеоӣ, видеопроекторҳо, тахтаҳои электронӣ, антеннаҳои параболоидӣ, телевизорҳо) ва ташкили намоиши видеоконференсияҳо ва намоишҳои телевизионии тарафайн дар Донишгоҳ.
8. Яке аз самтҳои муҳими фаъолияти устодони Донишгоҳро рушди илм ва инноватсия ва таҳкими корҳои илмӣ-тадқиқотӣ ташкил медиҳад. Фаъолияти ин шӯъбаи илм ва инноватсия, рушди корҳои илмӣ- тадқиқотӣ ва таҳкими иқтидори илмӣ-омӯзгории Донишгоҳ ба тайёр кардани кадрҳои илмӣ ва илмию педагогӣ ба воситаи аспирантура ва докторантура равона гардида, иштироки фаъолонаи муҳаққиқону омӯзгоронро дар амалӣ намудани барномаҳои илмии ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ таъмин менамояд. Иҷрои босифати мавзӯъҳои фармоишӣ аз рӯйи ихтисосҳои илмҳои табиӣ-риёзӣ ва гуманитарӣ-ҷамъиятӣ дар асоси дастовардҳои муосири илм ва инноватсия таъмин мегардад.
9. Ҷиҳати рушди илму инноватсия ва такмили робитаи назария ба амалия иҷрои масъалаҳои зерин муҳим мебошад:
- такмили иқтидори илмӣ ва касбӣ, ҷалби бештари мутахассисони ҷавон ва омӯзгорон ба корҳои илмӣ ва тадқиқотӣ, иштирок дар озмунҳои мухталифи илмӣ ва таҳияи лоиҳаҳои илмию инноватсионӣ ва татбиқи онҳо дар Донишгоҳ;
- таъмини кафедраҳо, озмоишгоҳҳо ва факултетҳои Донишгоҳ бо устодони баландихтисос ва соҳибунвон;
- гузаронидани тадқиқоти сотсиологӣ дар муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ бо мақсади муайян кардани эҳтиёҷоти онҳо ба мутахассисони соҳаи маориф;
- ҷалби мутахассисони муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ ва касбӣ ба корҳои илмию тадқиқотии кафедраҳо;
- таҳкими заминаи моддию техникии кафедраҳои Донишгоҳ аз ҳисоби маблағҳои ба мавзӯъҳои фармоишӣ ҷудошуда ва бо ин роҳ бартараф кардани камбудиҳои ҷойдошта;
- татбиқи шартномаҳои дуҷониба бо муассисаҳои таҳсилоти олии касбии хориҷи кишвар ва аз рӯи ихтисосҳои биологияи молекулавӣ, биотехнология, технологияи иттилоотӣ ва дигар ихтисосҳои Донишгоҳ тайёр кардани магистрҳо ва номзадҳои илм;
- таҷдиди нақша ва барномаҳои таълимии аспирантура, магистратура ва докторантура ва ба талаботу муқаррароти муосир мувофиқ сохтани онҳо.
10. Тавсеаи корҳои тарбиявӣ дар заминаи талаботи Консепсияи миллии тарбия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳадафи дигари ин Барнома мебошад. Масъалаҳои умдатарини тарбия инҳоянд:
- амалӣ намудани Консепсияи миллии тарбия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар барномаҳои давлатии дар ин самт қабулгардида;
- татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи масъулияти падару модар дар таълим_ва тарбияи фарзандон". ва таҳияи дастуру китобҳои таълимӣ ва методӣ бо мақсади риоя гардидани Қонуни мазкур аз ҷониби устодон ва донишҷӯён;
Дар баробари такмилёбии раванди таълим ва фаъолияти илмӣ, қисми таълимии Донишгоҳ ба масъалаҳои тарбия диққати махсус медиҳад, аз ҷумла:
- гузаронидани чорабиниҳо дар асоси Консепсияи миллии тарбия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- ташкили мизҳои мудаввар, конференсия ва семинарҳо бо иштироки қишрҳои мухталифи ҷомеа бо мақсади татбиқи қонунҳои миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- нашри мақола, дастур ва дигар маводи тарбиявӣ дар нашрияҳои ҷумҳуриявӣ ва хориҷӣ;
- риоя ва татбиқи муқаррароти "Мароми омӯзгори Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ" аз ҷониби устодон ва мутахассисони ҷавон;
- таҳкими ҳамкориҳои Донишгоҳ бо ташкилоту созмонҳои давлатӣ ва ҷамъиятӣ дар масъалаҳои тарбияи наврасон ва ҷавонон;
- риояи меъёрҳои ахлоқии муошират, таъмини эҳтироми ҳамдигарӣ миёни ҳайати устодон ва шогирдон, таъмини интизом дар хобгоҳ ва ҷойҳои ҷамъиятӣ, риояи сару либоси донишгоҳӣ, муносибати эҳтиёткорона ба моликияти давлатӣ ва ҷамъиятӣ, истифодаи оқилонаи обу барқ ва сарфаи онҳо, азхуднамоии хислатҳои неки инсонӣ бо мақсади ташаккули шахсияти ҳаматарафаи такомулёфта.
11. Дар Барнома ҳалли масъалаҳои зерини марбут ба робитаҳои байналмилалии Донишгоҳ пешбинӣ мешавад.
- таҳкими ҳамкориҳои дуҷониба бо донишгоҳҳои хориҷи кишвар ва ҷамъиятҳои илмӣ дар доираи татбиқи созишномаҳои дуҷониба ва бисёрҷонибаи Донишгоҳ;
- татбиқи грант ва лоиҳаҳои байналмилалӣ дар бахши илм ва маориф;
- ташкили семинар, конференсия ва симпозиумҳои байналмилалӣ;
- тавсеаи фаъолиятмандии академӣ миёни донишҷӯён, магистрҳо, аспирантон, докторантҳо ва устодони Донишгоҳ, инчунин табодули таҷриба миёни муассисаҳои таҳсилоти олии касбии кишвар ва мамлакатҳои хориҷӣ;
- истифода аз квота ва дигар имтиёзҳое, ки давлат барои таҳсил ва омода кардани мутахассисон дар хориҷи кишвар ҷудо менамояд;
- ҷалби довталабон барои таҳсил аз кишварҳои хориҷ ба Донишгоҳ, бо ин роҳ амалӣ кардани фаъолиятмандии академӣ, таблиғи нуфузи таҳсилоти кишвар миёни муҳассилини хориҷӣ, паҳн намудани фарҳанг ва арзишҳои миллӣ миёни онҳо;
- тавсеаи робитаҳо бо сафоратхонаҳои мамлакатҳое, ки дар ҷумҳурӣ шаҳрвандони онҳо таҳсил менамоянд.
13. Таҳкими заминаи моддию техникии Донишгоҳ вобаста ба талаботи муосир зарур буда, таъмири давра ба давраи биноҳои таълимӣ ва хобгоҳҳои Донишгоҳ ногузир мебошад. Вобаста ба имконоти молиявии давлат дар оянда сохтани бинои нави таълимӣ ва хобгоҳи замонавӣ ба нақша гирифта шуда, таҷҳизоти нави таълимӣ ва техникӣ харидорӣ карда мешаванд.
Баҳри бартараф кардани мушкилоти номбаршуда дар доираи мӯҳлати татбиқи Барнома чунин корҳо бояд амалӣ карда шаванд:
- ба анҷом расонидани бинои нави таълимии факултетҳои забони англисӣ, забонҳои романӣ-германӣ, технология ва соҳибкорӣ, инчунин таҷҳизонидани он бо воситаҳои нави техникӣ;
- сохтмони ошхонаи нави замонавӣ барои устодон ва донишҷӯён, харидории техникаҳои хурди кишоварзӣ ва мусофиркашонӣ, инчунин воситаҳои технологӣ барои табъу нашри маводи таълимӣ ва илмӣ;
- бунёди нерӯгоҳи хурди барқию обӣ, сохтмони майдони варзишӣ, озмоишгоҳҳои биологӣ, географӣ ва химиявӣ, инчунин хобгоҳ ва бинои таълимӣ барои дарсҳои таҷрибавӣ ва истеҳсоли дар Боғи агробиолабораторӣ;
- тавсеаи китобхонаи электронӣ ва пайваст гардонидани он ба китобхонаҳои электронии муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ ва марказҳои илмии ҷумҳурӣ ва хориҷ аз он;
- сохтани ҳавз барои захира кардани об ҷиҳати бартараф кардани ҳодисаҳои сӯхтор ва риояи қоидаҳои бехатарӣ дар назди Донишгоҳ;
- барқарор кардани маркази тавонбахшии тиббии Донишгоҳ.
IV. Дурнамои рушди факултетҳо, кафедраҳо ва дигар зерсохторҳои Донишгоҳ
14. Факултетҳо, кафедраҳои умумидонишгоҳӣ ва ҷамъиятӣ бахши муҳими сохтори Донишгоҳро ташкил медиҳанд. Бо мақсади рушди босуботи ин сохторҳо, таҳкими заминаи моддию техникии онҳо ва ислоҳоти бомароми таълимӣ, илмӣ ва инноватсионӣ дар ин сохторҳо Барномаи мазкур имконияти мусоидро фароҳам меорад. Бартараф шудани камбудиҳо сатҳу сифати таълимро ба куллӣ тағйир дода, нерӯи илмиву зеҳнии ҳайати олимону профессоронро афзоиш медиҳад. Бинобар он, дар Барномаи мазкур рушди марҳилавии факултетҳо ва кафедраҳои умумидонишгоҳӣ то соли 2019 ба нақша гирифта шудааст. Татбиқи ин Барнома барои беҳтар шудани заминаи моддию техникии зерсохторҳои Донишгоҳ асос шуда, рушди бонизоми сифати таълиму тарбия ва илмро таъмин мегардонад.
Дар Барнома мушкилоти ҳар як факултет ва кафедраҳои ҷамъиятӣ дар алоҳидагӣ нишон дода шудааст.
1. Факултети филологияи тоҷик
15. Факултети мазкур аз рӯи ихтисосҳои забон ва адабиёти тоҷик, забон ва адабиёти ӯзбек, забон ва адабиёти тоҷик - алифбои ниёгон, забон ва адабиёти тоҷик - забони арабӣ дар зинаи бакалавриат ва магистратура мутахассис тайёр менамояд.
Дар давраи татбиқи Барнома заминаи моддию техникии факултет устувор гардида, он бо воситаҳои нави таълим таъмин мешавад. Ҳамчунин барои таҳкими иқтидори илмии факултет, иштироки устодон дар корҳои илмию таҳқиқот ва инноватсионӣ, таълифи китобҳои дарсӣ, рисолаҳои илмӣ, дастурҳои нави методӣ, вобаста ба ислоҳоти низомӣ таҳсилот шароити зарурӣ муҳайё мешавад.
2. Факултети забон ва адабиёти рус
16. Факултети мазкур барои тайёр намудани бакалавр ва магистр аз рӯи ихтисоси филолог-муаллими забон ва адабиёти рус дар мактабҳои миллӣ, забони муосири русӣ (тарҷумон) махсус гардонида шуда, дорои кафедраҳои забони муосири русӣ ва забоншиносии умумӣ, адабиёти рус ва ҷаҳон мебошад. Дар факултет "Маркази забони русӣ" фаъолият менамояд, ки ба воситаҳои техникии таълимӣ ва компютерӣ таъмин мебошад.
Барои рушди факултет таъсиси синфхонаҳои лингофонии муосир, таъмини кафедраҳо бо устодони унвондор, тарбияи кадрҳои миллӣ, навиштани китобҳои дарсӣ аз ҷумлаи мушкилоте мебошанд, ки ҳалли онҳо ногузир мебошад.
3. Факултети математика
17. Дар Барнома барои рушди факултети математика маблағ пешбинӣ шуда, таҳкими заминаи моддию техникии кафедраҳо, таъмнни синфхонаҳо бо воситаҳои нави технологӣ, тарбияи кадрҳои илмӣ, таҳия ва нашри китобҳои дарсӣ, дастурҳои методӣ, асарҳои илмӣ ва таъсиси ихтисосҳои нав ба нақша гирифта шудааст.
Дар факултет аз рӯи ихтисосҳои математика, математика-физика, математика-информатика мутахассис тайёр карда мешавад. Таҷҳизоти таълимии кафедраҳои факултети мазкур ба шароити муосир мувофиқ набуда, фарсуда шуда, азнавсозӣ мехоҳанд. Бинои таълимии факултет аз сабаби боду борон ба андозаи 1 метр паст рафта, дар ҳолати садамавӣ қарор дорад. Деворҳои бино намнок шудаанд, ки дар натиҷа мағор бастааст. Дар оянда ба ҷойи он сохтмони бинои нави таълимии сеошёнаи ба талаботи давр ҷавобгӯ зарур мешавад. Дар доираи Барномаи мазкур роҳҳои рафъи давра ба давраи камбудиҳо нишон дода шудааст.
4. Факултети забонҳои романӣ-германӣ
18. Дар факултети забонҳои романию германӣ кафедраҳои забони олмонӣ ва методикаи таълими он, забони фаронсавӣ ва методикаи таълими он фаъолият дошта, мутахассиси забонҳои олмонӣ ва фаронсавиро тайёр менамоянд. Ҳоло шӯъбаи зинаи бакалавр ва магистри омӯзиши ҳамзамон ду забон: фаронсавию англисӣ ва олмонию англисӣ низ кушода шудааст. Заминаи моддию техникии факултет ба шароити муосир созгор нест. Барои густариши нутқи шифоҳии донишҷӯён таъсиси синфхонаҳои лингофонии махсус зарур мебошад. Бо татбиқи Барномаи мазкур мушкилоти факултет ҳалли худро меёбад.
5. Факултети таърих
19. Дар факултети таърих кафедраҳои таърихи халқи тоҷик, таърихи умумӣ, ҳуқуқ, методикаи таълими таърих ва ҳуқуқ фаъолият дошта, аз рӯи ихтисосҳои таърих, таърих-ҳуқуқ, муносибатҳои байналхалқӣ, танзими ҳуқуқии муносибатҳои меҳнатӣ, ихтисоси ҳамгирои таърих-забони англисӣ дар зинаи бакалавр ва магистр мутахассис тайёр карда мешавад.
Дар факултети таърих бо таҷҳизоти муосир ҷиҳизонидани кабинетҳои таълимӣ, таҳияи лоиҳаҳои инноватсионӣ, нашри китобҳои дарсӣ, дастурҳои методӣ, ҷорӣ намудани ихтисосҳои нав, омода намудани мутахассисони соҳибунвони соҳаи хуқуқи меҳнат ва ғайра зарур буда, ҳалли онҳо дар Барнома ба нақша гирифта шудааст.
6. Факултети химия
20. Дар факултети химия кафедраҳои химияи умумӣ ва ғайриорганикӣ, химияи органикӣ ва биологӣ, технологияи химиявӣ ва экологӣ, методикаи таълими химия мавҷуданд, ки онҳо аз рӯи ихтисосҳои химия, химия-биология, химия-экология бакалавр ва магистр тайёр мекунанд.
Ворид намудани технологияи муосир, истифодаи дастовардҳои нави илму техника, ҷиҳозонидани озмоишгоҳҳо бо асбобу маводи таълимӣ, химиявӣ, таъмини синфхонаҳои лексионӣ бо компютер, проектор ва тахтаи электронӣ, пайваст намудани ҳамаи кафедраҳо бо шабакаи баландсуръати интернет, нашри китобҳои дарсӣ, дастурҳои методӣ, матни лексияҳо, таъсиси ихтисосҳои нав дар солҳои татбиқи Барнома ба нақша гирифта шуда, метавонад сифати таълим, дараҷаи маърифатнокӣ ва сатҳи дониши тахассусии устодон ва донишҷӯёни факултетро баланд б ардорад.
7. Факултети физика
21. Дар факултет чор кафедра: физикаи умумӣ, физикаи назариявӣ, физикаи эксперименталӣ, методикаи таълими физика амал мекунанд, ки онҳо дар зинаи бакалавар ва магистр аз рӯи ихтисосҳои физика, физикаматематика, таҳсилоти касбӣ-энергетика, таҳсилоти касбӣрадиоэлектроника мутахассис омода менамоянд.
Сатҳи имрӯзаи таъмини факултети физика ва озмоишгоҳҳои он бо таҷҳизот ва маводи таълимию таҷрибавӣ ба талабот ҷавобгӯй нест. Дар факултет воситаҳои техникӣ ва технологияи муосир намерасад. Аз ҳисоби ҷавонон -тарбия кардани кадрҳои илмӣ низ ба талабот ҷавобгӯ намебошад. Нарасидани асбобу воситаҳои аёнияти физикӣ дар озмоишгоҳҳои факултет аз ҷумлаи мушкилоти ҳалталаб буда, ҳамзамон бинои таълимии факултет таъмири асосиро тақозо менамояд.
Дар назди факултети физика зиёда аз даҳ озмоишгоҳи илмӣ ва таълимӣ фаъолият дорад. Бинобар сабаби кӯҳна будани таҷҳизот ва ашёи он сифати дарсҳо ҷавобгӯи талаботи замон нест ва муҳаққиқони ҷавон аз болои мавзӯи худ кор карда наметавонанд. Бо татбиқи Барнома мушкилоти мавҷуда дар факултет бо тадриҷ бартараф мегардад.
8. Факултети иқтисодиёт ва идоракунӣ дар соҳаи маориф
22. Дар ин факултет кафедраҳои назарияи иқтисодӣ, баҳисобгирии бухгалтерӣ, таҳлил ва аудит, иқтисодиёт ва идоракунӣ дар соҳаи маориф фаъолият намуда, дар зинаи бакалавр ва магистр мутахассиси иқтисодчӣ ва муҳосиб барои муассисаҳои таълимӣ тайёр карда мешавад. Барои таҳкими заминаи моддию техникӣ ва таҳкими кадрҳои он ҷалби бештари устодони унвондор зарур аст. Ҷиҳати таҳияи барномаҳои таълимии фаннӣ, китобҳои дарсӣ, дастурҳои таълимию методӣ, комплексҳои таълимию методӣ, таҷҳизонидани синфхонаву кабинетҳо бо воситаҳои техникӣ ва технологии компютерӣ тадбирҳо андешидан зарур аст. Татбиқи Барнома барои тадриҷан аз байн бурдани мушкилоти мавҷуда имкон фароҳам меоварад.
9. Факултети педагогика
23. Дар назди факултети педагогика кафедраҳои педагогика ва психология, педагогикаи томактабӣ, методикаи таҳсилоти ибтидоӣ фаъолият доранд, ки онҳо аз рӯи ихтисосҳои таҳсилоти ибтидоӣ, таҳсилоти томактабӣ, таҳсилоти ибтидоӣ - санъати мусиқӣ, сурдопедагогика-информатика, олигофренопедагогика-таърих, логопедиятаҳсилоти ибтидоӣ, таҳсилоти томактабӣ-забони англисӣ, таҳсилоти ибтидоӣ-забон ва адабиёти тоҷик, психологияи амалӣ бакалавр ва магистр тайёр мекунанд. Дар замони муосир дар баробари талаботи мавҷуда ба мутахассисони ин соҳа талаботи давлат низ ба тайёр кардани чунин мутахассисон равона гардидааст.
Барои бартараф намудани мушкилоти ин факултет ҷорӣ ва истифодаи илму техникаи муосир, технологияи нав ва шаклҳои инноватсионии идоракунии системаи таълим, ҷиҳозонидани синфхона ва кабинетҳо бо воситаҳои замонавии технологӣ, пайвастшавӣ ба интернет, таҳия ва нашри китобҳои нави дарсӣ, ҷорӣ намудани ихтисосҳои нави муосир, тарғиби анъанаҳои миллӣ ва меъёрҳои умумибашарии таълиму тарбия ва дар ин асос ташвиқи низоми муосири таълим ва тарбия зарур мебошад. Татбиқи ин самтҳо дар Барнома ба нақша гирифта шудааст.
10. Факултети технология ва соҳибкорӣ
24. Дар факултети технология ва соҳибкорӣ кафедраҳои технология ва мошинасозӣ, технология ва механикаи амалӣ, технология ва соҳибкорӣ амал мекунанд, ки онҳо аз рӯи ихтисосҳои технология, технология ва соҳибкорӣ, дизайни маҳсулоти дӯзандагӣ, агротехнология аз рӯи зинаи бакалавр ва магистр омода менамоянд. Барои баланд бардоштани маърифати техникию технологии устодон ва донишҷӯён, дуруст ба роҳ мондани раванди таълим, таъмини устохона ва синфхонаҳои-таълимӣ бо таҷҳизоти муосир ва воситаҳои техникӣ ва технологӣ, таъмини кафедраҳои факултет бо устодони унвондор, китобҳои дарсӣ ва адабиёти навтарини таълимӣ, дастурҳои методӣ, гузаронидани семинару конференсияҳои илмӣ ва ҷорӣ намудани ихтисосҳои нав зарур аст. Дар Барномаи мазкур барои ин корҳо маблағҳо ба нақша гирифта шудааст.
11. Факултети биология
25. Дар назди факултети биология кафедраҳои ботаника, зоология, биологияи умумӣ ва методикаи таълими биология амал мекунанд, ки дар онҳо бакалавр ва магистрҳо аз рӯи ихтисосҳои биология, биологияхимия, био-экология, биохимияи тиббӣ тайёр карда мешаванд.
Масъалаҳое, ки ҳалли онҳо боиси рушди факултет мегарданд, инҳоянд: таъмини кафедраҳо бо воситаҳои нави моддию техникӣ, компютерҳо, проекторҳо, таъсиси озмоишгоҳҳои микробиологӣ, биотехнология, физиологияи растанӣ, осорхонаи зоологӣ ва ҷиҳозонидани он бо маводи таҷрибагузаронӣ ва зарурӣ. Дар назди факултет ташкил кардани кабинет ва гербариумҳо ва гӯшаи растаниҳои камёфту шифобахши минтақаҳои Тоҷикистон, таъмини кафедраҳо бо устодони унвондор, тарбияи кадрҳои миллӣ аз рӯи ихтисосҳои мавҷудаи факултет дар муассисаҳои илмии хориҷи кишвар, таҳия ва нашри маводи таълимӣ ва асарҳои илмӣ. Барнома ҳалли ин масъалаҳоро дар бар гирифтааст.
12. Факултети география
26. Дар факултети география кафедраҳои географияи табиӣ, географияи иқтисодӣ ва иҷтимоӣ, геоэкология, методикаи таълими география ва туризм фаъолият карда, аз рӯи ихтисосҳои география, география-ҳифзи табиат, география-биология, хизматрасонии иҷтимоию фарҳангӣ ва туризм бакалавр ва магистр тайёр мекунанд.
Дар Барнома роҳҳои барои бартараф намудани мушкилот муайян гардида, маблағҳо пешбинӣ шудаанд. Татбиқи Барнома барои аз худ кардани дастовардҳои муосири илму техника, технологияи нав ва татбиқи шаклҳои инноватсионии идоракунии низоми таълим, ҷиҳозонидани озмоишгоҳҳо бо асбобу воситаҳои техникӣ ва маводи химиявии таҳқиқи хок, проекторҳо ва харитаҳои гуногун, телевизорҳо, таъмини синфхонаҳои таълимӣ бо компютерҳои пайваста бо шабакаи интернет, нашри маводи таълимӣ, таъсиси ихтисосҳои нав ва монанди инҳо шароит муҳайё месозад.
13. Факултети забони англисӣ
27. Факултети забони англисӣ дар назди худ се кафедра - забони англисӣ ва типологияи муқоисавӣ, услубшиносӣ ва назарияи тарҷума, методикаи таълими забони англисиро муттаҳид кардааст, ки онҳо аз рӯи ихтисосҳои омӯзгори забони англисӣ, тарҷумони забонҳои англисӣтоҷикӣ, забонҳои англисӣ-кореӣ, забонҳои англисӣ-хитоӣ дар зинаи бакалавр ва магистр мутахассис омода менамоянд.
Вобаста ба талаботи замон теъдоди хоҳишмандон ба ихтисосҳои мазкур рӯ ба афзоиш дорад. Дар факултет кабинетҳои лингофонӣ фаъолият карда, синфхонаи алоҳидаи омӯзиши технологияи иттилоотӣ вуҷуд дорад, ки дар онҳо донишҷӯён ва устодони хориҷӣ таҳсил ва кор мекунанд. Бо вуҷуди он факултет ба ислоҳоти низоми таълим, кабинету синфхонаҳояш ба таъминот бо техникаи муосир ниёз дорад. Иқтидори илмӣ-омӯзгории кафедраҳо ба талаботи муқаррароти таҳсилоти олӣ мувофиқат намекунад. Барои беҳбудӣ бахшидани сифати тайёр кардани мутахассисон ба муассисаҳои таълимии хориҷи кишвар барои таҷрибаомӯзӣ, такмили ихтисос ва бозомӯзӣ фиристодани устодону шогирдон зарурат ба миён омадааст.
28. Ба ғайр аз ин, на ҳамаи кафедраву факултетҳо, аз ҷумла забони англисӣ, забонҳои романӣ-германӣ, забон ва адабиёти рус, кафедраҳои анатомия ва физиология, психология, кафедраи забонҳои хориҷии умумидонишгоҳӣ бо устодони-соҳибунвон таъмин мебошанд. Ҳайати устодони факултет ва кафедраҳои мазкурро асосан ассистент ва муаллимони калон ташкил медиҳанд. Шумораи устодони дараҷаи илмидошта дар факултетҳои химия 60%, биология 52%, таърих 55%, кафедраҳои умумидонишгоҳии сиёсатшиносӣ 77%, фалсафа 53 % ташкил дода, дар дигар кафедраву факултетҳо нишондодҳое, ки Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, риоя намегардад.
Теъдоди муҳаққиқони унвондор аз ҳисоби занону духтарон низ чандон зиёд нест. Ҷиҳати ҷалби духтарон ва занон ба корҳои илмӣ-тадқиқотӣ дар Барнома тадбирҳои зарурӣ ба нақша гирифта шудааст.
V. Дурнамои рушди китобхона
29. Рушди китобхонаи Донишгоҳ дар Барнома чунин муайян шудааст:
- ғанӣ гардонидани фонди китобхона бо маводи таълимӣ, илмӣ, сиёсиву ҷамъиятӣ, бадеӣ ва китобҳои хусусияти тарбиявидошта дар асоси таҳлили истифодаи фонд;
- автоматикунонии маводи библиографии китобхона, ба шакли электронӣ гардонидани китобҳо ва пайвастан тариқи шабакаи интернет барои алоқа бо китобхонаҳои ҷумҳурӣ ва кишварҳои хориҷӣ;
- ғанӣ гардонидани фонди китобхона ва харидории шакли электронии китобҳои дарсӣ, адабиёти бадеӣ, монографияҳо, матни лексияҳо, реферат ва дигар маводи илмию методӣ.
VI. Шӯъбаи аспирантура ва докторантура
30. Мушкилоти асосии шӯъбаи мазкур, ки ҳалли онҳо дар муддати татбиқи Барнома зарур мебошанд, аз инҳо иборат аст:
- ҷалби довталабон ба шӯъбаи аспирантура аз ҳисоби хатмкунандагони зинаи бакалавриат ва магистратура;
- фароҳам овардани шароит барои донишҷӯёни фаъол ва болаёқат ҷиҳати таҳсил дар зинаи аспирантура ва ҷалби онҳо барои таҳсил дар зинаи докторантура;
- таъсиси шӯроҳои ҳимоя аз рӯйи ихтисосҳои филологияи тоҷик, фалсафаи илм, таърих, психология, химия, биология, математика, педагогика, физика ва кушодани шӯроҳои дифои доктори фалсафа (доктор РШ) ва доктор аз рӯи ихтисос;
- сафарбарии магистрҳо, аспирантон ва докторантҳо ба марказҳои илмии кишварҳои хориҷӣ ҷиҳати ҷамъоварии мавод ва дифои рисолаҳои илмӣ.
VII. Таъмини молиявии амалисозии Барнома
31. Маблағгузории Барнома дар доираи маблағҳои ҳамасолаи дар Буҷети давлатӣ пебинишуда, маблағҳои махсуси Донишгоҳ, дастгирии сарпарастон, гранту лоиҳаҳои байналмилалӣ ва дигар манбаъҳои амалӣ карда мешаванд.
32. Маблағи умумии амалигардонии Барнома барои солҳои 2014-201914 955 616 сомонӣ, аз ҷумла аз ҳисоби Буҷети давлатӣ 9263450 сомонӣ, маблағҳои махсус 2 925 774 сомонӣ, грантҳои шарикони ҳамкор ва ташкилотҳои байналмилалӣ 2 766 392 сомониро ташкил медиҳад.
VIII. Натиҷаҳои амалисозии барнома
33. Дар сурати пурра амалӣ гардидани Барнома Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ ба яке аз муассисаҳои бонуфузи таълимии кишвар ва маркази илмӣ ва инноватсионӣ табдил ёфта, дар ин замина натиҷаҳои зерин ба даст хоҳанд омад:
- таъмини пурраи раванди таълим бо технологияи инноватсионии муосир, истифодаи самараноки усулҳои инноватсионӣ дараҷаи касбию педагогии омӯзгоронро бо истифода аз ашё, асбоб ва техникаи муосир дар раванди дарсҳои назариявӣ ва амалӣ баланд мебардорад;
- истифодаи барнома, китоб, дастур ва дигар маводи навтарини таълимӣ дар раванди таълим ва татбиқи таълими инноватсионӣ;
- таҳкими заминаи моддию техникии Донишгоҳ аз ҳисоби грантҳо, лоиҳаҳои фармоишӣ ва инноватсионӣ;
- татбиқи дастовард ва таҳқиқоти илмии олимони Донишгоҳ дар истеҳсолот;
- барқарор ва тавсеаи робита бо ташкилотҳои хориҷӣ ҷиҳати таҳия ва татбиқи лоиҳаҳои илмӣ-инноватсионӣ дар Донишгоҳ, ҷалби донишҷӯёни хориҷӣ, тарғиби дастовардҳои илм ва маорифи кишвар дар хориҷи ҷумҳурӣ;
- ҷалби донишҷӯёни болаёқат ва боистеъдод ба аспирантураи Донишгоҳ ва хориҷи кишвар ҷиҳати беҳтар кардани иқтидори илмии кафедраҳо бо устодони соҳибунвон;
- татбиқи корҳои илмӣ-таҳқиқотии донишҷӯён, аспирантону олимон дар Боғи агробиолаборатории Донишгоҳ ва мавриди истифода қарор додани иншоот ва озмоишгоҳҳои он;
- рушди занбӯри асалпарварӣ, моҳипарварӣ ва самаранок истифода бурдани қитъаҳои замини Боғи агробиолабораторӣ;
- таъсиси озмоишгоҳҳои нави таълимию илмӣ дар факултетҳои химия, биологая, география, физика, навсозӣ ва муҷаҳҳазгардонии дигар озмоишгоҳҳои Донишгоҳ;
- ба низоми кредитии таҳсилот гузаштани Донишгоҳ ва дар асоси ин дастовардҳо дохил шудан ба фазои ягонаи таҳсилоти ҷаҳонӣ.
IX. Нақшаи чорабиниҳои донишгоҳ доир ба амалӣ намудани талаботи Барнома
34. Бо мақсади иҷрои самаранок ва саривақтии Барномаи мазкур, роҳбарияти Донишгоҳ, деканони факултетҳо, мудирони кафедраҳо ва дигар роҳбарони зерсохторҳои он нақшаи чорабиниҳо таҳия намуда, татбиқи ҳар банди онро зери назорат мегиранд.
*** Замимаҳо дар матни асосӣ оварда мешаванд
Программа развития Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни на 2014-2019 годы
Введение
Образование - одно из приоритетных и стратегических направлений Республики Таджикистан, важнейшей целью которого является подготовка высококвалифицированных кадров, конкурентоспособных в новых условиях рыночной экономики, отвечающих требованиям мирового рынка труда.
Таджикский государственный педагогический университет имени Садриддина Айни (далее - Университет) является одним из первых учреждений высшего профессионального образования Республики Таджикистан. Университет на протяжении более 80 лет своей деятельности выполняет эту главную задачу и сегодня вносит весомый вклад" в подготовке высококвалифицированных преподавательских кадров по 57 специальностям.
Университет в период Государственной независимости достиг значительных успехов, функционируют педагогический колледж и построены новые учебные корпуса. Университет осуществляет деятельность в качестве базового учреждения по реализации государственных программ, стратегий и других нормативных правовых документов в сфере образования выполняет определенные работы по изданию учебников, рабочих программ и методических пособий. В настоящее время во всех структурах Университета поэтапно продолжается преобразование.
За последние годы в связи с ускоренным развитием образования, реализацией государственных программ и стратегий, постепенного реформирования системы высшего профессионального образования в стране, а также приведение в соответствие с мировыми стандартами современного образования учебного процесса возникли некоторые трудности для Университета, которые требуют поэтапного исправления и возможно в будущем могут привести к сокращению и несоответствию современным требованиям некоторых его специальностей.
Основными факторами сталкивания Университета с такими проблемами являются:
- неэффективное использование достижений науки и техники, современных технологий, инновационных видов управления учебным процессом;
- несоответствие лабораторий требованиям государственного стандарта и современным нормам и изношенность их оборудования;
- недостаточная оснащенность аудиторий, лабораторий и учебных кабинетов новым современным оборудованием, в том числе компьютерами, проекторами и неполное подключение к сети интернета, коммуникативных информационных средств;
- несоответствие некоторых учебников, учебно-методических пособий государственному стандарту и современным требованиям образования;
- слабый научно-педагогический потенциал многих кафедр и слабое проявление желания молодых специалистов заниматься научноисследовательской деятельностью;
- отсутствие механизма сотрудничества Университета с научными и учебными учреждениями зарубежных стран по подготовке специалистов и преподавателей с учёной степенью и др.
Для устранения вышеназванных недостатков, а также преобразования современного учебного процесса материально-техническая база Университета слаба, финансовая возможность Университета для их исправления недостаточна.
В одном из выступлений Президента Республики Таджикистан Эмомали Рахмоном, было отмечено: "... учителя должны в совершенстве уметь пользоваться новейшими достижениями науки и техники, инновационными управлениями, современными технологиями и быть прогрессивной и оптимистичной частью общества".
С целью воплощения в жизнь сказанного Главы государства и приведения деятельности Университета в соответствие с современными требованиями назрела необходимость разработки "Программы развития Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни на 2014-2019 годы" (далее - Программа) и её реализация позволит Университету стать одним из ведущих учреждений высшего профессионального образования страны.
I. Необходимость в разработке и принятии программы
1. В рамках реформирования и преобразования, осуществляемых в системе образования, качество подготовки педагогических кадров также требует улучшения. Учебная, научная и экономическая база Университета для реализации этой цели слаба и требует серьезных преобразований. Исходя из этого, возникла необходимость разработки данной Программы, реализация которой будет способствовать устранению вышеназванных проблем, в том числе:
- внедрить новые методы обучения, направленные на повышение качества обучения преподавателей и студентов;
- ввезти новое оборудование и начать преобразование материальнотехнической базы Университета;
- наладить подготовку высококвалифицированных специалистов, отвечающих современным требованиям рынка труда;
- привлечь одаренных специалистов -Университета к разработке учебников, научных работ, научно-методических пособий и учебнометодических комплексов;
- завершить компьютеризацию всех структур Университета и создать единый центр управления, приёма и передачи информации;
- завершить подключение всех факультетов и кафедр Университета к сети интернета и другим коммуникационным средствам;
- увеличить проведение учебных, научно-методических семинаров, круглых столов, республиканских и международных семинаров;
- осуществить строительство нового учебного корпуса и капитальный ремонт существующих учебных корпусов в соответствии с требованиями Программы;
- обеспечить поэтапно все аудитории, рабочие кабинеты, залы современным оборудованием;
- усилить деятельность курсов повышения квалификации научнопедагогических кадров;
- организовать современные лаборатории при кафедрах естественных наук и обеспечить их новейшими технологическими средствами, реактивами и оборудованием;
- создать условия для работы технологического парка, с целью укрепления технической базы научно-инновационного центра и ввоза высококачественной техники;
- организовать подготовку научно-педагогических кадров в научных учреждениях и учреждениях высшего профессионального образования ближнего и дальнего зарубежья;
- создать необходимые условия для вхождения в единое образовательное пространство.
2. На основе разработанной Программы Университет получит возможность для реализации требований государственных нормативных правовых документов в сфере науки и образования, развития кардинального реформирования учебно-воспитательного процесса и научноисследовательской деятельности, совершенствования сотрудничества со средними общеобразовательными учреждениями республики и содействия им в обеспечении профессиональными педагогическими кадрами.
3. Осуществление Программы содействует подготовке высококвалифицированных специалистов, отвечающих требованиям рынка труда, совершенствованию и укреплению материально-технической базы Университета, развитию сотрудничества с зарубежными университетами и реализации двусторонних договоров о сотрудничестве по подготовке профессиональных научно-педагогических кадров.
Проект Программы составлен ведущими преподавателями Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни и специалистами Министерства образования и науки Республики Таджикистан.
II. Цель и основные задачи Программы
4. Министерство образования и науки Республики Таджикистана и Таджикский государственный педагогический университет с целью укрепления материально-технической базы, реализации процесса реформирования системы обучения, внедрения кредитной системы образования, повышения качества обучения, разработки учебников и учебных программ, соответствующих современным требованиям, совершенствования инновационных методов и использования эффективных информационных коммуникационных технологий разработали данную Программу. Причиной разработки этой Программы явилось то, что технико-технологическая база Университета не отвечает нормам современного образованртя, приводит к уменьшению количества преподавателей с учёной степенью, способствует снижению научно-педагогического потенциала кафедр и факультетов Университета. Также уменьшается количество молодых специалистов, поступающих в аспирантуру и докторантуру из-за отсутствия жилья и других социальных условий, сокращается защита кандидатских и докторских диссертаций по естественным и точным наукам, увеличивается потребность кафедр к высококвалифицированным кадрам, Привлечение выпускников к учёбе в аспирантуре и защите кандидатских диссертаций по специальностям естественных и точных наук не отвечает требованиям. Для направления молодых ю преподавателей на курсы повышения квалификации и научные стажировки в ведущие университеты и научные центры зарубежных стран Университет не имеет финансовых возможностей для оплаты дорожных и командировочных расходов. Также возникла необходимость в капитальном ремонте учебных корпусов, студенческих общежитий, замене их санитарно-технического оборудования.
Для решения этих задач, составляющих стратегическую цель Программы предусматривается выполнение следующих мероприятий:
- совершенствование процесса подготовки научно-педагогических кадров, в особенности учителей для средних общеобразовательных заведений, соответствие их квалификации и профессионального уровня с условиями инновационного управления;
- обновление содержания стандартов, учебных планов и программ, учебников, учебных пособий по специальностям Университета;
- реконструкция учебного корпуса факультета математики, капитальный ремонт учебных корпусов Университета, научно-учебных лабораторий, обеспечение новым оборудованием и создание современных учебных мастерских в Университете;
-обеспечение учебных аудиторий и методических кабинетов информационными средствами, новым технологическим оборудованием и наглядными пособиями;
- создание единого центра приёма и передачи информации, реализация дистанционного обучения;
- введение в производство мастерских и цехов Технологического парка и привлечение студентов и преподавателей к дополнительной оплачиваемой работе;
- усовершенствование фундаментальных исследований в Университете посредством реализации научно-инновационных проектов среди студентов и преподавателей-изобретателей и новаторов, молодых исследователей.
5. Задача данной Программы заключается в следующем:
- повышение статуса и авторитета учителя в обществе;
- обеспечение систематического участия преподавателей и исследователей Университета в конференциях, симпозиумах, круглых столах и других республиканских и международных мероприятиях;
- создание условий для проведения научных исследований, имеющих практическую ценность в научно-исследовательских учреждениях страны и за её пределами;
- обеспечение государственной поддержки обучения и воспитания высококвалифицированных научно-педагогических кадров в условиях инновационных технологий и требований мирового рынка труда;
- правильный подбор и расстановка научных кадров на кафедрах и факультетах;
- привлечение способной молодёжи к обучению в аспирантуре и докторантуре Университета и других научных учреждениях внутри страны и за рубежом;
- использование инновационных технологий в учебном процессе;
- создание новых лабораторий, отвечающих современным требованиям;
- осуществление контроля над учебным процессом в лекционных аудиториях посредством информационных, компьютерных центров и камер наблюдения;
- организация курсов стажировок и летних подготовительных курсов;
- внедрение новых и современных методов преподавания в процессе обучения;
- обеспечение интеграции науки с производством, использование и внедрение научных достижений преподавателей и молодых специалистов в мастерских, цехах Технологического парка и производственных предприятиях Университета и за его пределами;
- принятие мер по поддержке социально-экономического положения преподавателей;
- разработка планов мероприятий, финансовое обеспечение, контроль и реализация Программы.
III. Актуальные проблемы Программы
6. В данной Программе отражены актуальные проблемы, сроки реализации Программы установлены в 2014-2019 годы. Решение существующих проблем в сфере обучения, науки, воспитания, международных связей, экономической и хозяйственной деятельности в Программе отражены отдельно и обновление и реформа в этих сферах способствует развитию Университета.
7. Для правильной постановки учебного процесса, повышения его качества, внедрения эффективных методов обучения с использованием новой технологии с целью улучшения уровня знаний студентов необходимо:
- полная реализация кредитной системы обучения, соответствие содержания Государственного образовательного стандарта мировым нормам, определение профессиональной компетентности будущих специалистов по каждой специальности на уровнях бакалавриата, магистратуры и докторантуры Университета;
- разработка учебников и учебно-методических пособий на основе новых научных достижений, инновационных технологий и составления учебно-методических комплексов по предметам;
- усовершенствование содержания учебных планов и программ по действующим дисциплинам в соответствии с требованиями рынка труда;
- организация курсов повышения квалификации и научных стажировок молодых преподавателей в центрах профессионального мастерства Университета, а также в высших профессиональных учебных заведениях республики и передовых зарубежных стран;
- реализация интерактивных методов обучения, обеспечение эффективности работы преподавателя, соблюдение современных методов в процессе проведения занятий и обширность академической мобильности преподавателя;
- осуществление дистанционной формы обучения и разработка учебных планов и программ по дистанционной системе управления;
- создание новых учебных мастерских и современных научноисследовательских лабораторий на факультетах и в Агробиолабораторном саду Университета;
- создание новых подструктур, факультетов и кафедр в соответствии с государственными требованиями;
- внедрение автоматизированной системы управления учебным процессом, реализация модульно-рейтинговой системы и увеличение интеллектуальных резервов в перспективе;
- расширение деятельности Центра мониторинга качества образования Университета для определения уровня знаний, профессионального мастерства и навыков преподавателей и выпускников степеней бакалавриата и магистратуры, устранение существующих проблем в этом направлении;
- использование учебных видеороликов и аудиозаписей на занятиях;
- создание корпоративной информационной системы, способствующей движению учебной документации, обеспечение оргтехникой (новейшие компьютеры, копировальные аппараты, аудмотехника, видеотехника, видеокамера, видеопроекторы, электронные доски, параболические антенны, телевизоры) и организация трансляций видеоконференций и телемостов в Университете.
8. Одним из основных направлений деятельности преподавателей Университета является развитие науки и инновации и усиление научноисследовательских работ. Деятельность отдела науки и инновации, развития научно-исследовательской работы и укрепления научно-преподавательского потенциала Университета направлена на подготовку научных и научнопедагогических кадров через аспирантуру, докторантуру и обеспечивает активное участие преподавателей и исследователей в реализации республиканских и международных научных программ. Качественное выполнение заказных тем по естественно-математическим и гуманитарнообщественным наукам обеспечивается на основе современных научноинновационных достижений.
9. Для развития науки и инновации, а также совершенствования связей теории с практикой выполнение следующих задач является наиболее актуальным:
- совершенствование научно-профессионального потенциала, большее привлечение молодых специалистов и преподавателей к научноисследовательской работе, участию в различных научных конкурсах и разработке научно-инновационных проектов и их внедрению в Университете;
- обеспечение кафедр, лабораторий и факультетов Университета высококвалифицированными специалистами с учёной степенью и званием;
- проведение социологических исследований в общеобразовательных школах, с целью выявления их потребности в специалистах сферы образования;
- привлечение специалистов учреждений среднего, общего и профессионального образования к научно-исследовательской работе на кафедрах;
- укрепление материально-технической базы кафедр Университета за счёт средств, выделенных на заказные -темы и устранение тем самым имеющихся недостатков;
- реализация двусторонних договоров с зарубежными учреждениями высшего профессионального образования и подготовка магистров и кандидатов наук в области молекулярной биологии, биотехнологии и информационных технологий и других специальностей Университета;
- модернизация учебных планов и программ для магистратуры, аспирантуры и докторантуры, приведение их в соответствие с современными требованиями и положениями.
10. Расширение воспитательной работы на основе требований Национальной Концепции воспитания в Республике Таджикистан является следующей задачей этой Программы. Актуальными вопросами воспитания являются:
- реализация Национальной концепции воспитания в Республике Таджикистан и других государственных программ, принятых в этом направлении;
- реализация Закона Республики Таджикистан "Об ответственности родителей за воспитание и обучение детей" и разработка учебнометодических пособий с целью соблюдения данного Закона преподавателями и студентами;
Наряду с совершенствованием учебного процесса и научной деятельности, учебная часть Университета уделяет особое внимание вопросам воспитания, в частности:
- проведение мероприятий на основе Национальной концепции воспитания в Республике Таджикистан;
- проведение круглых столов, семинаров и конференций, с участием представителей разных слоев общества с целью реализации национальных законов Республики Таджикистан;
- публикация статей, пособий и других материалов о воспитании в республиканских и зарубежных изданиях;
- соблюдение и реализация положений "Устава преподавателей Таджикского педагогического государственного университета имени Садриддина Айни" преподавателями и молодыми специалистами;
- укрепление сотрудничества Университета с государственными и общественными структурами по вопросам воспитания подрастающего поколения и молодёжи;
- соблюдение этических норм взаимоотношений, обеспечение взаимоуважения среди преподавательского и студенческого состава, обеспечение дисциплины в общежитии и общественных местах, соблюдение ношения единой формы одежды, бережное отношение к общественному и государственному имуществу, рациональное использование воды и электроэнергии и их экономия, усвоение добрых и гуманных качеств с целью формирования всесторонне развитой личности.
11. В Программе предусмотрено решение следующих проблем, относительно международных связей Университета:
- упрочение двухстороннего сотрудничества в рамках реализации двусторонних договоров и соглашений Университета с зарубежными учебными заведениями и научными сообществами;
- реализация грантов и международных проектов в сфере науки и образования;
- проведение семинаров, конференций и международных симпозиумов;
- развитие академической мобильности среди студентов, магистров, аспирантов, докторантов и преподавателей Университета, а также обмен опытом с учреждениями высшего профессионального образования страны и зарубежных стран;
- использование необходимых квот и других льгот, выделенных государством для учёбы и подготовки специалистов за рубежом;
- привлечение иностранных граждан для учёбы в Университете, с целью развития академической мобильности, пропаганда и повышение статуса образования страны среди иностранных студентов и приобщение их к национальным духовно-культурным ценностям;
- расширение связей с посольствами государств, граждане которых учатся в республике.
13. Развитие материально-технической базы в соответствии с современными требованиями является важным и необходимо произвести поэтапный ремонт учебных корпусов общежитий Университета. Исходя из финансовых возможностей государства. планируется в будущем строительство нового учебного корпуса и современного общежития, закупка и приобретение новых учебно-технических оборудований.
Для устранения вышеназванных проблем в рамках сроков реализации Программы необходимо осуществить следующее:
- завершение строительства нового учебного корпуса для факультетов английского и романо-германского языков, технологии и предпринимательства, а также его оснащение современными техническими средствами;
- строительство новой современной столовой для преподавателей и студентов; приобретение мини сельскохозяйственной техники и перевозки пассажиров, а также технологического оборудования для издания учебных и научных материалов;
- строительство малой гидроэлектростанции, спортплощадок, биологической, географической и химической лабораторий, а также общежития и учебного корпуса для проведения производственно-экспериментальных исследований в Агробиолабораторном саду;
- расширение электронной библиотеки и подключение её к электронным библиотекам других республиканских и зарубежных учреждений высшего профессионального образования, научных центров;
- строительство водоёма с целью запасов воды для пожаротушения и соблюдения мер безопасности при Университете;
- возобновление деятельности лечебного профилактория Университета.
IV. Перспектива развития факультетов, кафедр и других подведомственных структур Университета
14. Основные структуры Университета составляют факультеты, общеуниверситетские и общественные кафедры. В настоящей Программе отражено поэтапное развитие факультетов и общеуниверситетских кафедр. До 2019 года запланировано развитие каждого факультета и кафедр Университета. Реализация этой Программы послужит основой для улучшения материально-технической базы Университета, обеспечит систематичное развитие качества обучения, воспитания и научных работ.
В Программе раскрываются проблемы развития каждого факультета и общественных кафедр.
1. Факультет таджикской филологии
15. На факультете готовят бакалавров и магистров по специальности таджикский язык и литература, узбекский язык и литература, таджикский язык и литература - классическая письменность, таджикский язык и литература - арабский язык.
В период реализации Программы укрепится материально-техническая база факультета и будет обеспечена новыми учебными материалами. Также будут созданы необходимые условия для укрепления научного потенциала, вовлечения преподавателей в инновационную и научно-исследовательскую работу, для издания учебников, монографий и новых учебно-методических пособий согласно реформе образования.
2. Факультет русского языка и литературы
16. Факультет готовит бакалавров и магистров по специальности филолог-учитель русского языка и литературы в национальных школах, современный русский язык (переводчик) и имеет кафедры современного русского языка и общего языкознания, русской и мировой литературы. На факультете функционирует "Центр русского .языка", оснащённый техническими учебными средствами.
Для развития факультета необходимо открыть современные лингофонные кабинеты, обеспечить кафедры преподавателями с учёной степенью, подготовить национальных кадров и издать учебники, а также другие актуальные проблемы, решение которых является неизбежным.
3. Факультет математики
В Программе предусмотрены средства для развития факультета математики, запланировано укрепление материально-технической базы кафедр, обеспечение аудиторий новым техническим оборудованием, современной учебной мебелью, подготовка научных кадров, издание учебных книг и методических пособий научных произведений и введение новых специальностей.
На факультете готовят специалистов по специальностям математика, математика-физика, математика-информатика. Учебное и компьютерное оборудования изношены, не отвечают современным требованиям и нуждаются в обновлении. Учебный корпус факультета из-за погодных условий просадился на 1 метр и находится в аварийном состоянии. Стены корпуса пропитаны влагой, от которой появился грибок. В будущем необходимо построить новый 3-х этажный учебный корпус, отвечающий современным требованиям. В рамках данной Программы указаны пути поэтапного устранения недостатков.
4. Факультет романо-германских языков
17. На факультете романо-германских языков действуют кафедры немецкого языка и методика её преподавания, французского языка и методика её преподавания и готовят специалистов немецкого и французского языков. В настоящее время также открыто отделение в степени магистратуры и бакалавриата по изучению двух языков: французско-английского и немецко-английского. Материально-техническая база факультета не отвечает современным требованиям. Для развития устной речи студентов необходимо открыть специальные лингафонные кабинеты. С реализацией данной Программы решатся проблемы факультета.
5. Факультет истории
18. На факультете истории имеются кафедры истории таджикского народа, общей истории, права, методики преподавания истории и права, где готовят специалистов степеней бакалавр и магистр по специальностям: историк, история-право, история-английский язык, международные отношения, правовое регулирование трудовых отношений, смежной специальности история - английский язык.
На факультете истории необходимо оснащение учебных кабинетов, современным оборудованием, разработка инновационных проектов, издание учебных книг, методических пособий, введение новых . специальностей, подготовка специалистов с учёной степенью по трудовому праву и т.п., решение которых намечено в Программе.
6. Факультет химии
19. На химическом факультете функционируют кафедры общей и неорганической химии, органической и биологической химии, химической технологии и экологии, методики преподавания химии, которые готовят бакалавров и магистррв по специальностям химия, химия-биология, химияэкология.
Внедрение современной технологии, использование новейших достижений науки и техники, оснащение лабораторий учебными приборами и материалами, химическими средствами, обеспечение лекционных аудиторий компьютерами, проектором и электронной доской, подключение всех кафедр к скоростному сетевому интернету, издание учебных книг, методических пособий, текстов лекций, введение новых специальностей запланировано в период реализации Программы, что позволит улучшить качество обучения, уровень образованности, профессиональный уровень преподавателей и подготовку студентов.
7. Факультет физики
20. На факультете физики функционируют четыре кафедры: общая физика, теоретическая физика, экспериментальная физика, методика преподавания физики, которые готовят специалистов уровней бакалавр и магистр по специальностям: физика, физика-математика, энергетика, радиоэлектроника.
В настоящее время уровень обеспечения факультета физики и его лабораторий оборудованием и учебно-практическими материалами не соответствует требованиям. На факультете не хватает современных технических средств и оборудований. Подготовка научных кадров из числа молодых специалистов также не отзечает требованиям. Одним из наболевших вопросов является нехватка наглядных пособий и средств по физике в лабораториях факультета, в то же время учебный корпус факультета требует капитального ремонта.
При факультете физики функционируют более десяти научно-учебных лабораторий. В связи с тем, что оснащение кабинетов давно устарело, качество уроков не соответствует, современным требования, молодые исследователи не могут работать над своей научно-исследовательской темой. С реализацией Программы вышеназванные проблемы будут постепенно устранены.
8. Факультет экономики и управления в отрасли образования
21. На этом факультете функционируют кафедры: теория экономики, бухгалтерский учёт, анализ и аудит, экономика и управление в области образования, которые готовят экономистов и бухгалтеров уровней бакалавр и магистр для учебных учреждений. Для укрепления материально-технической базы и укрепления кадров необходимо привлечение к работе на факультете как можно больше остепененных преподавателей. Необходимо принять меры для разработки учебно-предметных программ, учебников, учебнометодических пособий, учебно-методических комплексов, оснащения учебных аудиторий и кабинетов новейшим техническим оборудованием. Реализация Программы поможет поэтапно устранить эти проблемы.
9. Факультет педагогики
23. При факультете педагогики функционируют кафедры педагогики и психологии, дошкольной педагогики, методики начального обучения, которые готовят бакалавров и магистров по специальностям: начальное обучение, дошкольное обучение, начальное обучение - музыкальное искусство, сурдопедагогика - информатика, олигофренопедагогика -история, логопедия - начальное обучение, начальное обучениеанглийский язык, начальное обучение - таджикский язык и литература, прикладная психология. В современном обществе, наряду с существующими требованиями, предъявляемыми к специалистам данной сферы возрастают требования государства к подготовке таких специалистов.
Для решения проблем факультета необходимо: внедрение и использование современной науки и техники, новой технологии и видов инновационного управления учебной системой, оснащение учебных аудиторий и кабинетов современными технологическими средствами, подключение к сети интернета, разработка и издание новых учебников, введение новых современных специальностей, пропаганда национальных традиций и общечеловеческих норм обучения и воспитания и на этой основе пропагандировать современную систему обучения и воспитания. Реализация этих направлений запланировано в Программе.
10. Факультет технологии и предпринимательства
24. На факультете технологии и предпринимательства функционируют кафедры технологии и машиностроения, технологии и практической механики, технологии и предпринимательства, которые готовят бакалавров и магистров по специальностям: технология, технология и предпринимательство, дизайн швейных изделий, агротехнология.
Для повышения техническо-технологического образования преподавателей и студентов целесообразно правильно организовать учебный процесс, обеспечить мастерские и учебные аудитории современным оборудованием, техническими и технологическими средствами, обеспечить кафедры факультетов преподавателями с ученой степенью, новейшей учебной литературой, учебниками, методическими пособиями и провести научные семинары и конференции, ввести новые специальности В; данной Программе на проведение всех этих мероприятий запланировано финансирование.
11. Факультет биологии
25. При факультете биологии функционируют кафедры ботаники, зоологии, общей биологии и методики преподавания биологии, которые готовят бакалавров и магистров по специальностям: биология, биологияхимия, биоэкология, лечебная биохимия.
Задачи, от решения которых зависит прогресс факультета, заключаются в обеспечении кафедр новыми материально-техническими средствами, компьютерами, проекторами создании микробиологической лаборатории; лаборатории физиологических растений, зоологического музея и обеспечением его средствами для прохождения практики и необходимой аппаратурой. При факультете необходимо организовать кабинеты гербарии, уголок редких и лечебных растений регионов Таджикистана, обеспечить кафедры преподавателями с ученой степенью, подготовить национальных кадров по существующим специальностям факультета в зарубежных научных учреждениях, подготовить и издать учебные материалы, научные работы. Решение этих проблем отражено в Программе.
12. Факультет географии
26. На факультете географии функционируют кафедры естественной географии, геоэкологии, социальной и экономической географии, методики преподавания географии и туризма, которые готовят бакалавров и магистров по специальностям: география, география-охрана природы, географиябиология, социально-культурное обслуживание и туризм.
В Программе намечены пути устранения существующих трудностей и предусмотрены финансовые средства. Реализация Программы создаст условия для освоения современных достижений науки и техники, новой технологии и реализации инновационных видов управления учебной системой оснащения лабораторий техническими средствами и химическими материалами для исследования почвы, проекторами и различными картами, телевизорами, оснащения лекционных аудиторий компьютерами, подключенными к интернету, изданию учебных материалов, введением новых специальностей и т.д.
13. Факультет английского языка
27. Факультет английского языка объединяет три кафедры: английского языка и сопоставительной типологии, стилистики и теории перевода, методики преподавания английского языка, которые готовят бакалавров и магистров по специальностям: преподаватель английского языка, переводчик англо-таджикского языков, англо-корейского языков, англо-китайского языков.
В соответствии с требованиями современности количество желающих обучаться по этой специальности постоянно растет. Факультет оснащен лингафонными кабинетами, отдельной аудиторией для изучения информационной технологии, где обучаются и преподают иностранные студенты и преподаватели. Несмотря на это, факультет нуждается в реформировании учебного процесса и обеспечении кабинетов и аудиторий современной техникой. Научно-педагогический потенциал кафедр факультета не соответствует требованиям положений высшего образования. Для улучшения качества подготовки специалистов необходимо направить преподавателей и студентов в зарубежные учебные заведения на стажировку и повышение квалификации.
28. Кроме того, не все кафедры и факультеты, в том числе английского языка, романо-германских языков, русского языка и литературы, кафедры анатомии и физиологии, психологии, общеуниверситетской кафедры иностранных языков обеспечены преподавателями с ученой степенью. Преподавательский состав вышеназванных факультетов и кафедр состоит, в основном, из ассистентов и старших преподавателей. Число преподавателей с ученой степенью на факультете химии составляет 60%, на биологическом факультете - 52%, на факультете истории - 55%, на общеуниверситетской кафедре политологии77%, философии - 53%. На других кафедрах и факультетах квоты, установленные Министерством образования и науки Республики Таджикистан, не соблюдаются.
Число женщин и девушек с ученой степенью составляет недостаточное количество. Для вовлечения женщин к научно-исследовательской работе в Программе запланированы необходимые меры.
V. Перспективы развития библиотеки
29. Перспективы развития библиотеки Университета отражены в Программе:
- пополнение фондов библиотеки учебной, общественно-политической, научной, художественной литературой, имеющей воспитательный характер на основании анализа использования фонда;
- автоматизация библиотечного фонда, перевод книг на электронную версию и подключение к интернету для связи с республиканскими и зарубежными библиотеками;
- пополнение библиотечного фонда, приобретение электронных версий учебников, художественной литературы, монографий, текстов лекций, рефератов и других научно-методических материалов.
VI. Отдел аспирантуры и докторантуры
30. Основные проблемы отдела, которые должны быть решены в рамках сроков реализации Программы это:
- привлечение выпускников - бакалавров и магистров для учебы в аспирантуре;
- создание условий для вовлечения способных и активных студентов для обучения в аспирантуре и в дальнейшем докторантуре;
- создание диссертационных советов по специальностям: таджикская филология, философия науки, история, психология, открытие диссертационных советов - доктор философии (PhD), доктор по специальности;
- командирование магистров, аспирантов и докторантов в научные центры зарубежных стран для сбора материалов и защиты научных диссертаций.
VII. Финансовое обеспечение реализации Программы
31. Бюджет этой Программы выполняется за счет ежегодных средств, предусматриваемых в Государственном бюджете, специальных средств Университета, поддержки спонсоров и международных грантов и проектов и других источников.
32. Общая сумма реализации Программы на 2014-2019 годы составляет 14955616 сомони, в том числе за счет Государственного бюджета9263450 сомони, специальных средств - 2925774 сомони, грантов партнеров и международных организаций - 2766392 сомони.
VIII. Итоги реализации Программы
33. При полной реализации Программы Таджикский государственный педагогический университет имени Садриддина Айни станет одним из ведущих учебных заведений страны, научным и инновационным центром.
На этой основе будут достигнуты следующие результаты:
- полное обеспечение учебного процесса современными инновационными технологиями, эффективное использование инновационных методов на практических и теоретических занятиях позволит повысить профессионально-педагогический уровень преподавателя;
- использование учебных программ, учебников, пособий и других новейших учебных материалов в процессе обучения и реализации инновационного обучения;
- укрепление материально-технической базы Университета за счет грантов, заказных и инновационных проектов;
- реализация научных достижений и исследований ученых Университета на производстве;
- установление и расширение связей с международными организациями для разработки и реализации научно-инновационных проектов в Университете, привлечения иностранных студентов, пропаганды научнообразовательных достижений страны за рубежом;
- привлечение способных и одаренных студентов в аспирантуру Университета и зарубежных стран для обеспечения научного потенциала кафедр остепененными преподавателями;
- реализация научно-исследовательских работ студентов, аспирантов и ученых в Агробиолабораторном саду Университета, использование его сооружений и лабораторий;
- развитие пчеловодства, рыбоводства и эффективное использование земельных участков Агробиолабораторного сада;
- создание новых научно-учебных лабораторий на факультетах химии, биологии, географии, физики, обновление и обеспечение других лабораторий Университета;
- переход Университета на кредитную систему обучения и вхождение на основе этих достижений в единое мировое образовательное пространство.
IX. План мероприятий Университета по осуществлению требований Программы
34. В целях эффективного и своевременного выполнения данной Программы, руководство Университета, деканы факультетов, заведующие кафедрами и другие руководители подведомственных структур составят план мероприятий и будут контролировать исполнение её каждого пункта.
* приложение приводится в оригинале
